Tại Triển lãm Cafe Quốc tế Seoul thường niên diễn ra vào đầu tháng này, các thiết bị tự động hóa và thông minh như robot pha cà phê rất được chú ý.

Một đại diện sự kiện cho biết: “Từ máy rang cà phê thông minh đến robot pha cà phê, nhiều cải tiến khác nhau đã ra đời để phục vụ trải nghiệm “quán cà phê thông minh”.

Đây là dấu hiệu mới nhất của tự động hóa và sự thay đổi nhân khẩu học ở Hàn Quốc, nơi các cửa hàng không có nhân viên thu ngân ngày càng mọc lên nhiều trên đường phố. Trong vài năm qua, các nhà bán lẻ lớn và nhỏ đã áp dụng hệ thống tự thanh toán, hoặc thậm chí hoàn toàn không có nhân viên để tiết kiệm chi phí lao động và giữ cho các cửa hàng mở cửa đến khuya.

Gần 1.700 cửa hàng “hỗn hợp” - xoay vòng giữa việc có nhân viên và không có nhân viên, hiện đang hoạt động giữa bốn chuỗi cửa hàng tiện lợi lớn tại đất nước này là CU, GS25, 7-Eleven và E-Mart 24. Với hơn 47.000 cửa hàng tiện lợi trong nước, con số này có thể không quá đáng kinh ngạc cho đến thời điểm hiện tại. Nhưng số lượng cửa hàng công nghệ cao đã tăng lên nhanh chóng trong những tháng gần đây, theo E-Mart 24.

Tự hào với tổng số hơn 5.700 địa điểm, chuỗi cửa hàng tiện lợi này do Tập đoàn Shinsegae điều hành đã chứng kiến số lượng cửa hàng hỗn hợp tăng từ khoảng 150 vào đầu năm nay lên khoảng 700 vào cuối tháng 10.

Bộ dụng cụ ăn uống hoặc cửa hàng banchan - những cửa hàng chuyên bán đồ ăn sẵn và đồ ăn kèm - cũng đang áp dụng phương pháp tự động hóa.

“Đối tượng chính của chúng tôi là những phụ nữ đã lập gia đình ở độ tuổi 30 và 40, những người cũng đang đi làm và một phần của các cặp vợ chồng có thu nhập kép”, đại diện của Omealdang, một chuỗi cửa hàng đồ ăn không có nhân viên cho biết.

Không cần thuê người quản lý cửa hàng, các cửa hàng này vẫn mở cửa 24/24 quanh năm.

“Suất ăn làm sẵn được sản xuất tại nhà máy và cung cấp trực tiếp cho các cửa hàng, trưng bày và bán mà không phải nấu trong cửa hàng, đã được các chủ cửa hàng bán đồ ăn nhanh đón nhận”, vị đại diện này cho biết thêm.

Theo Shinhan Card, một công ty phát hành thẻ tín dụng hàng đầu trong nước, lượng giao dịch thẻ tín dụng tại các quán cà phê không có nhân viên đã tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái từ tháng 8/2019 đến tháng 1/2020, bỏ xa các quán cà phê nhượng quyền và quán cà phê bình dân chỉ tăng lần lượt 5% và 24% so với cùng kỳ.

Lee Young-ae, giáo sư tại Khoa Khoa học Tiêu dùng, Đại học Quốc gia Incheon cho biết rằng, “khả năng cạnh tranh về giá”, “sự tò mò về một thứ gì đó mới” cũng như “có thể mua sắm nhanh chóng” đã khiến các cửa hàng không nhân viên trở nên hấp dẫn đối với người tiêu dùng.

Nhưng để các cửa hàng không có nhân viên tồn tại lâu dài, họ sẽ phải giải quyết các vấn đề như an ninh, giáo sư này nói.

“Có vẻ như rất nhiều người đang sử dụng những dịch vụ này bởi vì chúng không tồn tại trước đây. Nhưng về lâu dài, khách hàng có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc bối rối nếu họ không được cung cấp thông tin hoặc dịch vụ họ cần”, Giáo sư Lee nhận định.

Sự bùng nổ tự động hóa sẽ ảnh hưởng đến thị trường việc làm như thế nào?

Giáo sư Lee Jung-hee tại Đại học Kinh doanh & Kinh tế Chung-Ang cho biết nhu cầu về các cửa hàng không có nhân viên sẽ tiếp tục tăng.

“Chúng ta đã trải qua thời đại không tiếp xúc. Và khi chủ doanh nghiệp phải đối mặt với các vấn đề như chi phí lao động và quản lý nhân lực, các cửa hàng không có nhân viên là một giải pháp thay thế. Tôi kỳ vọng nhu cầu về các mô hình kinh doanh tương tự sẽ tiếp tục tăng cao”, Giáo sư Lee nói.

Một nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Kinh tế Hàn Quốc năm ngoái cho rằng nhiều công việc được trả lương thấp đã bị xóa bỏ khi mức lương tối thiểu của nước này tăng 16,4% vào năm 2018 trong khi những người đang làm việc được trả lương cao hơn.

Trong một cuộc khảo sát do Liên đoàn Doanh nghiệp siêu nhỏ Hàn Quốc thực hiện vào đầu tháng này, khoảng 87% chủ doanh nghiệp nhỏ cho biết họ sẽ gặp khó khăn khi trả mức lương tối thiểu nếu mức lương này được tăng lên trong năm tới.

Trong một nỗ lực giúp đỡ các chủ doanh nghiệp nhỏ, chính phủ đã công bố kế hoạch “siêu thị thông minh” vào đầu năm nay - trang bị cho hàng trăm siêu thị hệ thống xác minh nhập cảnh và bốt tự thanh toán cũng như các thiết bị an ninh.

“Đây là một xu hướng mà chính phủ không thể ngăn cản. Nó cũng có thể tạo ra việc làm trong các lĩnh vực mới như các công ty cung cấp giải pháp tập trung vào các cửa hàng không nhân viên bao gồm các bốt thanh toán và các hệ thống tự động hóa khác. Do đó, các công việc có kỹ năng thấp có khả năng biến mất.

“Thay vì tập trung vào xu hướng cụ thể này, chính phủ cần đưa ra một kế hoạch toàn diện để giải quyết vấn đề việc làm đang biến mất,” giáo sư nói.

Sơn Tùng (Theo The Korea Herald)