Các hãng hàng không trong nước đang chật vật để có thể tồn tại trước những tác động tiêu cực mà đại dịch Covid-19 gây ra. Nhưng theo đánh giá tất cả chỉ là giải pháp tình thế, các hãng hàng không sẽ không thể tồn tại lâu dài nếu hoạt động bay không được khôi phục, nhất là bay quốc tế. “Hộ chiếu vaccine” sẽ là lời giải cho vấn đề này...

Lóe sáng hy vọng giữa khung cảnh ảm đạm của đại dịch Covid-19

Như nhiều nước trên thế giới, qua 4 đợt bùng phát của đại dịch Covid-19 đã khiến ngành hàng không Việt Nam trải qua thời kỳ “đen tối” nhất trong lịch sử. Thống kê của Cục Hàng không cho thấy, tổng số chuyến bay khai thác trong tháng 7 của các hãng hàng không Việt Nam chỉ đạt 3.772 chuyến tương ứng với mức giảm tới 84,6% so với cùng kỳ.

Đặc biệt sự xuất hiện của biến chủng Delta nguy hiểm, lây lan nhanh trong đợt bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 4 đã khiến các đường bay thương mại quốc tế và thậm chí là cả đường bay nội địa phải tạm dừng khai thác.

Doanh thu không có, máy bay phải nằm tại bãi đỗ lên tới 80-90% nhưng các hãng hàng không vẫn phải chi phí những khoản cố định như phí lương nhân viên, bảo trì, bảo dưỡng máy bay,... Các hoạt động của doanh nghiệp phụ trợ hàng không từ dịch vụ kỹ thuật, thương mại mặt đất cũng đều chịu thiệt hại.

Tuy nhiên trong khung cảnh tối tăm, ảm đạm mà đại dịch Covid-19 bủa vây, ngành hàng không cũng le lói những điểm sáng. Điển hình vào ngày 12/8, Vietnam Airlines đã triển khai thành công ứng dụng hộ chiếu sức khỏe điện tử (hộ chiếu vaccine) IATA Travel Pass trên chuyến bay mang số hiệu VN310 từ sân bay Nội Bài đi Narita (Tokyo, Nhật Bản).

Kết quả thử nghiệm cho thấy hành khách thực hiện các quy trình một cách nhanh chóng và dễ dàng, từ bước tạo hồ sơ cá nhân số trên ứng dụng, điền thông tin chuyến bay để được cập nhật yêu cầu dịch tễ tại điểm đến, xét nghiệm Covid-19,... Tính năng ưu việt của ứng dụng này tiếp tục được phát huy khi có thể thay thế cho các loại thủ tục bằng giấy tờ hiện nay, tiết kiệm thời gian cho khách, giảm tiếp xúc cũng như ùn tắc tại sân bay.

Ngay từ tháng 6/2021, Hy Lạp, Đức và 5 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) là Bulgaria, CH Séc, Đan Mạch, Croatia và Ba Lan đã trở thành những quốc gia tiên phong đưa vào ứng dụng “hộ chiếu vaccine” bằng cả dạng thức giấy và điện tử. Chứng chỉ này được cấp cho những người đã tiêm đủ liều vaccine Covid-19, người mắc Covid-19 nhưng đã khỏi bệnh và những người có kết quả xét nghiệm Covid-19 âm tính bằng phương pháp PCR trong vòng 72 giờ.

Trước những khó khăn, thách thức mà các doanh nghiệp hàng không đang phải đối mặt, Hiệp hội Doanh nghiệp hàng không Việt Nam (VABA) đã đề xuất Chính phủ hỗ trợ một số giải pháp như áp dụng “hộ chiếu vaccine”, nới lỏng quy định về đi lại, cách ly với những người đã tiêm đủ liều vaccine và có kế hoạch sớm khai thác trở lại các đường bay quốc tế.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp VABA Bùi Doãn Nề cho rằng, để bất kỳ một ứng dụng “hộ chiếu vaccine” nào được sử dụng rộng rãi, các doanh nghiệp hàng không mong muốn các bộ, ngành liên quan xem xét, nghiên cứu từng bước mở lại các đường bay quốc tế, chuẩn bị tốt các phương án triển khai áp dụng và giao thương có sự kiểm soát, bảo đảm an toàn phòng, chống dịch bệnh cho người dân.

Trong bối cảnh hàng loạt quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam đang đối mặt với thiệt hại nghiêm trọng do biến chủng Delta gây ra, nhiều quốc gia đang tiến hành việc tiêm chủng cho người dân một cách đồng bộ thì “hộ chiếu vaccine” được kỳ vọng sẽ phát huy được tác dụng của mình.

