Đến dự hội thảo, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể trực tiếp tiếp nhận các báo cáo tăng cường ngành vận tải hàng hóa đường bộ hướng đến giảm chi phí logistics, phát thải khí nhà kính và phát triển bền vững ngành vận tải thủy nội địa VN được ông Ousmane Dione, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) và Đại sứ quán Úc tại VN Craig Chittick trao tặng. Các chuỗi báo cáo phân tích chuyên ngành trên được WB thực hiện theo chương trình đối tác chiến lược giữa Chính phủ Úc và WB tại Việt Nam.

Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết: “Chính phủ Việt Nam hiện rất quan tâm, thường xuyên chỉ đạo triển khai các giải pháp phát triển GTVT bền vững để giảm chi phí logistics, giảm ô nhiễm môi trường. Bộ GTVT cảm ơn sự giúp đỡ của WB, Chính phủ Úc và đánh giá cao nghiên cứu, các khuyến nghị về chính sách phát triển vận tải đường bộ, đường thủy của WB. Sau hội thảo này, tôi yêu cầu các đơn vị trực thuộc Bộ GTVT nghiêm túc nghiên cứu các tài liệu, khuyến nghị của WB; tổ chức các cuộc họp bàn để có các đề xuất cơ chế, chính sách cụ thể trên cơ sở khuyến nghị giải pháp của WB, trong đó ưu tiên phát triển vận tải thủy để từng bước cân bằng các phương thức vận tải”.

Ngoài ra, Bộ trưởng nhấn mạnh, những năm qua Chính phủ tập trung nhiều nguồn lực để phát triển giao thông đường bộ, đến nay đã xây dựng được 400.000km đường ô tô, mở rộng hệ thống quốc lộ và đường cao tốc, giao thông nông thôn. Hệ thống giao thông đường bộ phát triển tạo kết nối các vùng miền, góp phần phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Yêu cầu đặt ra là cần khai thác tốt hơn hệ thống hạ tầng giao thông hiện có, tăng cường năng lực kết nối hệ thống đường bộ và giữa đường bộ với các loại hình vận tải khác.

Tại hội thảo, nhóm chuyên gia của WB công bố các báo cáo nghiên cứu và khuyến nghị nhiều nhóm giải pháp để tăng cường hiệu quả vận tải đường bộ, đường thủy. Bà Yin Yin Lam, chuyên viên cao cấp Ngành giao thông vận tải (Ngân hàng Thế giới -WB) cho biết, logistics là một yếu tố quan trọng trong tăng trưởng kinh tế của Việt Nam với hệ thống đường bộ là xương sống của vận tải hàng hóa. 

Vận tải đường bộ của Việt Nam hiện chiếm khoảng 77% tổng lượng vận chuyển hàng hóa của cả nước. Trong khi đó, chi phí logistics ở Việt Nam chiếm gần 21% tổng GDP, cao hơn so với hầu hết các nước trong khối ASEAN. Điều này làm ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh trong xuất khẩu và tăng chi phí đối với nhà sản xuất và người tiêu dùng. 

Về chi phí logistics, bà Yin Yin Lam nhận xét, dịch vụ logistics ở Việt Nam có những cải thiện đáng ghi nhận khi tăng 25 bậc trong chỉ số năng lực quốc gia về logistics (LPI), từ vị trí thứ 64 (năm 2016) lên vị trí 39 (năm 2018). Tất cả các chỉ số đánh giá LPI 2018 đều tăng vượt bậc; trong đó, có mức tăng cao nhất là năng lực chất lượng dịch vụ (xếp hạng 33, tăng 29 bậc). Tuy nhiên, bà Yin Yin Lam cho rằng, chi phí logistics của Việt Nam vẫn còn ở mức cao ảnh hưởng tiêu cực đến năng lực cạnh tranh của hoạt động xuất khẩu làm tăng chi phí hàng hóa tiêu dùng. 

Để tăng cường hiệu quả của ngành vận tải đường bộ, bà Yin Yin Lam khuyến nghị, Việt Nam cần đầu tư kết cấu hạ tầng để giảm tình trạng tắc nghẽn giao thông; thúc đẩy việc sử dụng “vận tải container bằng sà lan” để tăng mức sử dụng vận tải đường thủy nội địa, xúc tiến mạnh hơn nữa việc phát triển vận tải ven biển trên tuyến đường Bắc – Nam. Bên cạnh đó, tích hợp các trung tâm logistics và trung tâm đô thị hợp nhất trong quy hoạch cảng container nội địa. 

Đại diện WB cho biết, trong 25 năm qua, tổng giá trị cam kết của WB đành cho Việt Nam lên tới 3,8 tỷ USD kể từ dự án đầu tư vào năm 1993. Cụ thể, WB đã hỗ trợ Việt Nam xây mới, cải tạo và bảo trì các hành lang giao thông quan trọng. Đặc biệt, WB đã giúp Việt Nam nâng cấp nhiều tuyến đường bộ, quá đó giúp Việt Nam tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ đường bộ, cải thiện việc kết nối các phương thức vận tải. 

Báo cáo về thực trạng ngành đường thủy nội địa của Việt Nam, đại diện WB nhận xét, hạn chế về điều kiện kết cấu hạ tầng, đặc biệt là các hành lang vận tải thủy nội đại đã cản trở ngành đường thủy nội địa của Việt Nam phát triển. Cụ thể, chỉ có 29% các tuyến đường thủy quốc gia (khoảng 2.033 km) có khả năng vận hành sà lan trọng tải ít nhất 300 DWT do độ sâu sông kênh khan cạn, kích thước luồng tàu nhỏ và tĩnh không cầu thấp. Đặc biệt, nhiều cảng có cơ sở vật chất lạc hậu với mức độ cơ giới hóa thấp, trong khi đó việc kết nối với các phương thức vận tải khác yếu. 

Từ thực trạng trên, đại diện WB cho rằng, ngành giao thông vận tải nên khuyến khích đầu tư từ khối tư nhân vào hệ thống cảng, còn ngân sách nhà nước tập trung đầu tư vào cho phát triển kết cấu hạ tầng giao thông.

Phương Thảo