Gruzia, một nước cộng hòa nhỏ thuộc Liên Xô cũ ở biên giới phía nam của Nga, nằm trong số một số quốc gia Caucasus và xung quanh, bao gồm Armenia và Thổ Nhĩ Kỳ, đã ghi nhận nền kinh tế bùng nổ trong bối cảnh hỗn loạn đang diễn ra.

Dòng tiền “rục rịch” đổ về quốc gia cận biên của Nga

Trong năm nay, ước tính có ít nhất 112.000 người Nga đã di cư đến Gruzia. Làn sóng đầu tiên gồm gần 43.000 người đã đến sau cuộc xung đột Nga - Ukraine vào ngày 24/2, trong khi làn sóng thứ hai được cho là khó xác định số lượng hơn sau đợt huy động trai tráng gia nhập quân đội vào tháng 9.

Tính đến tháng 9 năm nay, làn sóng gần một phần tư (23,4%) tổng số người di cư ra khỏi Nga theo một cuộc khảo sát trực tuyến với 2.000 người di cư Nga do nhóm nghiên cứu Ponars Eurasia thực hiện. Phần lớn những người Nga di cư còn lại đã trốn sang Thổ Nhĩ Kỳ (24,9%), Armenia (15,1%) và các quốc gia “khác” không có giấy phép (19%).

Kể từ đó, dòng tiền đã có tác động quá lớn đối với nền kinh tế Georgia — vốn đang phục hồi sau tác động từ đại dịch Covid-19. Cụ thể, đồng lari của Georgia đã tăng 15% so với đồng đô la Mỹ.

Trong năm 2022, quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hiện kỳ vọng nền kinh tế Georgia sẽ tăng trưởng 10% sau khi điều chỉnh tăng ước tính tháng 11 và tăng hơn gấp ba lần dự báo 3% từ tháng Tư năm sau. Đồng thời, IMF cũng nhận thấy nước chủ nhà Thổ Nhĩ Kỳ tăng trưởng 5% trong năm nay, trong khi Armenia dự kiến tăng 11% nhờ “dòng thu nhập lớn từ bên ngoài, vốn và lao động đổ vào nước này”.

Gruzia đã được hưởng lợi từ sự gia tăng mạnh mẽ của dòng vốn chảy vào trong năm nay, chủ yếu là từ Nga. Nga chiếm 3/5 (59,6%) dòng vốn nước ngoài vào Georgia chỉ trong tháng 10 — tổng khối lượng tăng 725% so với cùng kỳ năm ngoái.

Từ tháng 2 đến tháng 10, người Nga đã chuyển 1,412 tỷ USD vào các tài khoản của Gruzia - nhiều hơn bốn lần so với 314 triệu USD được chuyển trong cùng kỳ năm 2021 - theo Ngân hàng Quốc gia Georgia.

Trong khi đó, người Nga đã mở hơn 45.000 tài khoản ngân hàng ở Georgia cho đến tháng 9, gần gấp đôi số tài khoản do người Nga nắm giữ ở nước này.

Vị trí chiến lược của Gruzia và các mối quan hệ lịch sử và kinh tế với Nga khiến nơi đây trở thành “nơi trú ẩn an toàn” cho những người di cư Nga. Trong khi đó, chính sách nhập cư tự do của quốc gia này cho phép người nước ngoài sống, làm việc và thành lập doanh nghiệp mà không cần thị thực.

Giống như Armenia và Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia này đã chống lại việc thực thi các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với quốc gia bị bỏ rơi, khiến người Nga và tiền của họ tự do di chuyển qua biên giới.

Về phần mình, Thổ Nhĩ Kỳ đã cấp giấy phép cư trú cho 118.626 người Nga trong năm nay, trong khi 1/5 doanh số bán bất động sản nước ngoài vào năm 2022 là của người Nga. Chính phủ Armenia đã không cung cấp dữ liệu về số liệu di cư hoặc mua tài sản khi được CNBC liên hệ.

Mikheil Kukava, người đứng đầu chính sách kinh tế và xã hội tại viện nghiên cứu Georgian think tank, Viện Phát triển Tự do Thông tin (IDFI), nói với CNBC qua zoom: “Chúng tôi đã đạt mức tăng trưởng hai con số, điều mà không ai có thể tưởng tượng được”.

Chắc chắn, động thái này là tín hiệu tích cực đối với bất kỳ quốc gia phải ghi nhận tốc độ tăng trưởng giảm tốc trong thời đại dịch. Tuy nhiên, theo ông Kukava đó cũng là dấu hiệu cho thấy hoạt động kinh tế của những người mới đến. Trong khi số lượng hàng chục nghìn người có vẻ ít – ngay cả đối với một quốc gia như Georgia, với dân số khiêm tốn 3,7 triệu người – thì con số này cao gấp 10 lần so với 10.881 người Nga đã đến trong cả năm 2021.

“Họ rất tích cực. Khoảng 42.000 công dân Nga được chọn ngẫu nhiên sẽ không gây ra tác động này đối với nền kinh tế Gruzia,” ông Kukava nói, đề cập đến làn sóng di cư đầu tiên, nhiều người trong số họ giàu có và có trình độ học vấn cao. Ông nói, để so sánh, làn sóng thứ hai có nhiều khả năng bị thúc đẩy rời đi bởi “nỗi sợ hãi” hơn là các biện pháp kinh tế.

“Quả ngọt” hay “trái đắng”?

Một trong những tác động nổi cộm của làn sóng người di cư Nga là thị trường nhà ở Georgia. Theo ngân hàng TBC của Gruzia, giá bất động sản tại thủ đô Tbilisi đã tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái và giao dịch tăng 30%. Giá thuê tăng 74% trong năm.

Trong khi đó, có khoảng 12.093 công ty mới của Nga đã được đăng ký tại Georgia từ tháng 1 và tháng 11 năm nay, gấp hơn 13 lần tổng số được thành lập vào năm 2021, theo Văn phòng Thống kê Quốc gia Georgia.

Tính đến thời điểm hiện tại, đồng lari của Gruzia đang giao dịch ở mức cao nhất trong ba năm.

Tuy nhiên, không phải ai cũng hào hứng với triển vọng mới của Georgia. Là một nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ đã từng tham gia một cuộc chiến ngắn với Nga vào năm 2008, mối quan hệ của Gruzia với Nga rất phức tạp và một số người Gruzia lo ngại tác động chính trị xã hội mà những người mới đến có thể gây ra.

Bất chấp những tín hiệu bất ngờ nêu trên, cả chính phủ Gruzia và Ngân hàng Quốc gia đều dự đoán tốc độ tăng trưởng của quốc gia này sẽ chậm lại vào năm 2023. IMF cũng nhận thấy tốc độ tăng trưởng sẽ giảm xuống khoảng 5% trong năm tới.

IMF cho biết: “Tăng trưởng và lạm phát dự kiến sẽ chậm lại vào năm 2023 do dòng vốn bên ngoài điều tiết, điều kiện kinh tế và tài chính toàn cầu xấu đi”.

Theo khảo sát của Ponars Eurasia, được thực hiện từ tháng 3 đến tháng 4, chưa đến một nửa (43%) người Nga di cư cho biết vào thời điểm đó rằng họ dự định ở lại nước sở tại ban đầu lâu dài. Hơn một phần ba (35%) chưa quyết định, gần một phần năm (18%) dự định chuyển đi nơi khác và chỉ 3% dự định quay trở lại Nga.

Lê Na (Theo CNBC)