Năng suất, giá cả tăng mạnh nhờ thay đổi tư duy canh tác

Nhằm nâng cao giá cả cũng như chất lượng cà phê, từ năm 2018 – 2019, hàng chục hộ dân tộc Ba Na ở xã Glar đã tham gia vào HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Lam Anh ở thôn Tuơh Ktu, xã Glar.

Họ cùng nhau cam kết sản xuất cà phê theo chứng nhận UTZ - chứng nhận toàn cầu về cà phê sạch, đảm bảo sức khỏe người trồng và bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất.

Theo người dân nơi đây, sản xuất cà phê theo chứng nhận UTZ, toàn bộ quy trình sản xuất thay đổi hoàn toàn theo hướng hữu cơ. Trong đó, thuốc bảo vệ thực vật và phân hóa học được giảm thiểu và chỉ sử dụng ở thời điểm nhất định theo quy trình.

Ở vùng này, người dân tuyệt đối không sử dụng thuốc diệt cỏ, tăng lượng phân hữu cơ và chế phẩm sinh học trong phòng trừ bệnh hại. Với hướng đi này, người nông dân vừa bớt lo cảnh mất mùa mà còn bán được cà phê tươi với giá cao, đạt 8.500 đồng/kg.

Kế thừa thành quả trên, năm 2020 hàng chục hộ Ba Na tại xã Glar tiếp tục áp dụng quy trình canh tác cây cà phê ứng dụng chế phẩm sinh học với phương châm “đất tốt, vườn xanh, nhà nông khỏe mạnh”. Việc ứng dụng chế phẩm sinh học vào quy trình canh tác cây cà phê nhằm khắc phục những điểm yếu do lối canh tác cũ, lạm dụng phân bón hóa học và hóa chất độc hại.

Từ sản xuất cà phê theo hướng vô cơ, người dân tại xã Glar đã cùng nhau cam kết sản xuất cà phê theo chứng nhận UTZ, 4C và hiện tại là ứng dụng chế phẩm sinh học. Chính sự thay đổi tư duy canh tác này đã giúp nông dân cắt giảm được lượng phân bón học từ 30% đến 50% ngay từ năm đầu tiên triển khai, không sử dụng thuốc trừ cỏ, thuốc trừ sâu hóa học và trừ nấm bệnh hóa học.

Dẫn PV dạo quanh vườn cà phê, anh Xuân (SN 1986, dân tộc Ba Na, trú tại xã Glar) phấn khởi nói: “Trước đó, năm 2018 gia đình mình có sản xuất 1,5ha cà phê 20 năm tuổi theo chứng nhận UTZ. Sản xuất cà phê theo chứng nhận UTZ giúp tạo ra sản phẩm cà phê sạch hơn, sức khỏe người trồng và môi trường được đảm bảo nhờ giảm các chất hoá học độc hại".

"Với hướng đi này, những năm qua năng suất vườn cây đã tăng cao, gấp nhiều lần so với chăm sóc cà phê theo hướng truyền thống”, anh Xuân tỏ ý tin tưởng.

“Nhằm nâng cao giá cả, năng suất cũng như tuổi thọ của cây, cuối năm 2020 gia đình tôi tiếp tục ứng dụng chế phẩm sinh học trong canh tác cây cà phê với diện tích trên. Nhờ vậy đã hạn chế tối đa lượng phân hóa học, hạt cà phê cũng giảm thiểu được hoá chất nên vụ mùa vừa rồi tôi đã bán 1,5 tấn cà phê tươi với giá 10.700 đồng/kg. Năng suất vụ mùa 2021 đạt trên 5 tấn nhân”, anh Xuân chia sẻ.

Tương tự hộ anh Xuân, nhờ thay đổi tư duy canh tác cây cà phê từ truyền thống thành sản xuất cà phê theo hướng 4C, ông Uê (người dân tộc Ba Na, trú tại xã Glar) đã thu về 8 tấn nhân trên diện tích 2ha. Trước đó, 2 ha cà phê này gia đình ông Uê chỉ thu về khoảng 4 tấn.

Đất tốt, vườn xanh, nhà nông khỏe mạnh

Tâm sự với PV, ông Uê cho biết: “Năm nay thấy bà con làm cà phê truyền thống than phiền mất mùa, nhưng vườn cà phê 4C của chúng tôi vẫn đạt năng suất, thậm chí còn tăng so với năm ngoái. Vụ mùa vừa rồi, tôi có ứng dụng chế phẩm sinh học trong canh tác cây cà phê trên diện tích 1ha”.

“Nhờ vậy, gia đình không chỉ bán được cà phê tươi với giá cao mà còn tiết kiệm được nhiều khoản chi phí như tiền phân, thuốc men, công làm cỏ, xịt cỏ…Đặc biệt, có thể tận dụng tối đa những phụ phẩm như bơ, đậu nành, chuối…ủ để làm phân bón cho cây trồng…”, ông Uê nói.

Dù mới triển khai mô hình ứng dụng chế phẩm sinh học trong canh tác cây cà phê được hơn 1 năm song hiệu quả đem lại rất khả quan. Qua đánh giá vườn trình diễn, lượng phân hóa học sử dụng trong năm giảm 50% và vườn cây được cải tạo tốt, năng suất vẫn tăng từ 20%-25% so với những năm trước đó khi canh tác theo phương pháp truyền thống. Dự kiến sản lượng sẽ tăng cao trong những năm tới.

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Hữu Anh – Giám đốc HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Lam Anh cho biết: “Việc lạm dụng hóa chất và phân bón hóa học trong canh tác để tăng năng suất tối đa cho cây trồng làm cho đất đai bị thoái hóa, sâu bệnh hại, chi phí sản xuất tăng cao, sức khỏe người lao động bị ảnh hưởng…".

"Trước thực trạng trên, HTX đã có nghiên cứu học hỏi, ứng dụng chế phẩm sinh học trong canh tác cây cà phê. Nhờ vậy, những vườn cà phê của người dân được cải tạo, thay vì phun thuốc trừ sâu hay cắt cỏ như trước", ông này cho biết thêm.

Cũng theo ông Hữu Anh, hướng đi này sẽ giữ lại vườn cỏ làm nền tảng để phục hồi nền đất đang dần bị thoái hóa, phát triển hệ vi sinh có lợi trong vườn cây, số lượng giun đất trong vườn cũng tăng lên. Việc thay đổi tư duy canh tác cây cà phê ứng dụng chế phẩm sinh học là một hướng đi phù hợp với xu hướng sản xuất chung hiện tại, tiết kiệm được chi phí sản xuất tối đa khi giá cả phân bón hóa học, vật tư nông nghiệp đều tăng cao.

Bên cạnh đó, những nông hộ tiên phong tham gia vào mô hình đều có sự tuân thủ nghiêm túc về quy trình, tập trung vào canh tác nên đem lại kết quả cao. Đồng thời, họ còn là những hình mẫu cho việc nhân rộng mô hình vào niên vụ canh tác cà phê năm 2022 trên địa bàn.

Bài và ảnh: Trần Hiền