Theo dõi báo trên:
Thực ra, đó là khoảnh khắc mà giới khoa học đã dự báo kể từ khi công nghệ RNA - thông tin (mRNA) được Pfizer và BioNTech áp dụng để sản xuất hàng loạt vắc xin, góp phần giúp nhân loại vượt qua đại dịch COVID-19. Và điều đáng nói hơn là giải Nobel Y sinh 2023 là kết quả của hàng chục năm nghiên cứu không biết mệt mỏi và sự kiên trì không thể lay chuyển của bà Kariko cùng người đồng nghiệp Drew Weissman về một công nghệ từng bị cả thế giới phớt lờ.
Bởi vậy, không quá khi nói rằng thành tựu của bà Kariko và giáo sư Weissman có phần mang hình bóng của nhà thiên văn học vĩ đại Galileo Galilei khi ông phát hiện và tin tuyệt đối vào Thuyết nhật tâm và việc Trái đất là hình cầu, bất chấp quan niệm của nhân loại lúc đó - đặc biệt Giáo hội Công giáo - rằng Trái đất là một mặt phẳng và là trung tâm của vạn vật.
Bởi vậy, giải Nobel Y Sinh 2023 của Kariko và Weissman một lần nữa củng cố rằng niềm tin và tinh thần khoa học luôn là nền tảng để làm nên những phát kiến vĩ đại của nhân loại, bất chấp thời gian, khó khăn và dù cho nó có được mọi người thừa nhận hay không.
Bà Katalin Kariko (trái) và giáo sư Drew Weissman đã đoạt giải Nobel Y sinh 2023.
Có thể nói, nếu đại dịch COVID không xuất hiện vào cuối năm 2019, công nghệ mRNA vẫn sẽ được tôn vinh vào một ngày nào đó trong lịch sử loài người. Bởi nó có giá trị vượt thời gian và cần thiết đối với nhân loại. Như đã biết, mRNA không chỉ có ý nghĩa sớm tạo ra vắc xin COVID, mà còn giúp giới y học tìm ra các cách tiếp cận mới để chữa trị những căn bệnh nan y, gồm cả ung thư hay HIV.
Chính bà Kariko từng thừa nhận rằng: “Tôi chưa bao giờ nghi ngờ rằng nó sẽ hiệu quả. Tôi đã xem dữ liệu từ các nghiên cứu trên động vật và tôi đã mong đợi nó. Tôi từng luôn ước mình có thể sống đủ lâu để thấy những gì mình đang làm được chấp nhận”.
Trở lại quá khứ để thấy hành trình cống hiến cả đời cho khoa học của bà Kariko thật đáng ngưỡng mộ. Ngay khi tốt nghiệp đại học năm 1978 ở Hungary, bà đã bắt đầu làm việc với mRNA và sẽ còn theo đuổi sứ mệnh này suốt hơn 40 năm sau này.
Đến năm 1985, phòng thí nghiệm nơi bà Kariko làm việc đã không còn nhận được tiền tài trợ và buộc phải đóng cửa. Rất nhanh chóng và quyết liệt, bà tìm kiếm cơ hội ở Mỹ. Gia đình bà đã bán chiếc xe hơi để mua vé một chiều đến Mỹ như một sự cống hiến tuyệt đối cho khoa học.
Bà Kariko làm việc tại trường Đại học Temple ở Philadelphia trong 3 năm đầu tiên tại Mỹ. Bà đọc các bài báo khoa học cho đến khi thư viện đóng cửa lúc 11 giờ đêm, sau đó ở lại căn hộ của một người bạn hoặc đơn giản là trải một chiếc túi ngủ trên sàn văn phòng. Vào lúc 6 giờ sáng, bà tiếp tục các thí nghiệm của mình và chạy bộ.
