Việc mua dầu ‘bắt đáy’ là không khả thi

Phiên giao dịch ngày 20/4 đã khiến cả thế giới "chấn động" với việc giá hợp đồng tương lai dầu WTI được giao dịch với giá âm và chốt phiên ở mức - 37,63 USD/thùng. Ngay sau thông tin giá dầu thế giới giảm sốc, nhiều câu hỏi về khả năng Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) sẽ nhập dự trữ đã được đặt ra.

Theo đại diện PVN cho biết, với tình hình giá dầu thấp như hiện nay, việc mua dầu thô để tích trữ là hướng đi đúng đắn và hợp lý, mang lại nhiều cơ hội cho đất nước. Tuy nhiên, việc mua dầu ‘bắt đáy’ là không khả thi, bởi chúng ta hiện vẫn chưa có cơ chế, chính sách về rủi ro cho hoạt động này (khi mua bắt đáy dẫn đến thua lỗ).

Mặt khác, hiện nay Việt Nam không có kho dự trữ quốc gia, trong khi kho chứa dầu thô của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn chỉ đáp ứng nhu cầu sản xuất. Còn việc thuê tàu trữ dầu cũng không khả thi (ít nhất vào thời điểm này), bởi tiềm lực tài chính gặp khó khăn.

Ông Nguyễn Việt Sơn - Vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than (Bộ Công Thương) cho biết, giá xăng dầu Việt Nam đang nhập về bán neo theo giá dầu Brent, không phải dầu WTI. Chưa kể, hiện tượng giá dầu thô WTI xuống mức âm chỉ xuất hiện ở một số giao dịch, còn giá xăng dầu thành phẩm tại hầu hết sàn vẫn ở mức 20-25 USD một thùng.

“Việt Nam khai thác và bán dầu thô, không nhập dầu thô để phục vụ bán lẻ, chỉ có một số nhà máy trong nước nhập dầu thô về chế biến. Giá xăng dầu Việt Nam đang nhập về bán neo theo giá dầu Brent, không phải dầu WTI”, ông Sơn khẳng định.

Về lọc dầu, theo Vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than, giá đầu vào thấp thì giá đầu ra thấp. Việc xăng dầu xuống thấp chủ yếu do thị trường tiêu thụ giảm vì đại dịch COVID-19. Do ảnh hưởng của dịch, sản lượng tiêu thụ giảm 30%-40%. Điều này khiến các doanh nghiệp trong nước buộc phải tìm cách thích nghi như giảm công suất, tiết kiệm chi phí…

Thời gian qua, việc giảm giá dầu trong suốt thời gian từ đầu năm 2020 đến nay đã ảnh hưởng lớn đến doanh thu, hiệu quả của PVN và các đơn vị thành viên trong cả 5 lĩnh vực kinh doanh chính của PVN ở mức độ khác nhau.

Giá dầu giảm 1 USD, doanh thu PVN giảm 2.200 tỷ

Đối với lĩnh vực khai thác dầu khí, giá dầu cứ giảm 1 USD/thùng thì doanh thu sẽ giảm khoảng 2,2 nghìn tỷ đồng/năm. Với giá dầu ở mức 30 USD/thùng thì doanh thu sẽ giảm khoảng 55 nghìn tỷ đồng/năm (so với giá dầu kế hoạch là 60 USD/thùng). Hoạt động sản xuất, kinh doanh xăng dầu cũng chịu tác động tiêu cực từ dịch bệnh Covid-19 và giá dầu xuống thấp khi nhu cầu vận tải, lưu thông sụt giảm.

Các nhà máy lọc dầu bị lỗ do tồn trữ, chênh lệch giá sản phẩm thấp (có lúc giá xăng thấp hơn giá dầu), nguy cơ dừng hoạt động do tồn kho cao. Về lĩnh vực dịch vụ kỹ thuật dầu khí cũng gặp khó tương tự khi các chủ đầu tư, nhà thầu có xu hướng cắt giảm và tối ưu hóa chi phí sản xuất.

Do đó, PVN kiến nghị Chính phủ cần có giải pháp hỗ trợ tập đoàn và các đơn vị thành viên được vay vốn giá rẻ; thực hiện giãn các khoản nợ vay tại các dự án, doanh nghiệp khó khăn; cho phép PVN và các đơn vị thành viên được sử dụng khoản tiền gửi tại Ocean Bank hoặc được sử dụng khoản tiền này để thanh toán các nghĩa vụ nộp ngân sách Nhà nước.

