Liên minh phiến quân trong đó có M23 tuyên bố rút khỏi cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên với chính quyền Congo vì Liên minh châu Âu (EU) áp đặt lệnh trừng phạt đối với M23 và các quan chức Rwanda trước đó trong ngày.

Tổ chức Liên minh Sông Congo đại diện cho M23, cho rằng hành động của EU nhằm "cản trở cuộc đàm phán được mong đợi từ lâu".

Nhóm M23 từ lâu đã yêu cầu đàm phán trực tiếp với chính quyền Congo, nhưng Tổng thống Congo Felix Tshisekediluôn từ chối, cho rằng M23 chỉ là một lực lượng ủy nhiệm của Rwanda.

Tuy nhiên, vào Chủ nhật, ông Tshisekedi đã thay đổi lập trường và đồng ý cử phái đoàn đến Luanda, sau khi quân đội chính phủ chịu một loạt thất bại trên chiến trường và chịu áp lực từ đồng minh Angola.

Phát ngôn viên của ông Tshisekedi, Tina Salama, cho biết sau khi M23 rút lui, chính quyền Congo vẫn sẽ tham gia hội nghị như kế hoạch. "Chúng tôi xác nhận sẽ tham gia theo lời mời của các bên trung gian hòa giải", bà Salama nói.

Cuộc chiến tại miền đông CHDC Congo, bắt nguồn từ hậu quả của cuộc diệt chủng năm 1994 tại Rwanda và tranh giành tài nguyên khoáng sản, đã leo thang mạnh mẽ từ tháng 1 năm nay.

Các tay súng M23 đã chiếm giữ hai thành phố lớn nhất ở miền đông Congo, khiến hàng nghìn người thiệt mạng và hàng trăm nghìn người phải rời bỏ nhà cửa.

Các lệnh trừng phạt mới của Liên minh châu Âu được xem là một trong những biện pháp mạnh mẽ nhất từng áp đặt lên M23 và Rwanda kể từ khi cuộc xung đột leo thang đầu năm nay.

Zobel Behalal, chuyên gia cấp cao tại Tổ chức Sáng kiến Toàn cầu chống Tội phạm có tổ chức Xuyên quốc gia, cho rằng những biện pháp này đặc biệt đáng chú ý vì chúng nhắm vào Hội đồng Khai khoáng Rwanda và một nhà máy tinh luyện vàng.

Trong tuyên bố của mình, Liên minh Sông Congo chỉ trích các bên quốc tế vì đã áp dụng một lập trường "khó hiểu và mâu thuẫn".

"Các lệnh trừng phạt liên tiếp nhắm vào các thành viên của chúng tôi, đặc biệt là những lệnh được đưa ra ngay trước thềm đàm phán tại Luanda, đã phá hoại nghiêm trọng đối thoại trực tiếp và khiến mọi tiến bộ trở nên bất khả thi", tuyên bố nêu rõ.

Cũng trong ngày thứ Hai, Rwanda đã có động thái đáp trả mạnh mẽ đối với Bỉ – quốc gia trước đó kêu gọi EU có hành động cứng rắn hơn với nước này. Chính phủ Rwanda tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Bỉ, đồng thời yêu cầu các nhà ngoại giao Bỉ rời khỏi nước này trong vòng 48 giờ.

Bộ Ngoại giao Rwanda cáo buộc Bỉ, cựu thực dân cai trị Rwanda và Congo, "dùng lời nói dối và thao túng để tạo ra một làn sóng thù địch vô căn cứ đối với Rwanda".

Ngay sau đó, Ngoại trưởng Bỉ Maxime Prevot tuyên bố Brussels sẽ đáp trả bằng cách tuyên bố các nhà ngoại giao Rwanda "người không được hoan nghênh".

Cao Phong (theo AJ, Reuters)