Theo dõi báo trên:
Sau nhiều thập kỷ doanh thu bị thu hẹp, ngành truyền thông toàn cầu đã đạt đến đỉnh điểm khủng hoảng, ngày càng sụt giảm, thậm chí khiến không ít tổ chức truyền thông thế giới và cả ở Việt Nam đã phải chấp nhận cam phận sống nương nhờ, trở thành người làm công không lương cho chính các MXH như Facebook, TikTok, Twitter… hay các nền tảng tìm kiếm của Google và Microsoft.
Các MXH nhờ tận dụng cộng nghệ và thuật toán đang áp đảo hoàn toàn ngành báo chí truyền thống. Ảnh minh họa: GI
Sự sụp đổ mới nhất của trang tin được xem như hình mẫu thành công trong kỷ nguyên truyền thông kỹ thuật số Buzzfeed News, sau khi hàng trăm nghìn trang báo điện tử và các tờ báo in truyền thống khác trên thế giới cũng đã phải đóng cửa, hẳn đã gióng lên một hồi chuông cảnh báo cuối cùng đối với thế giới báo chí.
Đến lúc này không có gì phải tranh cãi, các nền tảng MXH và công nghệ là tác nhân chính, dù theo cách trực tiếp hay gián tiếp, đang bóp nghẹt báo chí, không riêng ở một quốc gia, một khu vực nào mà ở quy mô toàn cầu.
Chính người đồng sáng lập và CEO Jonah Peretti của BuzzFeed News đã phải cáy đắng thừa nhận trang tin vừa bị đóng cửa của ông là nạn nhân của thế giới công nghệ và MXH, thậm chí theo cách như một ông chủ vào một ngày nào đó bị kẻ làm thuê hất cẳng ra khỏi ngôi nhà của chính mình.
BuzzFeed News, người tiên phong về tin tức kỹ thuật số đã thúc đẩy sự phát triển ban đầu của các nền tảng như Facebook và Twitter lên tầm cao mới. Trong khi các đối thủ cạnh tranh cảnh giác, thì BuzzFeed đã tin vào các nền tảng này, khai thác các nền tảng để thu hút sự chú ý của độc giả và gặt hái những thành công đáng kinh ngạc.
Nhưng rồi đến lúc, giống như một mỏ dầu cạn kiệt, các nhà xuất bản tin tức không còn có thể khai thác Facebook như nguồn cung cấp lưu lượng truy cập và doanh thu. Peretti thừa nhận rằng ông quá chậm để nhận ra rằng “các nền tảng MXH sẽ không giúp hỗ trợ phát hành hoặc tài chính cho báo chí, ngay cả khi mô hình báo chí đó được xây dựng có mục đích cho mạng xã hội”.
Cũng như Peretti, các trang tin và tổ chức báo chí phải đóng cửa khác khi nhận ra sự thật phũ phàng thì đã quá muộn!
Mặc dù không có một nguyên nhân cụ thể nào dẫn đến sự suy giảm của các ngành truyền thông truyền thống, nhưng phần lớn đổ lỗi cho các nền tảng xã hội trực tuyến, những nền tảng mà lợi nhuận về cơ bản vẫn tăng lên ngay cả trong bối cảnh nguồn tài trợ cho báo chí đang héo mòn.
Theo các chuyên gia truyền thông quốc tế, có một mối liên hệ giữa hai xu hướng ngược chiều này. Đó là vì sự kiểm soát của nền tảng xã hội đối với cách chúng ta truy cập thông tin. Có nghĩa, các tổ chức truyền thông tin tức quá phụ thuộc vào MXH và nền tảng công nghệ để phân phối sản phẩm.
Để rồi, Facebook, Google hay TikTok gần như có được “quyền sinh quyền sát” đối với việc phát hành trực tuyến các sản phẩm báo chí (thông qua thuật toán). Từ đó, họ đã sử dụng lợi thế này để thống trị thị trường quảng cáo trực tuyến, giữ phần lợi nhuận lớn nhất cho chính mình!
