Báo cáo lợi nhuận 33 doanh nghiệp lớn của SSI Research mới đây cho thấy sự vượt trội của nhóm ngân hàng. Theo đó, 11 nhà băng trong phạm vi nghiên cứu đều có mức tăng trưởng lợi nhuận ấn tượng trong quý 2/2021 và dự báo lợi nhuận sau thuế cả năm đều tăng trên 20%.

Một số nhà băng có mức tăng trưởng lợi nhuận trên 20% gồm ACB, VietinBank, HDBank, VietcomBank; trên 30% gồm: TechcomBank, TPBank, VPBank và VIB; và quanh 50% như: BIDV, MBB và MSB.

Đáng chú ý, lợi nhuận ngân hàng đang đi ngược với tình hình kinh doanh của phần lớn doanh nghiệp hiện nay.

Cụ thể, gần 60.000 doanh nghiệp trên cả nước đã đóng cửa, tạm dừng hoạt động hoặc giải thể chỉ trong năm tháng đầu năm qua, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2020.

Doanh nghiệp có quy mô vốn dưới 10 tỷ đồng ngưng hoạt động nhiều nhất với 90,9%, quy mô 10-20 tỷ là 5%, và doanh nghiệp quy mô 50-100 tỷ đồng là gần 1%. Ngoài ra, gần 200 doanh nghiệp có quy mô vốn trên 100 tỷ đồng cũng tạm ngừng kinh doanh, tăng 44,3% so với năm 2020.

Vì vậy, việc ngân hàng tiết lộ lợi nhuận khủng trong khi nhiều doanh nghiệp bị phá sản, tạm ngừng kinh doanh trong 6 tháng đầu năm nay khiến nhiều người băn khoăn.

Về phía ngân hàng, một trong những lý do giúp lợi nhuận các nhà băng tăng được các đơn vị nghiên cứu chỉ ra là do lãi suất huy động thấp hơn so với các năm trước, trong khi lãi suất cho vay đang cao và mức giảm không tương xứng.

Với cho vay dài hạn, lãi suất ưu đãi năm đầu từ 8%-8,7%/năm, các năm sau bị cộng thêm biên độ từ 4%- 4,3%/năm, tính ra, lên tới từ 11,5%-12,5%/năm. Chênh lệch lãi suất huy động và lãi suất cho vay rất lớn. Trong khi lãi suất huy động bình quân chỉ 3-5%/năm nhưng có những khoản vay vẫn treo lãi suất 9-10%/năm.

Ngoài ra, các ngân hàng đều chủ trương tiết giảm chi phí, room tín dụng các ngân hàng đang ở mức cao nên đã tác động tới lợi nhuận.

Số liệu Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tính đến ngày 15/6, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 5,1%, đồng nghĩa với các tổ chức tín dụng đã bơm ra nền kinh tế khoảng 469.000 tỷ đồng, cao gấp 2,5 lần so với cùng kỳ năm 2020. Với tình hình này, tín dụng ước tăng 5,5 - 6% trong nửa đầu năm nay, khi nhiều ngân hàng chưa hết 6 tháng đã dùng gần hết hoặc hết room tín dụng của cả năm và đang xin Ngân hàng Nhà nước cấp cho room mới, như MSB, ACB, OCB, Techcombank, VIB.

Ngay cả với những ngân hàng quy mô lớn như Vietcombank, VietinBank, tín dụng 6 tháng đầu năm cũng tăng ở mức khá cao, lần lượt ở mức 9% và 4,8%. Chính điều này đã tác động tích cực lên lợi nhuận 2 quý đầu năm nay.

Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng thương mại có lợi nhuận "khủng" trong 6 tháng đầu năm là do thị trường chứng khoán bùng nổ. Nhóm cổ phiếu ngân hàng tăng mạnh chính là kênh tạo lợi nhuận khá lớn cho các ngân hàng.

Một lý do nữa góp phần giúp các ngân hàng lãi khủng trong nửa đầu năm nay là năm 2019-2020, thị trường bất động sản bùng nổ khiến các ngân hàng phát mại, giải quyết được số lượng lớn tài sản đảm bảo của những khoản nợ xấu đọng ở đây nhiều năm qua. Các ngân hàng đã nỗ lực với việc bán, phát mại tài sản này và thu về được khoản lợi nhuận khổng lồ, hàng trăm nghìn tỷ đồng.

Các chuyên gia kinh tế dự báo, đến cuối năm nay, các ngân hàng bắt buộc phải trích lập dự phòng rủi ro cho phần tín dụng tiềm ẩn nợ xấu (khoảng 40.000 - 44.000 tỷ đồng). Khoản này sẽ được trừ vào lợi nhuận của các ngân hàng. Do đó, các ngân hàng sẽ không còn mức lãi "khủng" như báo cáo mà tối đa chỉ có thể lãi khoảng 15%.