Ngại công bố đề án tuyển sinh

Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các trường đại học công bố đề án tuyển sinh. Trong đề án tuyển sinh, Bộ yêu cầu nhà trường thông tin giới thiệu về cơ sở đào tạo, các ngành và chương trình đào tạo, gồm cả thông tin về quyết định mở ngành, ngôn ngữ đào tạo, đội ngũ giảng viên, điều kiện học tập và nghiên cứu, văn bằng tốt nghiệp, kết quả kiểm định chất lượng, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp (trên tổng số nhập học) và tỷ lệ có việc làm phù hợp trình độ chuyên môn của sinh viên tốt nghiệp.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng yêu cầu nhà trường thông tin đầy đủ về chi phí đào tạo, mức thu học phí, mức thu dịch vụ tuyển sinh và khoản thu dịch vụ khác cho lộ trình cả khóa học, từng năm học; chính sách học bổng, miễn giảm học phí, hỗ trợ tài chính, chỗ ở ký túc xá và các chính sách ưu đãi, hỗ trợ khác dành cho người học. Bộ cũng yêu cầu cơ sở đào tạo thông báo tuyển sinh kèm theo công bố đề án tuyển sinh trên trang thông tin điện tử của cơ sở đào tạo và qua các hình thức thích hợp khác trước khi mở đăng ký dự tuyển của đợt tuyển sinh đầu tiên ít nhất 30 ngày; trường hợp điều chỉnh, bổ sung (nếu có) trước ít nhất 15 ngày.

Theo ghi nhận của phóng viên, đến thời điểm hiện tại một số trường đại học đã bắt đầu công bố đề án tuyển sinh. Đơn cử như Học viện Ngân hàng, Trường Đại học Thương Mại, Trường Đại học Luật Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học Y dược Thái Bình… Tuy nhiên, đại đa số các trường đại học đến nay vẫn chưa công bố đề án tuyển sinh. 

Vì sao các trường lại chần chừ trong việc công bố đề án tuyển sinh trong khi 30/6 là mốc các trường xét tuyển thẳng, ngày 10/7 công bố kết quả xét tuyển sớm. Theo chị Nguyễn Thị Phượng, ở quận Nam Từ Liêm, Hà Nội chia sẻ, hiện các trường ngại công bố đề án tuyển sinh, hoặc công bố không đúng theo quy định có nguyên nhân muốn giấu thông tin. Trong khi phụ huynh và thí sinh nhận thức chưa sâu về ý nghĩa của đề án tuyển sinh. Tâm lý chung, phụ huynh và thí sinh chỉ quan tâm nhiều đến thông tin tuyển sinh do các nhà trường công bố từ rất sớm mà ít khi quan tâm đến đề án tuyển sinh đề cập đến nhiều thông tin hữu ích khác.

“Trong đề án tuyển sinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo bắt buộc các nhà trường công khai các thông tin liên quan đến điều kiện giảng dạy như tỷ lệ giảng viên/sinh viên, thống kê cơ sở vật chất, sinh viên tốt nghiệp có việc làm… Những thông tin trên rất quan trọng, vì đó là các yếu tố để tham khảo xem nhà trường có đủ điều kiện để đảm bảo chất lượng đào tạo” – chị Nguyễn Thị Phượng chia sẻ.

Chị Phượng cho rằng, việc các nhà trường yêu thích việc thông tin nhanh về tuyển sinh nhưng lại chậm công bố đề án tuyển sinh có thể do họ ngại công khai các thông tin theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Những thông tin bắt buộc công khai chắc chắn mang đến nỗi lo từ phía các nhà trường vì các hạn chế của nhà trường sẽ bị bộc lộ.

“Theo quy định, 30/6 bắt đầu các trường xét tuyển thẳng các thí sinh, từ 1/7 công tác tuyển sinh đại học đợt 1 được bắt đầu. Đáng lẽ đây sẽ là thời điểm các nhà trường phải công khai đề án tuyển sinh để phụ huynh và thí sinh nghiên cứu lựa chọn” – chị Nguyễn Thị Phượng nói.

Thông tin mập mờ khó tin

Trong khi đại đa số các trường đại học chưa công bố đề án tuyển sinh, một số trường công bố đề án tuyển sinh thì nội dung lại chưa đúng theo quy định. Khi tìm hiểu về đề án tuyển sinh của các nhà trường, đại học, phóng viên Báo Nhà báo & Công luận nhận thấy nhiều thông tin được các trường giấu, không tiết lộ.

