Nhìn lại loạt sai phạm tại dự án

Như Nhà báo và Công luận đã đưa tin, cuối năm 2020, Thanh tra Chính phủ đã có kết luận thanh tra tại dự án xây dựng cầu Đồng Sơn và đường dẫn lên cầu tại tỉnh Bắc Giang. Dự án này có tổng vốn đầu tư 1.163 tỷ đồng do Công ty TNHH Xây dựng Tân Thanh được lực chọn làm chủ đầu tư. Đổi lại, Công ty này được sử dụng 14.25 ha đất tại phân khu 6,7 khu đô thị phía Nam thành phố Bắc Giang.

Theo kết luận thanh tra đã công bố, quá trình chuẩn bị, lựa chọn nhà đầu tư, triển khai, thi công dự án đã có nhiều sai phạm. Ngoài vấn đề về chất lượng công trình, phần diện tích đất đối ứng 14ha để thực hiện Dự án Khu 6, 7 khu đô thị phía Nam thành phố Bắc Giang được Thanh tra Chính phủ khẳng định: "Dự án sử dụng ngân sách nhà nước, do nhà đầu tư ứng trước để xây dựng cơ sở hạ tầng và được trừ vào tiền sử dụng đất khi Nhà nước đầu tư được giao đất để thanh toán dự án BT. Việc giao cho Công ty TNHH Xây dựng Tân Thịnh làm chủ đầu tư dự án không qua đấu thầu là vi phạm Điều 1 Luật Đấu thầu 2013. Trách nhiệm này thuộc về UBND tỉnh Bắc Giang, Sở Kế hoạch & Đầu tư và Ban QLDA Đầu tư xây dựng các công trình giao thông".

Cũng theo Thanh tra Chính phủ, dự án này không phù hợp với quy hoạch chung, không phù hợp với quy hoạch phát triển giao thông vận tải của tỉnh Bắc Giang; một số hạng mục thực hiện đã không đúng với hồ sơ trình. "Tổng mức đầu tư dự án xác định có chi phí lãi vay và chi phí dự phòng trượt giá chưa đúng quy định. Một số hạng mục thực hiện không đúng yêu cầu kỹ thuật dự án", kết luận thanh tra nêu.

Tổng mức đầu tư  được xác định rõ thường sẽ là một trong những căn cứ quan trọng để đánh giá và tính toán con số đối ứng hợp lý.  Mặc dù vậy, trong Thông báo Kết luận số 1198/TB-TTCP của Thanh tra Chính phủ, đã có nhiều sai phạm khiến tổng mức đầu tư bị tăng vọt từ khâu thẩm định phê duyệt dự án và đường dẫn lên cầu, cho tới phê duyệt thiết kế và tổng dự toán dẫn tới việc một số hạng mục xác định khối lượng không đúng, đơn giá vật liệu không phù hợp...

Công tác lựa chọn nhà đầu tư tại Dự án cầu Đồng Sơn bị Thanh tra Chính phủ đánh giá là "chưa được thực hiện nghiêm túc, còn bỏ qua một số yêu cầu của Hồ sơ mời sơ tuyển, Hồ sơ mời thầu, chưa làm rõ mức độ đáp ứng về năng lực của nhà đầu tư theo yêu cầu của Hồ sơ mời sơ tuyển, Hồ sơ mời thầu".

Lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư Bắc Giang nói gì?

Trả lời báo chí mới đây, ông Nguyễn Cường, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Giang ghi nhận những nội dung báo chí phản ánh theo kết luận của Thanh tra Chính phủ là xác thực, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh đang là tờ trình báo cáo về việc thực hiện kiểm tra, xử lý, kiểm điểm các tổ chức, cá nhân vi phạm trình UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt. Ông Cường cũng cho biết, cơ quan này đã đề xuất xử phạt đơn vị tư vấn số tiền 25 triệu đồng liên quan đến sai phạm về sử dụng chưa đúng vật liệu xây dựng, tổ chức rà soát, kiểm tra lại và yêu cầu kéo dài thời gian bảo hành dự án lên 24 tháng.

Tuy nhiên, ông này lại cho rằng, những sai phạm do Thanh tra Chính phủ chỉ ra là "không lớn". "Nếu không Thanh tra đã yêu cầu dừng việc thực hiện dự án, thay thế chủ đầu tư", ông Cường nêu.

Ông Nguyễn Cường cũng thừa nhận việc giao cho Công ty TNHH Xây dựng Tân Thịnh thực hiện dự án là sai Luật Đấu thầu nhưng cũng vẫn cho là sai phạm không lớn vì ông này cho rằng, có tình trạng chồng chéo, không rõ ràng trong việc thực hiện các quy định của Nhà nước như Luật Đất đai, Nghị định 80 của Chính phủ, các quy định về thanh toán dự án BT...

Có thể nói, những vi phạm tại dự án thi công cầu Đồng Sơn và đường dẫn lên cầu của Công ty TNHH Xây dựng Tân Thịnh, một dự án có qui mô vốn đầu tư 1.163 tỷ đồng là không hề nhỏ trong khi lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư Bắc Giang lại cho rằng đó là "sai phạm không lớn" là không hợp lý. Việc giao thầu cho một đơn vị có những yếu kém và sai phạm như Công ty Tân Thịnh, như Thanh tra Chính phủ đã kết luận  có biểu hiện không minh bạch, cần được cơ quan chức năng làm rõ.

Có những ý kiến, dư luận từ tỉnh Bắc Giang còn đặt vấn đề có hay không "lợi ích nhóm" ở đây khi một Công ty có nhiều vấn đề như vậy lại được lựa chọn, nhất là một DN tham gia đấu thầu 96 dự án ở tỉnh Bắc Giang trong thời gian vừa qua lại trúng thầu tới 92 dự án. Ngay diện tích đất, nơi xây dựng trụ sở Công ty Tân Thịnh- Tân Thịnh Plaza rộng tới 4000 m2 tại thành phố Bắc Giang cũng được tỉnh Bắc Giang giao cho công ty này không qua đấu thầu (mà Sở Kế hoạch và Đầu tư Bắc Giang đã xác nhận) cũng là một dấu hiệu cho thấy, Công ty Tân Thịnh được nhiều "ưu ái" đáng ngạc nhiên so với nhiều doanh nghiệp khác có tham gia đấu thầu các dự án đầu tư, xây dựng tại Bắc Giang trong thời gian qua.

Hà Nguyễn