Giấy thông hành đặc biệt mở ra nhiều kỳ vọng

Trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát, ngành hàng không thế giới đã có sự phát triển rất mạnh mẽ, tạo động lực thúc đẩy các ngành du lịch, thương mại, dịch vụ,... Xét trên tổng thể, ngành hàng không thế giới đã tạo ra 65,6 triệu việc làm với 10,2 triệu việc làm trực tiếp và hơn 55 triệu việc làm gián tiếp.

Cả thế giới đã và đang tập trung, nỗ lực ngăn chặn dịch bệnh Covid-19 lây lan nhưng cũng phải đảm bảo duy trì, phục hồi phát triển kinh tế, các hoạt động giao thương quốc tế để có nguồn lực phòng dịch. Trong bối cảnh đó, “hộ chiếu vaccine” được nhiều nước xem là yếu tố quan trọng để tái thiết các hoạt động thương mại, du lịch, đồng nghĩa với khôi phục các đường bay nối đa quốc gia khi dịch bệnh đang tiếp diễn.

Là hãng hàng không Việt Nam đầu tiên thực hiện chuyến bay với “hộ chiếu vaccine”, Tổng Giám đốc Vietnam Airlines Lê Hồng Hà khẳng định, đây có thể coi là chìa khóa mở cửa biên giới, tạo điều kiện cho hành khách đi lại thuận lợi giữa các quốc gia đồng thời đáp ứng yêu cầu nhập cảnh của cơ quan chức năng và chính phủ tại điểm đến.

Hộ chiếu sức khỏe điện tử như IATA Travel Pass là một trong những giải pháp được kỳ vọng nhất để Việt Nam mở cửa biên giới một cách nhanh chóng, an toàn, hỗ trợ ngành du lịch và hàng không sau một năm bị ảnh hưởng nặng nề do Covid-19. Mục tiêu quan trọng nhất là khôi phục niềm tin của hành khách khi đi máy bay và đảm bảo trải nghiệm du lịch an toàn và liền mạch cho tất cả mọi người.

Dự báo tình hình cuối năm 2021 vẫn vô cùng khó khăn trước những diễn biến rất phức tạp của dịch bệnh Covid-19, ông Lê Hồng Hà cho biết, mục tiêu số 1 của Vietnam Airlines là phải duy trì và giữ đó là an toàn, an toàn trong khai thác, an toàn trong phòng chống dịch bệnh, đảm bảo sức khỏe cho hành khách cho cán bộ công nhân viên và cho cộng đồng.

Về lâu dài sẽ tập trung tái cơ cấu Tổng Công ty, tiếp tục tiết kiệm cắt giảm chi phí, đây là cái gốc để cho những hoạt động hiệu quả trong tương lai. Bên cạnh đó là những chương trình tái cơ cấu về nguồn vốn, tái cơ cấu về tài sản, các chương trình về tinh gọn bộ máy, tổ chức lại hoạt động sản xuất để đảm bảo hiệu quả, đi kèm với nó là những chương trình đẩy mạnh về chuyển đổi số.

Theo Phó Cục trưởng Hàng không Việt Nam Võ Huy Cường, không thể phủ nhận rằng “hộ chiếu vaccine” với những ưu việt được chỉ rõ là một trong những giải pháp mang tính toàn cầu hiệu quả để nối lại giao thương, thúc đẩy phục hồi kinh tế cũng như thiết lập trạng thái bình thường mới cho đời sống xã hội. 

Tuy nhiên, “hộ chiếu vaccine” chỉ có hiệu quả khi trong nước đạt được miễn dịch cộng đồng, nghĩa là 70% dân số được tiêm chủng, do đó việc quan trọng nhất là có đủ vaccine để tiêm cho 70% người trưởng thành. Do đó cần xây dựng các quy trình kiểm dịch khi áp dụng “hộ chiếu vaccine” và các quy trình này cần được tiến hành hài hòa, thống nhất và đồng bộ. 

Nhiều chuyên gia nhận định, hiện nước ta đang đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine để đạt được miễn dịch cộng đồng, kỳ vọng đến cuối năm 2021 và đầu năm 2022 sẽ bao phủ được vaccine Covid-19 cho 75% dân số. Với tình cảnh hiện nay, các hãng hàng không trong nước sẽ khó lòng trụ vững nếu không có giải pháp giúp đội tàu bay được cất cánh trên bầu trời.

“Hộ chiếu vaccine” đang được xem là một trong những giải pháp giúp nối lại các chuyến bay quốc tế, khơi thông du lịch, thương mại và vực dậy các nền kinh tế trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng để các quốc gia có thể nhanh chóng, an toàn mở cửa biên giới, từng bước khôi phục các ngành du lịch, hàng không, thương mại đầu tư.

Hoàng Lan