Sự xâm chiếm của mạng xã hội và nền tảng công nghệ không chỉ cắt đi hầu hết nguồn thu của báo chí, cả trực tuyến lẫn báo in, mà còn lấy đi của họ rất nhiều chất xám. Khi MXH và các nền tảng chia sẻ trở thành mảnh đất màu mỡ, nơi có hàng triệu độc giả túc trực ở đó, thì các nhà báo buộc phải “đổ xô” đến, nhất là trong bối cảnh nhiều tổ chức tin tức buộc phải cắt giảm việc làm, nhuận bút và như đã nói thậm chí phải đóng cửa.
Không thể phủ nhận việc nhiều tổ chức tin tức trên thế giới vẫn đang quá phụ thuộc vào các nền tảng truyền thông và công nghệ xã hội trong việc phát hành tức. Ảnh minh họa: GI
Trong một cuộc khảo sát gần đây của Trung tâm nghiên cứu Pew, 94% các nhà báo ở Mỹ cho biết họ sử dụng mạng xã hội một cách chuyên nghiệp. Đồng thời, 2/3 trong số họ cho rằng mạng xã hội có tác động “ở mức độ nào đó” cho đến “rất tiêu cực” đối với công việc của họ.
Dù đã có nhiều cảnh báo, nhưng các cơ quan báo chí trên khắp thế giới đã không lường trước được mức độ ảnh hưởng của mạng xã hội. Bắt đầu với vai trò trung gian giữa các trang báo truyền thông và người dùng, các nền tảng truyền thông xã hội đã nhanh chóng mở rộng vai trò để tạo ra sự tương tác với độc giả. Ngày nay, TikTok, Facebook, Twitter hay Instagram thậm chí còn đang cạnh tranh với các trang tin tức để trở thành điểm truy cập thông tin chính.
Một trong vô vàn ví dụ về việc các tổ chức tin tức phụ thuộc vào MXH và bị “hất cẳng” rất đau đớn là hãng tin Atlatszo ở Hungary. Ban đầu, họ từng rất hào hứng và lạc quan về sự phát triển của mình khi có tới hàng trăm nghìn người dùng theo dõi trên Facebook.
Nhưng sau đó, thật bất ngờ là mức độ tương tác và phạm vi tiếp cận thực tế của độc giả đối với các bài đăng của họ ngày càng giảm theo thời gian. Điều này phần lớn là do sự thay đổi chính sách vào năm 2018, khi Facebook thông báo rằng thuật toán của họ sẽ ưu tiên “các bài đăng khởi xướng cho các cuộc trò chuyện và tương tác có ý nghĩa” giữa bạn bè và gia đình. Sau đó, các nền tảng khác cũng làm theo.
Atlatszo và nhiều tổ chức tin tức khác lúc đó hẳn đã có cảm giác “bị phản bội”, nhưng chỉ có thể bất lực đứng nhìn. Theo một thống kê mới nhất, tin tức chỉ còn chiếm 3% nội dung trên các bảng tin của Facebook. Tỷ lệ này ở các MXH khác cũng không khá hơn là bao.
Leticia Duarte, một nhà báo người Brazil và là người quản lý chương trình tại Report for the World, giải thích rằng sau khi đã lấy được độc giả từ báo chí, các thuật toán của các MXH đã được thiết kế lại để phổ biến nội dung “gây xúc động” thông qua các câu chuyện “nhảm nhí”, “giật gân” để thu hút sự tương tác và tạo ra sự lan truyền.
Rất dễ nhận ra, những nội dung kiểu như vậy dễ lôi cuốn người dùng hơn là những bài báo, nhưng qua đó cũng tạo ra những làn sóng thông tin sai lệch, tin giả và tin độc hại lan truyền nhanh chóng ra toàn xã hội.
