Trong một động thái gây tranh cãi, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa Cuba trở lại danh sách các quốc gia tài trợ khủng bố của Washington. Đây là một quyết định bị nhiều chuyên gia đánh giá là lạc hậu và không công bằng với người dân Cuba, những người đã phải chịu đựng hàng chục năm cấm vận kinh tế khắc nghiệt.

Dù vậy, chính sách cấm vận của Mỹ phần nào cũng được thúc đẩy bởi những hạn chế nội tại trong nền kinh tế của Cuba, vốn chịu sự kiểm soát chặt chẽ của nhà nước mà chưa tận dụng được các động lực từ thị trường tự do.

Tuy nhiên, Cuba có thể tìm thấy một lối thoát thông qua BRICS - nhóm các nền kinh tế mới nổi đang từng bước thách thức sự thống trị của phương Tây.

Vai trò của Trung Quốc và sự mở rộng của BRICS

BRICS hiện chiếm gần một nửa dân số thế giới và khoảng 40% GDP toàn cầu. Khi mở rộng với các thành viên mới như Thái Lan, Indonesia, Malaysia và các cường quốc dầu mỏ như Nigeria, nhóm này ngày càng có trọng lượng chiến lược lớn hơn, đặc biệt khi tập trung vào các dự án hợp tác ngoài phạm vi G7.

Nhóm này đã thành lập Ngân hàng Phát triển Mới (NDB), thúc đẩy giao dịch thương mại không sử dụng đồng USD, phát triển hệ thống thanh toán tài chính độc lập với SWIFT - một lĩnh vực mà Iran và Nga đã đạt nhiều tiến bộ. Ngoài ra, BRICS còn dựa vào nền kinh tế và năng lực đổi mới của Trung Quốc làm động lực phát triển chung.

Trung Quốc, Nga và Brazil - "lá chắn" cho Cuba?

BRICS không chỉ đơn thuần là một khối kinh tế mà còn tham gia nhiều sáng kiến khác như Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) và Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) do Trung Quốc dẫn dắt. Những chương trình này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng với các quốc gia chịu lệnh trừng phạt như Nga, Iran và Cuba.

Các cường quốc trong BRICS như Trung Quốc, Nga và Brazil có quan hệ gần gũi với Havana, và có thể trở thành "lá chắn" giúp Cuba giảm bớt áp lực từ Washington. Nếu tận dụng tốt cơ hội này, Cuba có thể bắt tay với các tập đoàn công nghệ hàng đầu từ Trung Quốc và Ấn Độ để phát triển các lĩnh vực như nghiên cứu y tế, hậu cần và cơ sở hạ tầng.

Một trong những dự án quan trọng có thể được hỗ trợ là nâng cấp cảng Mariel, nhằm khôi phục vị thế trung tâm thương mại của Cuba trên tuyến đường biển Đại Tây Dương và Caribe.

Thoát khỏi sự phụ thuộc vào đồng USD

Một trong những lợi ích quan trọng mà BRICS mang lại cho Cuba là giúp nền kinh tế nước này giảm sự phụ thuộc vào đồng USD. Nhờ đó, Havana có thể cắt giảm chi phí giao dịch bằng cách sử dụng đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc hoặc đồng Rupee của Ấn Độ.

Thế giới đang từng bước chuyển dịch sang một trật tự đa cực, nơi những chính sách áp đặt của Mỹ không còn là yếu tố quyết định duy nhất.

Dù vẫn còn nhiều thách thức, việc tham gia vào các sáng kiến kinh tế toàn cầu như BRICS có thể mang đến cho Cuba một tương lai mới, mở ra cơ hội phát triển bền vững và giảm thiểu ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt kinh tế kéo dài suốt nhiều thập kỷ qua.

Dũng Phan (Theo Worldcrunch)