Triển vọng về quan hệ thương mại Trung - Mỹ dưới thời Joe Biden làm tổng thống đã vấp phải nhiều quan điểm trái chiều của các nhà kinh tế Trung Quốc. Một số người cho rằng Mỹ vẫn là “tê giác xám” lớn nhất của Trung Quốc - một mối đe dọa rất rõ ràng nhưng bị bỏ qua - xét về rủi ro kinh tế năm nay.

Biden, người đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 46 của Mỹ vào thứ 4, kế thừa mối quan hệ song phương Mỹ - Trung ở mức thấp lịch sử và nhiều nhà kinh tế đang hy vọng ông có thể đảo ngược đường đi của cựu tổng thống Donald Trump, người đã phát động một cuộc chiến thương mại gây tổn hại vào năm 2018.

“Khá an toàn khi nói rằng trong hai năm qua, không có ai chiến thắng trong cuộc chiến thương mại. Trung Quốc có thể đã bị thiệt hại nặng nề, nhưng cái giá mà Mỹ phải trả cũng rất cao ”, Yu Yongding, một nhà kinh tế Trung Quốc nổi tiếng và cựu cố vấn ngân hàng trung ương cho biết.

Thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ đã tăng lên 316,91 tỷ USD vào năm 2020 từ 295,77 tỷ USD năm 2019, bất chấp các cam kết mua hàng của Trung Quốc trong thỏa thuận thương mại giai đoạn một và các mức thuế cao do chính quyền Trump áp đặt đối với hàng hóa Trung Quốc.

Con số năm 2020 thể hiện mức tăng 14,9% so với mức thặng dư 275,8 tỷ USD vào năm 2017, khi ông Trump nhậm chức tuyên bố rằng các hoạt động thương mại của Trung Quốc là không công bằng và khiến người Mỹ mất việc làm.

Một năm sau khi ký thỏa thuận giai đoạn một, Trung Quốc chưa thể đạt được mức như trong cam kết mua thêm hàng hóa của Mỹ. Trong 11 tháng đầu năm ngoái, việc Trung Quốc mua các sản phẩm có trong thỏa thuận chỉ đạt 58% mục tiêu theo số liệu thống kê của Cục Điều tra dân số Mỹ.

Ông Yu cho biết do Trung Quốc đã đi chậm hơn so với mục tiêu một phần do đại dịch Covid-19, hai nước nên đàm phán lại thỏa thuận theo điều khoản bất khả kháng, điều này giúp giải phóng cả hai bên khỏi nghĩa vụ do các sự kiện bất thường nằm ngoài tầm kiểm soát của họ.

Scott Kennedy, cố vấn cấp cao và chủ tịch ủy thác về kinh tế và kinh doanh Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, cho biết ông Biden phải thay đổi các chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc.

Mặc dù chính quyền Trump xứng đáng được ghi nhận vì đã gióng lên hồi chuông cảnh báo đối với Trung Quốc, nhưng “họ đã không giải quyết thách thức đó bằng các chính sách hiệu quả làm thay đổi thực tế có lợi cho Mỹ”, Kennedy nói trong một ghi chú tuần này.

Joe Biden dự kiến ​​sẽ áp dụng một quan điểm ít đối nghịch hơn đối với Trung Quốc, nhưng ông đã chỉ ra cách tiếp cận của mình về thương mại sẽ không khác nhiều so với Donald Trump, ít nhất là trong ngắn hạn. Điều này đã khiến một số nhà kinh tế Trung Quốc có lập trường thận trọng đối với tân tổng thống Mỹ.

Guan Qingyou, một nhà kinh tế học và là chủ tịch của Học viện Tài chính Cao cấp Rushi, cho biết sự phục hồi nhanh chóng của Trung Quốc sau đại dịch đã thúc đẩy việc Trung Quốc cố gắng vượt qua Mỹ trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới và xung đột giữa hai cường quốc sẽ ngày càng rõ rệt.

“Việc bổ nhiệm các quan chức cấp cao hiện nay trong chính quyền Biden cho thấy Mỹ đang gây sức ép lên Trung Quốc và tê giác xám mà Trung Quốc phải đối mặt trong năm nay có thể đến từ Mỹ”, ông nói trong một ghi chú được công bố trong tuần này.

Cũng có những lo ngại về tác động của Biden đối với tỷ giá hối đoái nhân dân tệ của Trung Quốc. Đồng tiền Trung Quốc đã tăng giá so với USD vào bắt đầu từ tháng 5 năm ngoái.

Tuy nhiên, đồng nhân dân tệ đã giảm trong tháng này do kỳ vọng về các biện pháp kích thích kinh tế của Mỹ dưới thời ông Biden - người đã công bố kế hoạch giải cứu kinh tế trị giá 1,9 nghìn tỷ USD vào tuần trước.

Trung Quốc hứa sẽ không thao túng tỷ giá hối đoái của đồng nhân dân tệ để có lợi thế cạnh tranh như một phần của thỏa thuận giai đoạn một, nhưng Bộ Tài chính Mỹ đã giữ Trung Quốc trong danh sách theo dõi về thao túng ngoại hối trong báo cáo cuối cùng trước khi ông Trump rời nhiệm sở.

Zhong Zhengsheng, nhà kinh tế trưởng tại Ping An Securities, dự kiến ​​sẽ có nhiều biến động phía trước đối với đồng nhân dân tệ, đặc biệt là trong giai đoạn đầu nhiệm kỳ của Biden.

Zhong nói trong một hội thảo trên web tuần này: “Năm ngoái, thị trường vốn đã kỳ vọng rất cao về sự giảm leo thang trong quan hệ Mỹ-Trung, điều này một phần dẫn đến sự tăng giá của đồng nhân dân tệ. Trước đây chúng tôi đã ca ngợi Joe Biden rằng ông ấy có thể cắt giảm thuế quan khi lên nắm quyền, nhưng bây giờ có vẻ như ông ấy sẽ không giảm thuế quan ngay lập tức. Đó là điểm mấu chốt, bởi vì chênh lệch kỳ vọng chắc chắn sẽ gây ra biến động trong tỷ giá hối đoái của đồng nhân dân tệ”.

Huy Hoàng