Mỗi lần lây nhiễm đều tạo cơ hội cho virus đột biến và Omicron có lợi thế hơn so với những phiên bản trước: Nó lây lan nhanh hơn mặc dù thế giới có khả năng miễn dịch tốt hơn từ vắc xin và việc mắc bệnh trước đó.

Điều đó có nghĩa là có nhiều khả năng virus có thể tiến hóa hơn nữa. Các chuyên gia không biết các biến thể tiếp theo sẽ trông như thế nào hoặc chúng có thể định hình đại dịch như thế nào, nhưng họ nói rằng không có gì đảm bảo các biến thể tiếp theo sau Omicron sẽ gây ra bệnh nhẹ hơn hoặc các loại vắc xin hiện có sẽ có thể hoạt động chống lại chúng.

Ông Leonardo Martinez, một nhà dịch tễ học về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Boston, cho biết: “Omicron càng lây lan nhanh thì càng có nhiều cơ hội đột biến, có khả năng dẫn đến nhiều biến thể hơn”.

Kể từ khi nó xuất hiện vào giữa tháng 11, Omicron đã lây lan trên toàn cầu với tốc độ đáng cảnh báo. Nghiên cứu cho thấy biến thể này có khả năng lây lan ít nhất gấp hai lần so với Delta và ít nhất gấp bốn lần so với phiên bản gốc của Covid.

Omicron có nhiều khả năng tái nhiễm ở những người trước đó đã mắc Covid-19 và gây ra “nhiễm trùng đột phá” ở những người đã được tiêm chủng, đồng thời tấn công những người chưa được tiêm chủng. Tổ chức Y tế Thế giới đã báo cáo kỷ lục 15 triệu ca nhiễm Covid-19 mới trong tuần từ 3-9/1, tăng 55% so với tuần trước.

Việc biến thể này dễ dàng lây lan làm tăng khả năng virus lây nhiễm và tồn tại bên trong những người có hệ miễn dịch suy yếu, tạo thêm thời gian để phát triển các đột biến mạnh.

Bởi vì Omicron dường như ít gây ra bệnh nghiêm trọng hơn Delta, hành vi của nó đã làm dấy lên hy vọng rằng nó có thể là sự khởi đầu của một xu hướng làm cho virus trở nên nhẹ hơn như một bệnh cúm thông thường.

Các chuyên gia nói rằng có khả năng virus không lây lan mạnh nếu chúng giết hại vật chủ của chúng rất nhanh. Nhưng không phải lúc nào virus cũng ít gây chết người hơn theo thời gian.

Virus ngày càng có khả năng né tránh khả năng miễn dịch, giúp nó tồn tại lâu dài. Khi SARS-CoV-2 tấn công lần đầu, không ai được miễn nhiễm. Nhưng việc mắc bệnh và vắc xin đã mang lại ít nhất một số khả năng miễn dịch, vì vậy virus phải thích nghi.

Có rất nhiều con đường để virus tiến hóa. Động vật có khả năng nhiễm và tạo ra các biến thể mới. Chó và mèo, hươu và chồn nuôi trong trang trại là một số loài động vật dễ bị ảnh hưởng bởi virus, có thể gây đột biến bên trong chúng và lây lan trở lại cho con người.

Cũng có một con đường tiềm năng khác: Với sự lưu hành của cả Omicron và Delta, mọi người có thể bị nhiễm trùng kép có thể sinh ra cái mà ông Ray gọi là “Frankenvariants”, con lai với các đặc điểm của cả hai loại.

Khi các biến thể mới phát triển, các nhà khoa học cho biết vẫn rất khó để biết từ các đặc điểm di truyền. Ví dụ, Omicron có nhiều đột biến hơn các biến thể trước đó, khoảng 30 protein đột biến cho phép nó gắn vào tế bào người. Nhưng cái gọi là biến thể IHU được xác định ở Pháp và được WHO theo dõi có 46 đột biến, song dường như không lây lan nhiều.

Để hạn chế sự xuất hiện của các biến thể, các nhà khoa học nhấn mạnh việc tiếp tục thực hiện các biện pháp y tế công cộng như đeo khẩu trang và tiêm phòng. Mặc dù Omicron có khả năng miễn dịch tốt hơn Delta, các chuyên gia cho biết, vắc xin vẫn cung cấp khả năng bảo vệ và tiêm nhắc lại giúp giảm đáng kể bệnh tật nghiêm trọng, nhập viện và tử vong.