Gạo xuất khẩu của Việt Nam đã chiếm tới tỷ trọng hơn 50% tổng nhập khẩu gạo của Trung Quốc trên toàn thế giới (Ảnh TL)

Thời gian qua, bằng sự quan tâm và phối hợp giữa Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc, hợp tác nông nghiệp nằm trong tổng thể quan hệ chung giữa hai nước Việt Nam – Trung Quốc đã có nhiều cải thiện đáng kể, nhất là trong giai đoạn trong 3 - 4 năm gần đây. Trong lĩnh vực nông nghiệp, xuất khẩu gạo luôn là vấn đề được quan tâm nhất đối với các cuộc gặp cấp cao giữa Trung Quốc và Việt Nam.

Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Trung Quốc đã chiếm tới tỷ trọng hơn 50% tổng nhập khẩu gạo của Trung Quốc trên toàn thế giới. Đặc biệt trong giai đoạn qua, nhất là từ năm 2017 đến nay, bộ máy quản lý của Trung Quốc về nông nghiệp đã có những thay đổi lớn. Cụ thể là Trung Quốc đã chuyển Tổng cục kiểm dịch vào Bộ Nông nghiệp Nông thôn Trung Quốc, trong đó Tổng cục Quản lý Giám sát thị trường Quốc gia (trước kia là cơ quan cấp bộ trực thuộc Quốc vụ viện) cũng được chuyển cho Tổng cục Hải quan. Việc thay đổi về quản lý này đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các mặt hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam khi xuất sang thị trường này.

Bên cạnh mặt hàng nông sản, một thông tin quan trọng cũng đến với thị trường sữa Việt khi đến thời gian này, Trung Quốc đã hoàn tất báo cáo đánh giá rủi ro và mở cửa thị trường sữa cho Việt Nam. Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc cũng cho biết, phía Trung Quốc đã soạn thảo xong Nghị định thư để Việt Nam xuất khẩu sữa sang Trung Quốc, sau khi Bộ NN&PTNT cho ý kiến sẽ đưa sang Bộ Công Thương, tiến tới ký kết nhân chuyến thăm của đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sang Trung Quốc vào tháng 4/2019 tới.

Cũng theo Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc, hoạt động xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Trung Quốc chiếm vị trí quan trọng trong cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của nước này với nhiều mặt hàng đã đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD. Tuy nhiên cũng theo khuyến cáo, gần đây Trung Quốc thặt chặt thương mại biên giới nên ngoài việc duy trì xuất khẩu tiểu ngạch chúng ta cần phải đẩy mạnh, mở rộng xuất khẩu chính ngạch sang thị trường này. Về cơ chế xuất nhập khẩu biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc, tại các cửa khẩu sẽ tiến tới thực hiện chính sách 1 cửa 1 điểm dừng. Nếu chính sách này được thực thi thì hàng hóa của Việt Nam sẽ lưu thông được nhanh hơn.

Tuy nhiên, theo Bộ NN&PTNT, các hoạt động xúc tiến thương mại đối với thị trường Trung Quốc hiện nay đã được quan tâm, đầu tư song vẫn chưa xứng tầm với quy mô xuất khẩu của Việt Nam. Hiện khối lượng hàng xuất khẩu đã gấp đôi GDP nhưng việc đầu tư cho xúc tiến thương mại còn khiêm tốn, cách làm không có thay đổi theo hướng hiện đại. Do vậy, trong thời gian tới chúng ta cần phải làm tốt công tác tuyên truyền và phải định hướng tốt cho các hoạt động này.

Hiện với dân số 1,4 tỷ người cùng thu nhập bình quân đầu người 10.000 USD/năm nên Trung Quốc đang được coi là một thị trường khổng lồ của nhiều nước trong đó có Việt Nam. Với tốc độ đô thị hóa 60% và thói quen ăn đồ tươi (so với hàng đông lạnh) nên tỷ lệ nhập khẩu nông sản của thị trường Trung Quốc đang có những hấp dẫn dành cho nông lâm thủy sản của Việt Nam.

Đối với mặt hàng gạo, hiện tại đã có 22 doanh nghiệp chính thức được Trung Quốc chứng nhận đủ điều kiện xuất khẩu sang thị trường này. Chất lượng gạo Việt Nam ngày càng được nâng cao, giá xuất khẩu đã ngang bằng, thậm chí cao hơn cả gạo Thái Lan nhờ chương trình tái cơ cấu từ khâu sản xuất, giống lúa đã theo đúng yêu cầu thị trường. Đối với mặt hàng trái cây đặc biệt quan trọng, thời gian tới, theo Bộ NN&PTNT cần tăng cường xuất khẩu các loại  như khoai lang, chanh leo, dừa, sầu riêng, na, roi, bưởi, măng cụt (sắp xếp theo thứ tự ưu tiên) để sang với thị trường này.

Ngọc Hà