Nghiên cứu chỉ ra mối nguy hiểm hóa chất trong đồ gia dụng

Một nghiên cứu toàn cầu vừa công bố trên eBiomedicine hôm 29/4 đã khiến giới khoa học và y tế giật mình: hóa chất tổng hợp phthalate, đặc biệt là DEHP, có mặt trong hàng loạt sản phẩm tiêu dùng từ hộp đựng thức ăn đến mỹ phẩm, có thể đã góp phần gây ra hơn 368.000 ca tử vong do bệnh tim vào năm 2018, ở nhóm người từ 55 đến 64 tuổi trên toàn thế giới.

Theo nhóm nghiên cứu do tiến sĩ Leonardo Trasande (Đại học New York) dẫn đầu, DEHP gây viêm toàn thân ở động mạch vành — yếu tố then chốt dẫn đến các biến cố tim mạch nghiêm trọng. Không chỉ dừng lại ở bệnh tim, DEHP còn có liên quan đến ung thư, dị tật bẩm sinh và giảm khả năng sinh sản ở nam giới.

"Phthalate được biết là làm rối loạn testosterone. Mà testosterone thấp ở nam giới lại là dấu hiệu báo trước các vấn đề tim mạch nghiêm trọng", ông Trasande nói.

Thủ phạm vô hình trong mọi ngóc ngách

Phthalate, được ví như "hóa chất ở khắp mọi nơi", có trong nhựa dẻo, sàn vinyl, ống nước PVC, mỹ phẩm, xà phòng, dầu gội, chất tẩy rửa, và thậm chí là đồ chơi trẻ em.

Mục đích chính của chúng là làm nhựa mềm hơn, mùi thơm bền hơn hoặc bảo quản tốt hơn. Nhưng chính sự phổ biến đó lại khiến con người tiếp xúc với phthalate qua đường ăn, uống, hít thở… gần như không kiểm soát nổi.

Các mẫu nước tiểu thu thập trong nghiên cứu từ hơn 200 quốc gia đã cho thấy mức độ tồn dư của DEHP khá phổ biến, đặc biệt tại châu Phi (chiếm 30% số ca tử vong do bệnh tim có liên quan đến DEHP), Đông Á và Trung Đông (25%). Đây được xem là nghiên cứu đầu tiên ước tính toàn cầu về tác hại sức khỏe của DEHP.

“Phát hiện này càng củng cố bằng chứng cho thấy phthalate là mối nguy hiểm thực sự với sức khỏe con người”, đồng tác giả Sara Hyman nói.

Mỹ từng “nếm trái đắng” trước

Một nghiên cứu trước đó của nhóm Trasande tại Mỹ cũng đưa ra kết luận tương tự. Sau khi phân tích mẫu nước tiểu của hơn 5.000 người trưởng thành trong 10 năm, họ phát hiện phthalate có thể liên quan đến 91.000–107.000 ca tử vong sớm mỗi năm ở người Mỹ từ 55–64 tuổi.

Những người có nồng độ phthalate cao nhất trong cơ thể có nguy cơ tử vong cao hơn hẳn, kể cả khi đã loại trừ các yếu tố như béo phì, tiểu đường, ung thư hay thói quen sống không lành mạnh.

Ước tính, hậu quả kinh tế của tình trạng này khiến Mỹ tổn thất 40–47 tỷ USD mỗi năm do mất năng suất lao động.

David Andrews từ tổ chức Environmental Working Group cho rằng, dù nghiên cứu vẫn còn giới hạn (như việc dùng số liệu Mỹ để suy ra toàn cầu), nhưng mối liên hệ giữa DEHP và bệnh tim là "rất đáng lo".