Năm 1989, bà Kariko nhận được công việc tại Đại học Y khoa Pennsylvania. Sau đó, bà cộng tác với bác sĩ tim mạch Elliot Barnathan. Họ nhận ra mRNA có thể kích hoạt các tế bào tiết ra một loại protein theo mong muốn để giúp chúng có thể học cách chống lại bệnh tật cũng như các loại virus, giống như huấn luyện thú cưng hay một con robot AI vậy.
Bà Kariko bị ám ảnh bởi mRNA, và các đồng nghiệp nói rằng bà không bao giờ muộn phiền khi thất bại. “Thử nghiệm không bao giờ sai, nhưng kỳ vọng của bạn thì có” - bà thường nhắc lại câu nói nổi tiếng của Leonardo da Vinci đó.
Nhưng, bước ngoặt chỉ đến vào cuối những năm 1990, khi Kariko gặp nhà miễn dịch học Drew Weissman - người đang muốn tạo ra một loại vắc xin HIV và tìm kiếm các công nghệ khác nhau. Bà đã giới thiệu với ông về RNA - thông tin và sau đó đề nghị tạo ra mRNA cho thí nghiệm của ông. “Tôi tạo ra RNA, đó là những gì tôi đang làm. Tôi rất giỏi với nó” - bà tự tin nói với nhà miễn dịch học.
Tuy nhiên, khi Weissman tiến hành thử nghiệm, ông nhận thấy mRNA của bà Kariko kích hoạt thêm cả phản ứng viêm - một thất bại chóng vánh. Nhưng cuối cùng, những nỗ lực không biết mệt mỏi của hai nhà khoa học đã được đền đáp. Kariko và Weissman đã thành công trong việc ngăn mRNA kích hoạt hệ thống miễn dịch. Họ cho công bố những phát hiện của mình và được cấp bằng sáng chế vào năm 2005.
Sự nghiệp của bà Kariko đã tạo ra nguồn cảm hứng lớn cho các trang sách cũng như cả trong đời thực. Ảnh: Trang bìa một cuốn sách về bà Kariko.
Tuy nhiên, đó chỉ là thành công nhỏ bé và ngắn ngủi của bà Kariko với mRNA. Năm 2013, bà nghỉ hưu tại Đại học Pennsylvani mà không có chức vị gì cả. Sự nghiệp của bà có vẻ không thành công và công trình cả đời về mRNA của bà cũng thật mờ nhạt. Bà vẫn là một nhà khoa học vô danh khi đó.
Nhưng Kariko không chịu từ bỏ. Bà muốn tiếp tục nghiên cứu và quyết đưa mRNA vào ứng dụng thực tế. Bởi vậy, bà đã gia nhập BioNTech ở Đức, khi đó là một công ty khởi nghiệp không tên tuổi, thậm chí chưa từng tạo ra một sản phẩm y tế được phê duyệt. Mỗi năm, bà sang Đức sống và làm việc trong 10 tháng.
Bà kể lại quyết định khó khăn của mình lúc đó: “Tôi đã có thể ngồi sau sân nhà mình chỉ để nhìn cỏ mọc. Nhưng không, sau tôi đã quyết định sang Đức, vào một công ty công nghệ sinh học không có trang web, bỏ lại chồng và gia đình mình. Tôi đang làm cái quái gì vậy? Suốt một tuần, đêm nào tôi cũng khóc và không ngủ được”.
Trong nhiều tháng khi xảy ra đại dịch COVID-19, bà Kariko thường lặp đi lặp lại những câu hỏi khó hiểu với con gái mình rằng: “Hãy xem tin tức hôm nay. Và ngày mai, ngay khi thức dậy, con hãy tìm kiếm trên Google từ khóa BioNTech”. Cô con gái Susan của bà, lúc đó đã là một VĐV trượt tuyết nổi tiếng và từng đoạt HCV Olympic, nhớ lại: “Sau đó, vào một ngày, bà vội vàng dập máy sau một cú điện thoại và nói với tôi: Mẹ phải đi ngay, tạm biệt con!”. Đó là khi điều mà bà đã chờ đợi suốt 40 năm đã đến. Công nghệ mRNA đã được áp dụng thành công để bào chế vắc xin COVID-19.