Cụ thể, một số trường không công khai cơ sở vật chất theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, không công khai về kết quả kiểm định giáo dục về ngành đào tạo, không công khai về trình độ giảng viên tham gia giảng dạy trong đề án tuyển sinh. Ngoài ra, khi đọc đề án tuyển sinh, nhiều thông tin thiếu cơ sở xác thực đặc biệt việc các trường công khai tỷ lệ sinh viên có việc làm trong thời gian 24 tháng kể từ khi ra trường.

Bà Nguyễn Thúy An ở Thanh Xuân, Hà Nội chia sẻ, thật khó tin khi tỷ lệ việc làm sinh viên ra trường trong vòng 24 tháng được nhiều trường công khai trên 90%, nhiều ngành tỷ lệ 100%. Có trường thông tin về tỷ lệ có việc làm hoàn toàn giống nhau ở tất cả các ngành đào tạo. “Hiện nay, các trường tự thống kê, tự công bố nên khó thể kiểm chứng độ tin cậy về tỷ lệ sinh viên có việc làm trong đề án tuyển sinh của các nhà trường” – chị Nguyễn Thúy An đặt nghi vấn.

Liên quan đến nghi vấn giấu thông tin, tung tin mập mờ trong các đề án tuyển sinh của các cơ sở đào tạo đại học, phóng viên Báo Nhà báo & Công luận có trao đổi với ông Trần Xuân Nhĩ - Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam. Ông Trần Xuân Nhĩ cho rằng, nếu các trường đào tạo kết quả 100% có việc làm sau khi ra trường là quá tốt. Tuy nhiên, con số này khó đạt. Bây giờ cần xem quy trình nhà trường lấy thông tin sinh viên ra trường có việc làm hay không việc làm như thế nào. Từ đó mới có thể khẳng định thông tin nhà trường kê khai đúng hay sai.

“Rất khó để xác minh các thông tin do nhà trường kê khai. Giờ mình chỉ võ đoán thôi chứ rất khó để nói các trường kê khai gian dối. Liên quan đến vấn đề này, tôi cho rằng, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần thẩm tra một số trường, những trường mà ngành nghề hot thực tế có thể tìm việc làm được dễ. Nhưng có những ngành nghề không hề dễ để tìm việc làm” – ông Trần Xuân Nhĩ nêu.

Vị này cũng cho rằng trong lựa chọn theo học ngành nghề ở trường đại học nào thì phụ huynh và học sinh cần nghe ngóng, tìm hiểu thông tin đa chiều, không nên tin một chiều từ phía đơn vị đào tạo cung cấp. Nên ưu tiên lựa chọn theo học tại các cơ sở đã có truyền thống đào tạo, đã khẳng định được tên tuổi vị trí của mình.

“Tôi cảm nhận, trong cơ chế thị trường, sinh viên đào tạo ra trường có được việc làm là khó. Nếu đào tạo theo kiểu bao cấp, đào tạo ra bao nhiêu phân phối bấy nhiêu thì tỷ lệ 100% có việc làm còn đáng tin. Nhưng bây giờ, đào tạo không như vậy, chỉ đào tạo năng lực tự tạo việc làm, tìm việc làm không bao cấp việc làm” - ông Trần Xuân Nhĩ phân tích và cho rằng về mặt quản lý nhà nước, thông tin đưa ra phải chính xác, các cơ sở đào tạo đại học khi đưa ra thông tin cần phải chịu trách nhiệm. Thanh tra Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cần tổ chức thanh tra để làm rõ việc có hay không gian dối trong công khai thông tin.

Qua trao đổi với chuyên gia có thể thấy, việc công khai thông tin hiện nay đang một chiều, nhà trường đưa thông tin ra nhưng độ tin cậy, xác thực thông tin còn là một dấu hỏi lớn. Ngoài ra, việc các nhà trường cố tình giấu giếm nhiều thông tin quan trọng trong đề án tuyển sinh cũng là biểu hiện của gian dối, thiếu minh bạch. Cần thiết Bộ Giáo dục và Đào tạo phải có cơ chế giám sát hữu hiệu, tránh việc các trường tung hỏa mù thông tin để đánh lừa thí sinh đăng ký theo học.

Trinh Phúc