Điều tiết thị trường bán lẻ xăng dầu, xem xét tạm dừng nhập khẩu xăng dầu, cân đối cung cầu giữa sản xuất trong nước và nhập khẩu, điều hành giá xăng dầu ở mức hợp lý để duy trì hoạt động cho chuỗi sản xuất kinh doanh từ khai thác đến chế biến, cung ứng sản phẩm để cứu nền kinh tế đất nước, duy trì việc làm cho người lao động.

Giá xăng khó có thể giảm về mức 10.000 đồng/lít?

Không chỉ giá dầu giảm, theo diễn biến thị trường, trên thế giới giá xăng RON 92 và RON 95 cũng liên tục giảm trong thời gian vừa qua, về vấn đề này, TS Nguyễn Anh Đức - Viện trưởng Viện Dầu khí Việt Nam nhận định, việc giá xăng dầu thế giới giảm sâu sẽ tác động đến giá xăng dầu của Việt Nam trong kỳ điều chỉnh tiếp theo, dự kiến là ngày 28/4. 

Tuy nhiên, chuyên gia này cũng dự báo giá xăng trong nước không thể giảm quá sâu đến mức 10.000 đồng/lít do giá xăng dầu trong nước dù được điều chỉnh theo cơ chế thị trường nhưng vẫn có sự tác động của Nhà nước. Giá xăng dầu trong nước được điều chỉnh theo chu kỳ 15 ngày và có sự can thiệp của Quỹ Bình ổn xăng dầu.

Tại kỳ điều gần đây nhất (13.4), giá xăng E5 RON92 giảm 613 đồng/lít, xuống còn 11.343 đồng/lít; Xăng RON95-III giảm 621 đồng/lít, xuống còn 11.939 đồng/lít; Dầu diesel 0.05S giảm 436 đồng/lít, xuống còn 10.823 đồng/lít.

Bên cạnh đó, giá xăng dầu trong nước còn chịu nhiều loại thuế phí theo Nghị định 83/2014/NĐ-CP gồm thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế giá trị gia tăng… Ngoài ra, còn có các chi phí khác như chi phí định mức kinh doanh, lợi nhuận định mức và trích lập Quỹ bình ổn xăng dầu như đã nêu trên.

Cụ thể, cơ cấu giá xăng gồm: thuế nhập khẩu (10%), thuế tiêu thụ đặc biệt (10% với xăng RON95 và 8% với xăng E5), thuế bảo vệ môi trường (3.800 đồng/lít với xăng E5 và 4.000 đồng/lít với xăng RON95), thuế giá trị gia tăng (10%), chi phí định mức kinh doanh (1.050 đồng/lít với xăng RON95 và 1.250 đồng/lít với xăng E5), lợi nhuận định mức (300 đồng) và trích quỹ bình ổn (400 đồng/lít với xăng E5RON92 và 1.400 đồng/lít với xăng RON95).

Giá xăng E5RON92 trên thị trường hiện là 11.343 đồng/lít. Sau khi tổng các tổng các loại thuế, phí và khoản ngoài thuế phí trên mỗi lít xăng E5 là khoảng 7.500 đồng/lít, chiếm khoảng hơn 66% giá bán lẻ xăng E5.

Với xăng RON95, tổng các loại thuế, phí và khoản ngoài thuế phí thì mỗi lít xăng phải chịu là khoảng 8.600 đồng/lít, trên giá bán 11.939 là đồng/lít, chiếm khoảng 72% giá bán lẻ xăng RON95. Với mức thuế phí như hiện tại, chuyên gia này cho rằng, giá xăng dầu trong nước khó có thể giảm đến 10.000 đồng/lít.

Trong khi đó, lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) giải thích thêm, hiện giá xăng dầu nhập dầu thành phẩm tham chiếu từ thị trường Singapore - thị trường nhập khẩu chủ yếu của xăng dầu Việt Nam, không chịu tác động nhiều từ diễn biến tại Mỹ. Mức giá ngày 21/4 ở thị trường này ở ngưỡng 25 USD một thùng. 

Bên cạnh đó, giá bán lẻ xăng dầu được điều hành theo Nghị định 83 với cơ chế tính giá cơ sở bình quân theo 15 ngày. Mặt khác, hiện tỉ lệ thuế, phí chiếm trên 60% trong cơ cấu giá bán lẻ, đáng kể nhất là thuế bảo vệ môi trường 3.800 đồng một lít với xăng E5 RON92 và 4.000 đồng với RON95.

Mặc dù vậy, lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước cho hay, xu hướng giảm giá chung của thế giới cũng sẽ tạo tác động tích cực đến giá bán lẻ xăng dầu trong nước.