Như vậy, Kariko đã dành cả sự nghiệp cho một khoảnh khắc vĩ đại và nó đã đến sớm hơn cả bà mong đợi. Và có thể khẳng định rằng hành trình đoạt giải Nobel Y Sinh 2023 của bà là một nguồn cảm hứng lớn cho toàn thế giới, cũng như là một lời nhắc nhở rằng: Đừng bao giờ tuyệt vọng và hãy lạc quan hướng đến tương lai!
Huy Hoàng
Thích
(CLO) Ít nhất 33 người Palestine đã thiệt mạng và hơn 100 người bị thương trong các cuộc không kích của Israel vào ba trường học đang là nơi trú ẩn cho người tị nạn ở khu phố Tuffah, thành phố Gaza, theo các quan chức địa phương.
(CLO) Nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày sinh nhà văn Nguyễn Huy Thiệp (1950-2025), sáng 4/4 tại Hà Nội, không gian nghệ thuật mang tên ông (do gia đình vận hành) cùng Gallery 39 phối hợp tổ chức triển lãm mang tên “Gốm Thiệp”, nhằm giới thiệu đến công chúng Thủ đô hơn 200 tác phẩm tranh trên gốm, lấy cảm hứng từ con người và văn chương Nguyễn Huy Thiệp.
(CLO) Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính, góp ý về dự thảo Luật sửa đổi Luật Đấu thầu.
(CLO) Mẫu xe off-road thuần điện hạng sang Mercedes-Benz G 580 EQ được phân phối tại thị trường Việt Nam với 2 phiên bản tiêu chuẩn và Edition One.
(CLO) Trước thềm đối thoại với Mỹ, Nga bất ngờ gỡ phong tỏa 87 triệu USD tài sản Goldman Sachs và cử cố vấn cấp cao sang Washington.
(CLO) Nhà Trắng đã tiến hành một đợt sa thải hàng loạt nhân sự cấp cao sau cuộc gặp gỡ giữa Tổng thống Donald Trump và nhà hoạt động cực hữu Laura Loomer.
(CLO) Tối qua (3/4), hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ Quân đội thuộc các khối diễu binh, diễu hành được cơ động ra ga Hà Nội để khởi hành vào miền Nam, chuẩn bị cho kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước.
(CLO) Mỹ tăng thuế mạnh tay, nguy cơ lặp lại Đại khủng hoảng 1930 - lạm phát leo thang, thương mại toàn cầu chao đảo, USD suy yếu.
(CLO) Trong các ngày 31/3 và 03/4/2025, tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã họp Kỳ thứ 55. Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Nguyễn Duy Ngọc chủ trì Kỳ họp.
(CLO) Honda Việt Nam chính thức ra mắt mẫu xe máy điện đầu tiên ICON e: với mức giá bán lẻ đề xuất từ 26,9 triệu đồng không bao gồm pin.
(CLO) Mỹ giữ nguyên mức thuế với Nga, Cuba, Belarus, Triều Tiên do đã áp lệnh trừng phạt nghiêm ngặt từ trước, không mở rộng thêm.
(CLO) Thị trường chứng khoán và đồng đô la lao dốc vào thứ Năm (3/4) sau khi chính sách áp thuế mới nhất trên toàn thế giới của Tổng thống Donald Trump thổi bùng một cuộc chiến thương mại mà nhiều người lo ngại sẽ gây ra suy thoái kinh tế và làm tăng lạm phát.
(CLO) Nhận định HAGL vs Bình Dương, 17h ngày 5/4 tại V.League 2024/25; dự đoán tỉ số HAGL vs Bình Dương cùng các chuyên gia phân tích.
(CLO) "Xiên bẩn" - một món ăn đường phố khoái khẩu của nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ, học sinh, sinh viên. Sở dĩ được gọi là “xiên bẩn” bởi nó có nguồn gốc không rõ ràng, bày bán ở những nơi bụi bặm, được chiên đi chiên lại nhiều lần và tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho sức khoẻ.
