Loại vắc xin cho mọi người

Cách đây hơn 1 năm, các nhà khoa học Đại học Oxford đã thành lập một công ty liên doanh với mục tiêu bảo vệ sức khỏe của nhân loại. Ngày 11/2/2020, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi Giáo sư Andy Pollard và Giáo sư Sarah Gilbert - cả hai đều đến từ Trung tâm Vacxin Oxford - quyết định kết hợp sản xuất một loại vắc xin có thể bảo vệ con người khỏi Covid-19 đang đang lây lan trên thế giới.

Chỉ một thời gian ngắn sau, loại vắc xin đó đã được sử dụng cho hàng triệu, rồi hàng tỷ người trên khắp nước Anh và thế giới. Người đứng đầu bộ phận tiêm chủng, vắc xin và sinh phẩm của WHO, Giáo sư Kate O'Brien, đã mô tả loại thuốc này là "hiệu quả" và "một loại vắc-xin quan trọng cho thế giới".

Gilbert và Pollard đã làm việc không mệt mỏi để tạo ra loại vắc xin rẻ, dễ phân phối và bảo quản này một cách kiên nhẫn và bền bỉ, bất chấp sự phản đối của các bình luận và các chính trị gia.

Một số nhà quan sát Hoa Kỳ từng chỉ trích các quy trình thử nghiệm vắc xin của họ. Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron còn tuyên bố loại vắc-xin từ Oxford này "gần như không hiệu quả" đối với những người trên 65 tuổi.

“Tôi nghĩ rằng chúng ta cần mọi người đưa ra những tuyên bố tích cực về vắc xin để xây dựng lòng tin. Những bình luận tiêu cực có nguy cơ làm xói mòn niềm tin đó. Họ đã có thể làm hỏng tất cả, nhưng các nhà khoa học chúng tôi đã thực hiện một cách dứt khoát”, giáo sư Pollard nói trên tờ Observer.

Trong khi đó Gilbert chia sẻ rằng: “Tôi đã học cách thiết kế một loại vắc xin, sản xuất và bắt đầu chạy thử nghiệm lâm sàng, ngay sau khi nó xuất hiện”.

Nỗ lực được đền đáp

Vào cuối năm 2019, nạn dịch Covid-19 bắt đầu xuất hiện và bùng phát ở Vũ Hán, miền trung Trung Quốc, đến đầu tháng 1/2020 thì đã lan rộng ra bên ngoài thế giới.

Giáo sư virus học người Thượng Hải - Zhang Yongzhen lần đầu tiên giải mã cấu trúc di truyền của virus và công bố kết quả trên internet. Gilbert và các đồng nghiệp của cô lập tức bắt tay vào nghiên cứu một loại vắc xin sử dụng dữ liệu của Zhang.

Nhận thấy, nguy cơ Covid-19 là loại virus có khả năng lây lan rất lớn, có nguy cơ đe dọa nhân loại, Gilbert đã tìm kiếm lời khuyên của Pollard - một bác sĩ nhi khoa về việc điều hành các thử nghiệm vắc xin quy mô lớn.

Pollard nói: “Thông thường chúng tôi làm việc riêng trong mỗi dự án. Nhưng chúng tôi nhanh chóng nhận ra đây là công việc cần một tập thể lớn. Vì vậy, chúng tôi đã tập hợp lại với nhau".

Tại thời điểm đó, Covid-19 vẫn chưa trở thành nỗi kinh hoàng như ngày nay. Song Pollard đã nhận ra được nguy cơ. “Rõ ràng là chúng ta sắp gặp phải một vấn đề toàn cầu, một vấn đề sẽ thay đổi cuộc sống của tất cả loài người trên hành tinh này.”

Để tạo ra vắc-xin AstraZeneca, nhóm nghiên cứu Oxford đã lấy một loại vi-rút cảm lạnh thông thường ở tinh tinh và thiết kế để nó không gây nhiễm trùng cho người. Sau đó, họ gắn vào các mảnh di truyền của Viruscorona. Chúng sẽ được đưa vào các tế bào trong cơ thể, sau đó sẽ tạo ra hệ thống miễn dịch cho con người trước loại virus này.

