Kiệt sức, vượt tầm kiểm soát

Theo Bloomberg, hàng loạt quốc gia trong khu vực Đông Nam Á đang thúc đẩy kế hoạch tái mở cửa nền kinh tế, tìm cách cân bằng giữa kiểm soát lây lan virus và duy trì hoạt động kinh tế, đảm bảo nguồn lao động và dòng tiền luân chuyển.

Sau nhiều tháng liên tiếp áp dụng biện pháp hạn chế nhằm ngăn đại dịch bùng phát, các nước khu vực dần nhận ra nền kinh tế không còn đủ sức chịu đựng.

Tuy nhiên, các nhà phân tích lại nhận định Đông Nam Á hiện đang là một trong những khu vực dễ tổn thương nhất trước biến chủng Delta khi tỷ lệ tiêm chủng tại khu vực này còn thấp. Tại Mỹ và châu Âu, nền kinh tế đang dần mở cửa trở lại khi tỷ lệ tiêm chủng tăng vọt. Song, tình hình tài chính ngày càng khó khăn khiến các lệnh phong tỏa ngày càng khó kéo dài.

“Rất khó để có thể cân bằng giữa mạng sống và sinh kế”, nhà kinh tế học Krystal Tan tại công ty Australia & New Zealand Banking Group nhận xét và đưa chỉ ra trường hợp của Singapore, quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng vaccine Covid-19 hàng đầu thế giới, hiện cũng đang chật vật đối phó với đợt bùng phát dịch mới.

Các nhà máy bị đóng cửa ở Đông Nam Á trong nhiều tháng áp dụng lệnh phong tỏa cũng gây ảnh hưởng tới chuỗi cung ứng toàn cầu. Hãng ôtô Toyota mới đây tuyên bố cắt giảm sản xuất đến 40% trong tháng 10 do Covid-19 đã làm chậm sản lượng sản xuất linh kiện của hãng này tại Việt Nam và Malaysia. Điều này cũng làm gia tăng tình trạng thiếu chip ôtô trên toàn cầu.

Trong khi đó, hãng bán lẽ đồ may mặc Abercrombie & Fitch Co. cũng cảnh báo tình hình đang “vượt tầm kiểm soát”.

Tỷ lệ tử vong hàng ngày ở một số quốc gia trong khu vực đã vượt mức trung bình thế giới, song, giới chức các nước này ngày càng lo lắng về hậu quả kinh tế một khi kéo dài các biện pháp hạn chế quá lâu.

Hiện Malaysia đã cắt giảm một nửa dự báo tăng trưởng kinh tế xuống còn 3-4% trong bối cảnh số ca nhiễm mới hàng ngày liên tục lập kỷ lục, trong khi hy vọng hồi sinh ngành du lịch của Thái Lan trong năm nay gần như đã biến mất.

Hướng tới mở cửa trở lại

Wellian Wiranto, nhà kinh tế học thuộc tập đoàn Oversea-Chinese Banking Corp., cho rằng các nước Đông Nam Á đang dần kiệt sức bởi thiệt hại kinh tế từ những lệnh phong tỏa liên tiếp, cũng như người dân dần nản chí khi tình hình chưa được cải thiện sau thời gian dài.

“Hy vọng mở cửa biên giới để thúc đẩy thương mại và du lịch vẫn còn là một giấc mơ xa vời”, ông Wiranto nhận định.

Sự kiên nhẫn của người dân các nước cũng đang suy giảm, đặc biệt trong bối cảnh nhiều nước phải ứng phó với đại dịch Covid-19 lâu hơn phần còn lại của thế giới. Tại Singapore và Philippines, các doanh nghiệp liên tục lên tiếng về khó khăn trong kế hoạch dài hạn do thiếu sự rõ ràng trong các chính sách của chính phủ.

Kết quả là hàng loạt nước trong khu vực đang hướng tới coi Covid-19 là bệnh đặc hiệu thay vì là đại dịch. Trong khi đó, Malaysia, Indonesia, Thái Lan và Singapore đều đang theo đuổi chiến lược “sống chung với dịch”.

Indonesia, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á, tập trung vào chiến lược dài hạn. Giới chức nước này cũng đang tìm cách củng cố những điều luật như bắt buộc đeo khẩu trang trong những năm tới, thay vì áp dụng các đợt hạn chế đi lại có thời hạn như hiện nay. Nước này cũng triển khai quy định riêng cho các khu vực cụ thể như trường học và văn phòng, nhằm chuẩn bị những điều luật cố định trong trạng thái bình thường mới.

Thông báo số ca nhiễm mới hàng ngày giờ đây ít quan trọng hơn mức độ nghiêm trọng của chúng. Điều này có thể áp dụng tại Singapore và Malaysia, hai quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất trong khu vực với mức lần lượt là 80% và 50%.

Do đó, thay vì các lệnh phong tỏa toàn quốc hoặc trên diện rộng, Philippines đang tìm cách áp dụng hạn chế đi lại tại những khu vực nhất định, tới cấp độ đường phố hoặc từng nhà.

Chỉ những người có thẻ xanh vaccine mới có thể đến các trung tâm thương mại và địa điểm tôn giáo tại Jakarta hoặc đến rạp chiếu phim ở Malaysia. Nhà hàng tại Singapore cũng được yêu cầu kiểm tra tình trạng tiêm chủng của khách hàng. Tại thủ đô Manila của Philippines, giới chức đang xem xét thành lập những khu vực “bong bóng vaccine” cho công sở và hệ thống giao thông công cộng.

Chiến lược này có thể giúp giảm thiệt hại tổng thể cho nền kinh tế, nhưng một số chuyên gia vẫn cảnh báo tình trạng phân bố vaccine không đồng đều, tập trung cho những vùng thiết yếu về kinh tế và có thể dẫn tới bất lợi cho những cư dân có thu nhập thấp.

Hương Vũ (Theo Bloomberg)