Trong khi nhu cầu được dự báo sẽ đạt đỉnh trước năm 2030, việc tiếp tục đầu tư của các nhà sản xuất dầu, dẫn đầu là Mỹ, khi đó sẽ mang lại công suất dự phòng hơn 8 triệu thùng/ngày, IEA viết trong báo cáo thường niên về ngành này công bố hôm thứ Tư (12/6).

IEA cho biết, “đệm khổng lồ” dầu bổ sung này có thể “đẩy mạnh” những nỗ lực của OPEC+ trong việc quản lý thị trường và mở ra kỷ nguyên giá thấp hơn, đồng thời cho biết thêm rằng mức công suất dự phòng sẽ là chưa từng có bên ngoài đại dịch Covid-19.

Fatih Birol, Giám đốc cơ quan này cho biết: “Đây không phải là lần đầu tiên thị trường dầu mỏ chứng kiến tình trạng dư cung, nhưng một kết quả quan trọng sẽ là áp lực giảm giá”.

Ông nói thêm rằng sự kết hợp giữa nhu cầu chậm lại và nguồn cung tăng “có thể có tác động đáng kể” đối với các công ty dầu mỏ. “Theo quan điểm của tôi, đã đến lúc nhiều nhà sản xuất phải xem xét lại kế hoạch kinh doanh của mình”.

Năm ngoái, cơ quan này cho biết thế giới sắp tạm biệt kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch. Họ cho biết nhu cầu về dầu, khí đốt tự nhiên và than đá sẽ bắt đầu giảm trước cuối thập kỷ này trong bối cảnh năng lượng tái tạo và xe điện được triển khai hàng loạt.

Nhưng những dự báo của họ đã bị ngành công nghiệp dầu mỏ chỉ trích, đặc biệt là ở Trung Đông và Mỹ, nơi các nhà sản xuất đang đẩy mạnh đầu tư vào việc bơm thêm dầu thô.

Chi tiêu vốn toàn cầu cho dầu mỏ và các mỏ đã tăng lên 538 tỷ USD vào năm 2023, mức cao nhất kể từ năm 2019 theo giá trị thực. Sự gia tăng đầu tư chủ yếu được thúc đẩy bởi các công ty dầu mỏ nhà nước ở Trung Đông, đã tăng chi tiêu của họ lên gấp đôi mức 10 năm trước và Trung Quốc.

Haitham Al Ghais, Tổng thư ký OPEC, đã mô tả dự báo của IEA là “nguy hiểm” và cảnh báo về “sự hỗn loạn năng lượng ở quy mô chưa từng có” nếu các nhà sản xuất ngừng đầu tư vào dầu khí mới.

Trong báo cáo mới của mình, IEA đặt câu hỏi liệu OPEC+ có thể mở rộng sản xuất trong tương lai hay không khi tổ chức này tiếp tục bị các nước ngoài liên minh, đặc biệt là Mỹ, siết chặt.

IEA lưu ý: “Năm nay, tổng thị phần dầu mỏ của nhóm đã giảm xuống 48,5%, mức thấp nhất kể từ khi thành lập vào năm 2016, do việc cắt giảm sản lượng tự nguyện mạnh mẽ”.

Họ nói thêm rằng ngay cả khi OPEC+, một nhóm rộng hơn bao gồm Nga, tiếp tục cắt giảm sâu, họ “sẽ bơm vượt mức yêu cầu về dầu thô ở các mức độ khác nhau từ năm 2025 đến năm 2030”.

Ông Birol nêu ra ba động lực chính khiến nhu cầu dầu đạt đỉnh vào cuối thập kỷ: Giảm sử dụng xăng khi thế giới chuyển sang sử dụng xe điện, động thái của các nước ở Trung Đông, đặc biệt là Saudi Arabia, chuyển từ dầu mỏ sang năng lượng tái tạo để tạo ra điện và tốc độ tăng trưởng trong tương lai thấp hơn ở Trung Quốc.

“Trong 10 năm qua, khoảng 60% tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu chỉ đến từ Trung Quốc”, IEA cho biết họ dự kiến mức tăng trưởng 6% hàng năm mà quốc gia châu Á này đạt được trong giai đoạn đó sẽ giảm xuống còn khoảng 4% một năm trong giai đoạn dự báo.

Ngoài ra, quan chức này cũng cho biết các động lực tăng trưởng trong tương lai sẽ bao gồm nhiều ngành hàng không hơn và “lĩnh vực hóa dầu đang bùng nổ”. IEA cũng dự kiến việc sử dụng xăng sẽ tăng ở Ấn Độ khi ngày càng có nhiều tài xế tham gia giao thông.

Trong khi đó, nhu cầu dầu ở các nước OECD, đạt đỉnh điểm vào năm 2007, sẽ giảm xuống mức năm 1991 vào năm 2030. IEA giả định mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu hàng năm là 3% trong thời gian còn lại của thập kỷ này.

IEA cảnh báo dự báo nhu cầu dầu giảm có thể bị chệch hướng do “những thay đổi tương đối nhỏ” trong các sự kiện. Ví dụ, mức tăng trưởng GDP của thế giới tăng 0,3% hàng năm, giá dầu thực tế giảm 5 USD hàng năm hoặc việc triển khai xe điện giảm 15% đều đủ để đưa mức tiêu thụ dầu trở lại mức tăng trưởng vào cuối năm 2017.

Giá dầu thế giới hôm nay (13/6) tăng nhẹ khi những căng thẳng địa chính trị diễn ra ở Trung Đông tiếp tục leo thang. Tuy nhiên, nhưng tin tức về việc Fed có thể bắt đầu cắt giảm lãi suất vào cuối tháng 12 đã hạn chế đà tăng giá của dầu.

Giá dầu Brent giao tháng 8/2024 đứng ở mức 82,44 USD/thùng, giảm 0,16 USD trong phiên và tăng 0,4 USD/thùng so với cùng thời điểm ngày 12/6.

Theo báo cáo của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) hôm thứ Tư (12/6), tồn kho dầu thô của Mỹ bất ngờ tăng 3,7 triệu thùng lên 459,7 triệu thùng, tăng so với kỳ vọng giảm 1 triệu thùng. Báo cáo của EIA cũng cho thấy dự trữ xăng của Mỹ cũng tăng hơn dự kiến, tăng 2,6 triệu thùng lên 233,5 triệu thùng.

Tuy nhiên, EIA, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) và Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) trong tuần này đã cập nhật quan điểm về cân bằng cung - cầu dầu toàn cầu cho năm 2024, dự đoán tồn kho dầu toàn cầu sẽ giảm.

Lê Na (Theo FT)