Như vậy, có thể nói đã đến lúc ngành báo chí và truyền thông cần phải nhìn lại mối quan hệ với các nền tảng công nghệ và MXH, đặc biệt trong không gian kỹ thuật số. Và theo các chuyên gia và xu hướng chính sách ở một số nước, thì một trong những giải pháp là buộc các nền tảng này phải chia sẻ lợi nhuận khi sử dụng thông tin báo chí; đồng thời các chính phủ phải đưa ra những quy tắc nghiêm ngặt khiến các nền tảng công nghệ phải kiểm duyệt tốt nội dung, ngăn chặn thông tin sai lệch và độc hại.
Đây là kịch bản lý tưởng nhưng mang tính dài hạn, đòi hỏi nỗ lực phối hợp từ các chính phủ, các nền tảng, các nhà quảng cáo… và đặc biệt sự đoàn kết của các tổ chức báo chí truyền thống.
Hải Anh
Đón đọc Bài 2: Cách các nền tảng công nghệ bóp nghẹt báo chí trên thế giới
Thích
(CLO) Liên hoan ca múa nhạc toàn quốc được tổ chức định kỳ 3 năm một lần đã khẳng định là một thương hiệu quốc gia trong các liên hoan về nghệ thuật ca múa nhạc ở Việt Nam.
(CLO) Android 16 mang đến tính năng "Even Dimmer" giúp làm mờ màn hình hiệu quả hơn, bảo vệ mắt vào ban đêm, cùng với các cải tiến về quyền riêng tư và âm thanh.
(CLO) Hôm thứ Năm, Đảng viên Cộng hòa Matt Gaetz đã rút tên khỏi danh sách ứng viên Tổng chưởng lý của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, sau khi phải đối mặt với các cáo buộc về hành vi trong quá khứ.
(CLO) Nhận định Man City vs Tottenham, 00h30 ngày 24/11 tại Ngoại hạng Anh; dự đoán tỉ số Man City vs Tottenham cùng các chuyên gia phân tích.
(CLO) Nga sẽ sử dụng doanh thu từ tài sản bị đóng băng của các nhà đầu tư nước ngoài, Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên kênh truyền hình Rossiya-1.
(CLO) Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM (Sở VH-TT) chỉ đạo các đơn vị phối hợp sắp xếp lại cơ sở vật chất để đảm bảo tổ chức các chương trình nghệ thuật, phục vụ chính trị và nhu cầu giải trí của người dân.
(CLO) Tổng thống Vladimir Putin hôm thứ Năm cho biết chiến tranh Ukraine đang leo thang thành một cuộc xung đột toàn cầu sau khi Mỹ và Vương quốc Anh cho phép Ukraine tấn công Nga bằng vũ khí tầm xa của họ, đồng thời cảnh báo phương Tây rằng Nga có thể đáp trả.
(CLO) Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa có văn bản đề nghị các địa phương đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng, hoàn thành toàn bộ trong tháng 11/2024 nhằm đáp ứng tiến độ dự án đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành - Đức Hòa.
(CLO) Thông tư 71/2024/TT-BCA quy định rõ trách nhiệm của đơn vị kinh doanh vận tải bằng xe ô tô, chủ phương tiện xe ô tô chở người từ 8 chỗ trở lên (không kể chỗ của người lái xe) kinh doanh vận tải, xe ô tô đầu kéo, xe cứu thương và xe cứu hộ.
(CLO) Thời gian vừa qua, huyện Đoan Hùng (tỉnh Phú Thọ) đã đầu tư và triển khai nhiều dự án đường giao thông để phục vụ việc phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Tuy nhiên, một số công trình thực hiện thi công có dấu hiệu không tuân thủ theo quy trình thủ tục của pháp luật hiện hành.
(CLO) Đội tuyển futsal nữ Việt Nam đánh bại futsal nữ Thái Lan tỷ số 2-1 để giành ngôi vô địch giải futsal nữ Đông Nam Á 2024 tại Philippines. Ngay sau trận chung kết diễn ra tối 21/11, Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) đã thưởng nóng 600 triệu đồng cho đội nhà.
