Tiểu thương khổ trăm bề

Nhiều ngày qua, hàng loạt tiểu thương ở Trung tâm TMDV Đại Quang Minh (còn gọi là chợ Đại Quang Minh, TP. HCM) tỏ ra bức xúc trước thông tin Công ty CP TMDV Sài Gòn (Satraseco) đơn phương tăng giá thuê quầy sạp từ 50% - 130%.

Từ cuối tháng 3/2022, Satraseco gửi thông báo cho các tiểu thương cho biết sẽ ký lại hợp đồng mới với khách hàng cũ, với giá thuê giá thuê sạp sẽ tăng từ 50-130%, Thời hạn hợp đồng là 1 năm (từ ngày 1/7/2022 đến 30/6/2023), tiểu thương đặt cọc 3 tháng tiền thuê sạp. Nếu không thực hiện theo thông báo trên, sau ngày 31/5, Satraseco sẽ thu lại mặt bằng.

Theo đó, đợt 1 sẽ tăng 50%, hai quý đầu năm 2023 tiếp tục tăng thêm 50% và hai quý cuối năm lại tăng thêm 50%. Theo lộ trình này, các sạp hàng cho thuê sẽ tăng đến 150% trong 1 năm rưỡi sắp tới.

Điển hình, sạp thuê 8.43 m2 của tiểu thương Lư Thức Minh trước năm 2018 có giá chỉ 3.650.000 đồng/tháng. Theo lộ trình tăng giá của Satraseco, giá thuê áp dụng ở đợt 1 lên đến 14.740.000 đồng/tháng và đợt 2 là 19.650.000 đồng.

Đồng cảnh ngộ, sạp E1 với diện tích chỉ 3.74 m2 của bà Trần Thị Thu Dung có giá tăng ở đợt 1 lên đến 6.490.000 đồng/tháng, đợt 2 là 8.650.000 đồng.

“Trung tâm tăng giá gấp 3 lần như vậy thì bắt buộc tiểu thương chúng tôi phải tăng giá bán. Nhưng một khi tăng giá bán thì khách sẽ không mua. Khách sẽ chuyển đến các chợ khác hoặc mua hàng trực tuyến. Nói là trung tâm thương mại nhưng thực chất không khác gì một cái chợ, bởi cơ sở vật chất hạ tầng rất yếu kém. Giờ tình hình tới đâu hay tới đó, vì người ta cho mình thuê mà, nhưng thuê thì mức giá phải hợp lí”, tiểu thương Phương Uyên (38 tuổi).

Theo ghi nhận của phóng viên báo Nhà báo & Công luận, khu vực chợ Đại Quang Minh nhếch nhác, dây điện chằng chịt bám đầy bụi và mạng nhện phía trên các sạp hàng.

“Khủng khiếp nhất là khi trời mưa. Ở trên thì nước dột xuống, ở dưới thì cống trào bọt trắng lên, rất hôi thối, bẩn thỉu. Chúng tôi phải dùng xô nhựa để hứng, ai nhanh tay thì dọn được hàng, ai chậm một chút thì nước dội ướt hư hết, phải đem bỏ, không bán được. Kêu người xuống sửa mà có thấy ai đâu. Khổ trăm bề!”, một tiểu thương kể lại.

“Ngành nghề này đâu phải muốn hồi phục là hồi phục. Đến giờ ngành may mặc vẫn còn rất khó khăn. Sau giãn cách, lượng khách của tôi giảm đến 50%. Chúng tôi chấp nhận ở đây hơn 30 năm, chịu đựng rất nhiều thứ. Không có một trung tâm thương mại nào cho tiểu thương ký hợp đồng 6 tháng rồi tăng giá, vậy là bất hợp lí. Chúng tôi chỉ mong muốn mức giá thuê được duy trì cho đến hết năm 2022. Sang năm sau, nếu có ký hợp đồng tiếp thì cũng phải thương lại cho hợp lí”, tiểu thương Trần Thị Thu Thúy nói.

Được biết,  thời điểm 1990-1991, để có một chỗ sạp rộng bình quân 4 m2, mỗi hộ đã góp hơn 10 cây vàng vào năm đầu tiên. Năm 2005, họ đóng tiền cơ sở vật chất 100 triệu đồng (tương đương 12 cây vàng)....

Satraseco nói gì?

Theo ông Phạm Thế Hanh, Tổng giám đốc Satraseco, cho biết mức giá điều chỉnh phù hợp với thị trường và căn cứ theo giá mặt bằng chung trên cơ sở diện tích và hệ số K (giá dựa vào vị thế, vị trí đắc địa...).

Ngoài ra, mức giá thuê mới là phù hợp với giá trị tiểu thương sắp nhận được vì công ty đang cải tạo sửa chữa nâng cấp để đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy và phục vụ tốt hơn.

Riêng với tiền đặt cọc 3 tháng, ban lãnh đạo Satraseco cho rằng giao dịch liên quan đến bất động sản thì đều có điều khoản đặt cọc và điều này phù hợp với Bộ luật Dân sự 2015. Năm 2004, Satraseco đã thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nên trung tâm thương mại này được tính vào tài sản của doanh nghiệp cổ phần hóa. Satraseco là chủ sở hữu hợp pháp với trung tâm này nên có quyền đưa ra các quyết định về cho thuê mặt bằng.

Quy định đặt cọc 3 tháng được Satraseco đưa vào điều khoản hợp đồng năm 2017. Tuy nhiên, tới nay mới chỉ có 17 tiểu thương đóng cọc, số còn lại vẫn không đồng ý số tiền này.

Trước sự bất đồng giữa 2 bên, Satraseco sẽ có buổi trao đổi trực tiếp với tiểu thương nhưng vẫn theo cơ chế cũ - đối thoại riêng từng người. Trong khi đó, tiểu thương trung tâm này muốn đối thoại công khai để biểu quyết thỏa thuận giá.

Ngoài ra, UBND phường 14, quận 5 đã có công văn gửi tới Satraseco. UBND phường đề nghị công ty xem xét điều chỉnh thời gian thực hiện ký kết lại hợp đồng và tăng giá thuê ở thời điểm khác, có thể vào tháng 1/2023 thay vì bắt đầu từ tháng 7/2022 như kế hoạch. Lý do là thành phố đang hỗ trợ tiểu thương, các hộ kinh doanh phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19.

Phòng kinh tế quận 5 cũng có văn bản đề nghị thực hiện giãn thời gian tăng thuế quầy sạp; xây dựng lộ trình tăng giá thuê đảm bảo hài hòa lợi ích hai bên. Đồng thời đề nghị công ty xem xét kéo dài thời hạn hợp đồng để đảm bảo ổn định hoạt động kinh doanh tại trung tâm.