Hành động cần thiết

Các thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh và Mỹ cho biết: “Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng cần phải ngăn chặn sự phổ biến rộng rãi hơn nữa của các loại vũ khí này".

Tuyên bố được đưa ra sau cuộc họp mới nhất trong khuôn khổ Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) - có hiệu lực lần đầu tiên vào năm 1970. Cuộc họp này từng bị hoãn lại trong suốt 2021 do đại dịch covid-19.

Bỏ qua những căng thẳng hiện tại giữa Trung Quốc, Nga và các quốc gia phương Tây, 5 cường quốc thế giới cho biết họ coi "việc tránh chiến tranh giữa các quốc gia có vũ khí hạt nhân và giảm thiểu rủi ro chiến lược là trách nhiệm hàng đầu".

"Vì việc sử dụng hạt nhân sẽ gây ra những hậu quả sâu rộng, chúng tôi cũng khẳng định rằng vũ khí hạt nhân - chừng nào chúng còn tồn tại - nên phục vụ mục đích phòng thủ, ngăn chặn sự xâm lược và chiến tranh", đoạn trích từ văn bản tiếng Anh được phát hành bởi Nhà Trắng cho biết.

Tuyên bố chung nói thêm: "Mỗi chúng ta đều có mong muốn duy trì và tăng cường hơn nữa các biện pháp để ngăn chặn việc sử dụng trái phép hoặc không chủ ý vũ khí hạt nhân".

Tuyên bố cũng cam kết về một điều khoản chính trong hiệp ước NPT, theo đó các quốc gia cam kết giải trừ hạt nhân hoàn toàn trong tương lai.

Theo LHQ, có tổng cộng 191 quốc gia đã tham gia hiệp ước. Các điều khoản của hiệp ước kêu gọi xem xét lại hoạt động của nó 5 năm một lần.

Liều thuốc giảm “căng thẳng”

Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga và Mỹ đã lên đến đỉnh điểm kể từ sau Chiến tranh Lạnh về việc Moscow tăng cường quân đội sát biên giới Ukraine.

Điều đó làm dấy lên lo ngại rằng Nga, do lo sợ trước khả năng NATO mở rộng hơn nữa về phía đông, đang lên kế hoạch cho một cuộc tấn công mới nhằm vào nước láng giềng thân phương Tây. Các cuộc đàm phán căng thẳng giữa Nga và Mỹ về an ninh châu Âu dự kiến sẽ diễn ra tại Geneva vào ngày 10/1.

Sự trỗi dậy của Trung Quốc dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình cũng làm dấy lên lo ngại rằng căng thẳng với Mỹ có thể dẫn đến xung đột, đặc biệt là về vấn đề Đài Loan.

Nga hoan nghênh tuyên bố của các cường quốc nguyên tử và bày tỏ hy vọng nó sẽ làm giảm căng thẳng toàn cầu.

"Chúng tôi hy vọng rằng, trong điều kiện an ninh quốc tế khó khăn hiện nay, việc thông qua một tuyên bố chính trị như vậy sẽ giúp giảm mức độ căng thẳng quốc tế", Bộ Ngoại giao Nga cho biết trong một tuyên bố.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với hãng thông tấn RIA Novosti rằng Nga vẫn coi cuộc gặp thượng đỉnh giữa các cường quốc hạt nhân trên thế giới là "cần thiết".

Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Ma Zhaoxu được hãng thông tấn Tân Hoa xã trích dẫn cho biết cam kết "sẽ tăng cường sự tin cậy lẫn nhau và thay thế cạnh tranh giữa các cường quốc bằng sự phối hợp và hợp tác".

Tuyên bố cũng được đưa ra trong bối cảnh các cường quốc thế giới tìm cách đạt được thỏa thuận với Iran về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015, vốn được đưa ra sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018.

Washington, chưa bao giờ loại trừ hành động quân sự chống lại Iran, đã nhiều lần cảnh báo thời gian sắp hết để đạt được thỏa thuận.

Hiệp ước NPT công nhận Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh và Hoa Kỳ là các cường quốc vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, Ấn Độ và Pakistan cũng đã phát triển vũ khí hạt nhân trong khi Israel được cho là sở hữu vũ khí hạt nhân nhưng chưa bao giờ chính thức thừa nhận điều này. Ba nước này đều không tham gia ký kết NPT. Triều Tiên, quốc gia cũng phát triển vũ khí hạt nhân, đã rút khỏi NPT vào năm 2003.

Hoàng Anh (theo AP)