Sau khi nắm giữ được công nghệ, các nhà khoa học Oxford đã bắt tay cùng hãng dược phẩm khổng lồ AstraZeneca để sản xuất vắc-xin và đưa vào thử nghiệm.

Chính thời điểm đó, nhóm đã gặp phải thử thách lớn nhất. Pollard cho biết: “Chỉ vài ngày sau khi chúng tôi bắt đầu tiêm chủng cho các tình nguyện viên, một trang web đã đưa tin tức giả rằng người đầu tiên chúng tôi tiêm đã chết”.

“Đó là một lời nói dối. Tuy nhiên, tôi cảm thấy có trách nhiệm rất lớn, đặc biệt với những người tiêm chủng thử nghiệm. Chúng tôi trấn an họ, cùng với sự giúp đỡ từ truyền thông, câu chuyện bịa đặt nhanh chóng bị bóc trần".

Nhóm nghiên cứu của Oxford cuối cùng đã thu thập dữ liệu từ các thử nghiệm Giai đoạn 3 và trình bày cho các cơ quan quản lý Anh. Sau đó, vắc xin AstraZeneca đã được phê duyệt vào tháng 12/2020 để được sử dụng rộng rãi.

“Thật vui khi thấy vắc xin này đang đến được với rất nhiều người, nhưng chúng ta vẫn chưa biết hết tất cả về con virus này. Nó không biết từ đâu mà ra. Nhưng chúng ta đã biết từ lâu rằng một căn bệnh X, như WHO đã gọi nó, sẽ xuất hiện vào một thời điểm nào đó và bắt đầu lây lan. Chúng ta đã được cảnh báo. Nhưng một lần nữa, chúng ta chưa sẵn sàng ”.

Tuy nhiên, Gilbert và Pollard đều lạc quan về tương lai. Pollard nói: “Chúng ta có thể sống với Covid-19 như khi chúng ta sống với các coronavirus khác đã lây nhiễm cho chúng ta trong thời thơ ấu". “Tôi sẽ rất vui nếu trong tương lai, tôi chỉ bị cảm lạnh với loại virus này và không thể chết vì nó. Loại vắc-xin mà chúng ta đang có thể làm được điều đó”.

THEO DÒNG THỜI GIAN

Ngày 09/01/2020: Cái chết đầu tiên được xác nhận do Covid-19 xảy ra ở Vũ Hán. Cái chết đầu tiên bên ngoài Trung Quốc xảy ra vào ngày 01/02 ở Philippines, và cái chết đầu tiên bên ngoài châu Á ở Pháp vào ngày 14/02.

Ngày 11/01/2020: Nhà virus học Trung Quốc Zhang Yongzhen đã công bố bộ gen của Viruscorona gây ra sự bùng phát Covid-19 bằng cách đưa dữ liệu của mình lên internet. Một nhóm các nhà khoa học do Sarah Gilbert đứng đầu bắt đầu công việc sử dụng dữ liệu của Zhang để tạo ra vắc xin Covid-19.

Ngày 11/02/2020: Gilbert và nhà khoa học đồng nghiệp ở Oxford, bác sĩ nhi khoa Andy Pollard, thành lập nhóm nghiên cứu tập trung vào việc phát triển một loại vắc xin chống lại Covid-19.

Ngày 23/04/2020: Các cuộc thử nghiệm vắc xin trên người tình nguyện khỏe mạnh bắt đầu.

Ngày 20/04/2020: AstraZeneca và Oxford công bố một thỏa thuận để phát triển và phân phối vắc xin ngừa Covid-19.

Ngày 23/11/2020: Oxford và AstraZeneca công bố kết quả thử nghiệm cho thấy vắc xin của họ có hiệu quả cao trong việc ngăn chặn Covid-19.

Ngày 30/12/2020: Vắc xin AstraZeneca được Cơ quan Quản lý Thuốc và Sản phẩm Chăm sóc sức khỏe cho phép sử dụng tại Vương quốc Anh.

Ngày 04/01/2021: Vắc-xin AstraZeneca chính thức được đưa vào sử dụng.

Hoàng Hải