(CLO) Vào thứ Năm (21/12) Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã ban hành lệnh bắt giữ đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cùng cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant trong chính quyền của ông, cũng như thủ lĩnh Ibrahim Al-Masri của Hamas với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người trong cuộc xung đột ở Gaza.
(CLO) Tối ngày 21/11, đội tuyển futsal nữ Việt Nam đánh bại tuyển futsal nữ Thái Lan với tỉ số 2-1 để lên ngôi vô địch giải futsal nữ Đông Nam Á 2024.
(CLO) Chiều 21/11, tại trụ sở Quốc hội Campuchia ở thủ đô Phnom Penh, ngay sau lễ đón, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Khuon Sudary đã dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao hai nước tiến hành hội đàm.
(CLO) Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Vương quốc Campuchia, chiều 21/11, tại trụ sở Quốc hội Campuchia ở thủ đô Phnom Penh, thay mặt Nhà nước Campuchia, Chủ tịch Quốc hội Samdech Khuon Sudary đã trao tặng Huân chương Công trạng hạng Đại Thập tự của Nhà nước Campuchia cho Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.
(CLO) Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế, cũng như chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với các vùng biển được xác lập phù hợp với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
(CLO) Ở Trung Quốc, giới trẻ ngày càng sử dụng mạng xã hội không chỉ để kết nối với bạn bè mà còn để thuê người lạ để trò chuyện.
(CLO) Meta đã bị EU phạt gần 800 triệu euro với cáo buộc cạnh tranh không lành mạnh bằng cách liên kết dịch vụ 'rao vặt' Marketplace với mạng xã hội Facebook.
(CLO) TikTok hôm thứ Năm công bố rằng nền tảng tạo video AI mang tên Symphony Creative Studios đã có sẵn trên toàn cầu cho tất cả các nhà quảng cáo.
(CLO) Việc tỷ phú Elon Musk ủng hộ ông Donald Trump dự kiến sẽ giúp mạng xã hội X (trước đây là Twitter) khôi phục kinh doanh, khi một số thương hiệu bắt đầu quay lại quảng cáo trên nền tảng này để tranh thủ sự ủng hộ từ chính quyền mới.
(CLO) Ngày 12/11, các tờ báo lớn của Pháp, bao gồm Le Monde, Le Figaro và Le Parisien, cho biết họ đang có hành động pháp lý chống lại mạng hội X, cáo buộc nền tảng này sử dụng nội dung của họ mà không trả tiền.
(CLO) Các nhà quảng cáo dự kiến sẽ chi số tiền kỷ lục là 10,5 tỷ bảng cho quảng cáo Giáng sinh tại Vương quốc Anh trong mùa này, song không ưu tiên cho truyền hình truyền thông.
(CLO) Vào đầu thế kỷ 19, thủ đô London của Vương quốc Anh có hàng chục tờ báo in hàng ngày. Nhưng ngày nay, việc các tờ báo thay đổi định dạng đã đánh dấu sự kết thúc của tin tức địa phương hàng ngày trên báo in.
(CLO) Espresso, ứng dụng tin tức ngắn gọn của The Economist, sử dụng AI để dịch nội dung video sang nhiều ngôn ngữ nhằm tiếp cận đối tượng độc giả trẻ trên toàn cầu.
(CLO) Một phụ nữ tại Texas, Mỹ đã bị bắt sau khi các nhà chức trách cho biết cô cố gắng bán đứa con chưa sinh của mình qua Facebook.
(CLO) Bốn tập đoàn công nghệ lớn (Big Tech) gồm Microsoft, Meta, Amazon và Alphabet tiếp tục tăng mạnh chi tiêu vào trí tuệ nhân tạo (AI) với dự báo tổng mức đầu tư sẽ vượt 200 tỷ đô la trong năm nay và còn tăng thêm trong năm 2025.
