Trong đó, thu từ dầu thô đạt 2.450 tỷ đồng, bằng 8,9% dự toán; thu nội địa đạt 131.550 tỷ đồng, bằng 12% dự toán và bằng 83,5% so với cùng kỳ năm 2020.

Số thu không kể tiền sử dụng đất, cổ tức và lợi nhuận còn lại và thu từ xổ số kiến thiết và chênh lệch thu chi của Ngân hàng Nhà nước đạt 104.850 tỷ đồng, bằng 11,9% so với dự toán, giảm 15,3% so với cùng kỳ năm 2020.

Đáng nói là thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong khu vực doanh nghiệp - phản ánh nội lực của nền kinh tế, mặc dù đã đạt trên 13% dự toán nhưng vẫn giảm 17,3% so với cùng kỳ (ước đạt 76.800 tỷ đồng).

Trong đó, doanh nghiệp nhà nước đạt 15.700 tỷ đồng, giảm 23,4%; doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 28.800 tỷ đồng, giảm 15,8%; khu vực dân doanh đạt 32.300 tỷ đồng, giảm 15,4%.

Các sắc thuế đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước, ngoại trừ thuế tiêu thụ đặc biệt số thu tháng 1/2020 tăng trên 40% (chủ yếu do tăng thu từ mặt hàng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước), các sắc thuế còn lại đều giảm thu so với cùng kỳ. Trong đó, thu từ thuế giá trị gia tăng giảm 13,7%; thuế thu nhập doanh nghiệp giảm tới 31,4%. Các khoản thu từ đất (chiếm khoảng 10,2% tổng thu nội địa) giảm 4,6%.

Một số khoản thu khác, chiếm trên 24% số thu nội địa, cũng bị giảm tới 14%, ngoại trừ thuế bảo vệ môi trường tăng 21,7%. Trong đó, lệ phí trước bạ giảm 3%; thu từ phí, lệ phí giảm gần 11%; thu từ hoạt động xổ số ước giảm tới 29,8%.

Nguyên nhân số thu sụt giảm, theo Tổng cục Thuế, chủ yếu là do thu ngân sách nhà nước phụ thuộc lớn vào tăng trưởng kinh tế. Kinh tế - xã hội năm 2020 của nước ta diễn ra trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 bùng phát mạnh mẽ và diễn biến khó lường trên toàn cầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất kinh doanh của nhiều ngành, lĩnh vực như hàng không, du lịch, dịch vụ, thương mại, xuất nhập khẩu...

Bên cạnh đó, tình hình thiên tai, bão lũ, sạt lở đất, hạn hán, xâm ngập mặn nghiêm trọng diễn ra tại nhiều địa phương đã tác động không thuận đến tình hình kinh tế năm 2020. Mức tăng trưởng đạt thấp nhất trong quý II (tăng 0,39%) và quý III (tăng 2,69%).

Tình hình kinh tế quý IV/2020 vừa mới hồi phục sau đợt ảnh hưởng nặng bởi dịch bệnh (tăng 4,48%). Tuy nhiên, tăng trưởng vẫn ở mức thấp so với mục tiêu (tăng 6,8%) và so với cùng kỳ năm 2019 (tăng 6,97%). Đây cũng là mức tăng thấp nhất so với cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2011 - 2020, do đó đã tác động không thuận đến kết quả thu ngân sách nhà nước tháng 1/2021.

Ngoài nguyên nhân tăng trưởng kinh tế chậm, dẫn đến số nộp ngân sách thấp, thì một nguyên nhân khác dẫn đến số thu tháng 1/2021 đạt thấp hơn so với cùng kỳ là do một số chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người dân đã triển khai trong nửa cuối năm 2020 tiếp tục có hiệu lực, làm giảm số thu ngân sách trong những tháng đầu năm 2021.

Cụ thể, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh thuế thu nhập cá nhân có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2020 và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020 ước tính làm giảm số thu thuế thu nhập cá nhân trong tháng 1/2021 khoảng 1.800 tỷ đồng.

Nghị quyết số 116/2020/QH14 về giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm 2020 đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp và tổ chức có doanh thu dưới 200 tỷ đồng/năm làm giảm thu trong tháng 1/2021 khoảng 2.800 tỷ đồng so với cùng kỳ...

Trước tình hình thực tế trên đây, Tổng cục Thuế dự báo, thu ngân sách nhà nước tháng 2/2021 sẽ chỉ đạt khoảng 74.000 tỷ đồng, bằng 6,6% dự toán và bằng 87% so với cùng kỳ năm 2020.

Theo Tổng cục Thuế, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, đã có sự lây lan ra cộng đồng sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, đồng nghĩa với việc thu ngân sách nhà nước tiếp tục gặp khó khăn.

Thế Vũ