Bén duyên với khẩu trang tơ tằm

Làng dệt đũi Nam Cao hình thành từ 400 năm trước, nổi tiếng cả nước về nghề ươm tơ, dệt lụa. Đũi Nam Cao thời bấy giờ cung cấp cho vua chúa và giới quý tộc.

Chị Sen là một người con quê hương làng nghề kéo sợi và dệt lụa đũi tơ tằm thủ công Nam Cao. Dù rằng nghề này rất vất vả, tuy nhiên vì yêu cái nghề của ông cha để lại nên chị vẫn bám trụ để duy trì.

Thời buổi công nghiệp nên nghề dệt thủ công cũng mai một dần. Ở quê, người dân chỉ biết kéo sợi và dệt thành vải bán cho chủ thu mua vải tơ tằm nên đôi khi bị ép giá. Mấy năm trở lại đây, dịch bệnh covid-19 bùng phát khiến khó khăn càng khó khăn hơn.

Chị Sen chia sẻ: “Bản thân mình tự nghĩ sản phẩm từ kén tằm sạch và rất tốt, thế là mình tự nghĩ làm ra các sản phẩm để giới thiệu đến mọi người cùng dùng. Sự thật là cái khăn mặt khi mình dùng nó rất là hiệu quả. Khi dùng khăn lụa đũi tơ tằm thủ công rửa, chà nhẹ lên da mặt, khăn mềm mát và khô thoáng, da và không bị đọng nước trên da và sạch bụi bẩn chất nhờn, dùng lâu da sẽ sáng mịn bóng đẹp hơn”.

Lụa đũi tơ tằm làm hoàn toàn tự nhiên bằng tay mầu nguyên bản của kén tằm vàng và kén trắng không nhuộm mầu ko hóa chất thân thiện với môi trường.

Trong điều kiện dịch bệnh, khẩu trang là vật dụng rất cần thiết đối với mỗi người, nhận thấy tính ứng dụng cao của tơ tằm, chị Sen đã quyết định làm sản phẩm khẩu trang tơ tằm. Sản phẩm được rất nhiều khách hàng sử dụng và cho ý kiến tốt.

Khẩu trang tơ tằm được làm ba lớp, hai lớp ngoài là tơ tằm nõn loại xịn và lớp giữa là một lớp lanh hoàn toàn tự nhiên. Màu nguyên bản của kén tằm vàng và kén tằm trắng không nhuộm màu, không độc hại nên rất thân thiện với môi trường.

Chị Sen chia sẻ: “Những chiếc khẩu trang tơ tằm có ưu điểm rất dễ thở, không hấp hơi, không bí, kháng khuẩn rất tốt, mát, mềm mại khi đeo và không in lốt trên da mặt, không hôi, không mốc, nhanh khô”.

“Khẩu trang tơ tằm phù hợp cho những người bị dị ứng nổi mụn khi đeo khẩu trang y tế và người khó thở khi đeo khẩu trang thường làm việc cả ngày. Khẩu trang tơ tằm có thể tái sử dụng được nhiều lần nên rất kiết kiệm”, chị nói.

“Đặc biệt, những chiếc khẩu trang làm từ tơ tằm có thể điều chỉnh, và thêm loại có chỉnh nút theo cỡ vừa từng khuôn mặt, thêm cả phiên bản trẻ em từ 6-9 tuổi, 10-15 tuổi; phụ nữ và nam giới”, chị Sen cho biết thêm.

Mỗi sản phẩm khẩu trang tơ tằm được bán với giá 50.000 đồng – 150.000 đồng tùy từng loại. Đây là mức giá trung bình cho một sản phẩm được thiết kế thủ công, vì vậy sản phẩm này được rất nhiều người tin dùng và đánh giá tốt.

Tỉ mỉ để làm ra chiếc khẩu trang tơ tằm

Ươm tơ là công việc kéo sợi tơ từ kén thành sợi tơ tằm đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ và tập trung. Từ khi bắt tằm chín lên lé khoảng 7 ngày sau, thì bắt đầu ươm tơ, trong khoảng 5 ngày phải ươm tơ hết các kén đã đóng, bởi nếu chậm tằm sẽ biến thành con ngài, ngài sẽ cắn kén chui ra, làm sợi tơ bị cắn đứt, không ươm được tơ nữa.

Để ươm tơ, đầu tiên thả kén vào nồi nước sôi khoảng 70-80 độC , đảo kén làm lớp keo sericin tan ra một phần, kén mềm, lớp áo kén ngoài bong ra thì mới tìm được mối tơ gốc để rút sợi tơ, khoảng 10 sợi tơ được người thơ ươm tơ kéo rút từ 10 cái kén chập lại với nhau thành một sợi chỉ tơ.

Sợi chỉ tơ được quấn vào những con suốt giống như lõi ống chỉ xếp thẳng đứng thành hàng ngang rồi cho chạy vào những guồng tơ tròn bẳng gỗ nằm bắt ngang trên nồi nước sôi để cuộn thành các vỏ tơ sống rồi mang ra phơi nắng.

Để làm ra được một sản phẩm khẩu trang tơ tằm tốt bắt buộc phải lựa chọn kỹ ngay từ ban đầu. Phải lựa được kén đẹp, chất lượng sợi vải phải đẹp và tốt, khi đến khâu dệt sẽ cho ra sản phẩm là vải tơ tằm đẹp mịn và bóng tự nhiên không phải qua một loại xử lý nào cả. Sản phẩm được làm thủ công bằng tay từ khâu ươm tơ đến dệt lụa tại làng nghề thủ công xã Nam Cao.

“Mỗi khi mình hoàn thành được sản phẩm mà được khách hàng đón nhận mình rất vui”, chị Sen bày tỏ.

Với nhiều ưu điểm, khẩu trang tơ tằm tại làng nghề thủ công Nam Cao đã trở thành một trong những mặt hàng hút khách nhất nhì ở cơ sở. Trong điều kiện dịch bệnh phức tạp như hiện tại, sản phẩm khẩu trang tơ tằm đã tạo nên thu nhập, công ăn việc làm cho rất nhiều người dân tại làng nghề thủ công xã Nam Cao. Điều này cũng góp phần bảo tồn, gìn giữ làng nghề truyền thống lâu đời.

Bài và ảnh: Lê Trang