(CLO) Từ tháng 4, du khách đến TP Hạ Long sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp kỳ vĩ của vịnh Hạ Long và Bái Tử Long từ khinh khí cầu neo cố định ở độ cao 80-100 m, mang lại trải nghiệm mới lạ và đầy hấp dẫn.
(CLO) Dự báo thời tiết ngày 4/4, miền Bắc nắng ráo trước khi chuyển mưa do tác động của đợt không khí lạnh tăng cường yếu, lệch đông.
(NB&CL) Xúc động, biết ơn - đó là cảm xúc của người dân Myanmar cũng như giới chức nước này trước những nỗ lực chung tay cùng hỗ trợ trong thảm họa của Việt Nam. Trước đó, chiều ngày 30/3 - chưa đầy 2 ngày sau thảm họa tại Myanmar, đội cứu hộ của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an Việt Nam gồm 106 người cùng hàng cứu trợ đã hạ cánh xuống sân bay Yangon.
(CLO) Chính phủ của tân Thủ tướng Canada Mark Carney đã có động thái đáp trả mạnh mẽ đối với chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Không chỉ gây ra khó khăn cho Mỹ, mà động thái còn cho thấy Canada sẽ không khuất phục trước sức ép của ông Trump.
(CLO) Tổng thống Mỹ Donald Trump đã “bật đèn xanh” cho chương trình tiêm kích F-47, chiếc máy bay mà ông mô tả rằng “đáng gờm nhất từng được chế tạo”. Vậy F-47 mạnh cỡ nào, nhất là khi so sánh với so với những máy bay tàng hình mà Nga và Trung Quốc đang phát triển?
(CLO) Ngày 24/3 vừa rồi, vòng đàm phán thứ hai giữa Nga và Mỹ đã diễn ra tại Riyadh (Ả Rập Xê Út), nơi chứng kiến vai trò ngoại giao con thoi của Mỹ nhằm tìm kiếm tiếng nói chung giữa Nga và Ukraine.
(CLO) “Ngừng bắn” có lẽ là từ khóa được truyền thông và giới chuyên gia nhắc đến nhiều nhất trong những ngày gần đây. Câu hỏi được đặt ra ở đây là các bên trong cuộc xung đột sẽ kiểm soát quá trình này như thế nào?
(CLO) Việc Trung Quốc ngày càng mở rộng ảnh hưởng và tăng cường đầu tư vào các mỏ tại châu Phi đang làm dấy lên lo ngại ở Mỹ về nguy cơ thất thế trong cuộc đua giành khoáng sản quan trọng ở châu lục này.
(CLO) Một cuộc chiến tranh hạt nhân do AI khởi xướng nghe có vẻ giống trong phim khoa học viễn tưởng. Nhưng nhiều nhà khoa học và chính trị gia hàng đầu thế giới cho rằng không phải vậy.
(CLO) Cộng đồng quốc tế đã kỳ vọng nhiều hơn vào cuộc điện đàm thứ hai giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Nga so với cuộc điện đàm đầu tiên. Điều này được thúc đẩy bởi sự lạc quan trong mối quan hệ Mỹ-Nga và diễn biến các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Ukraine tại Ả Rập Xê Út.
(CLO) Trung Quốc đang nỗ lực phát triển máy bay thân rộng để cạnh tranh với Airbus và Boeing, dù kế hoạch của Bắc Kinh có thể phụ thuộc vào sự hợp tác từ các nhà quản lý và nhà cung cấp phương Tây.
(CLO) Việc tăng cường chi tiêu quốc phòng ồ ạt trên khắp châu Âu có thể đạt được những gì mà các chính phủ không làm nổi trong nhiều năm: khởi động nền kinh tế trì trệ, gieo mầm cho những đổi mới và tạo ra các ngành công nghiệp mới.
