Tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV vừa qua, Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM (gọi tắt là Nghị quyết 54 mới) đã được thông qua với 481/487 đại biểu tán thành; có hiệu lực thi hành từ 1/8/2023.

Gửi ý kiến đến Hội thảo "Hiện thực hóa Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM" do báo Người lao động tổ chức, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi cho biết, thành phố đang rất khẩn trương chuẩn bị về tâm thế, các nội dung, các điều kiện triển khai Nghị quyết này.

Đầu tháng 7, TPHCM sẽ tổ chức hội nghị toàn thành phố để triển khai Nghị quyết. Trong quá trình đó, TPHCM sẽ phối hợp với các cơ quan trung ương, các viện, trường, các chuyên gia để cụ thể hóa hơn các cơ chế, chính sách, sắp xếp ưu tiên để triển khai trong thời gian tới.

TS Trần Du Lịch, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia cho biết: "Khi xây dựng Nghị quyết, ngay từ đầu chúng tôi có báo cáo Bí thư Thành ủy và Chủ tịch UBND TPHCM là làm sao phát triển TPHCM, trong tương lai xây dựng Luật đô thị, hình thành 2 nhóm cơ chế chính sách, không còn cảnh xin – cho… 

Quá trình đô thị hóa là 'con gà đẻ trứng vàng' cho ngân sách, nếu có các nguồn lực, TPHCM dư sức để có thể mạnh hơn nữa. Và hiện tại, có 2 công cụ mà không địa phương nào có được, trong đó có công cụ tài chính là HFIC với mô hình hoạt động vượt trội. Nếu sử dụng tốt những công cụ đang có cùng cơ chế hỗ trợ của Nhà nước sẽ góp phần tăng sức bật cho kinh tế TPHCM". 

Theo đó, TS Trần Du Lịch được giao phụ trách một nhóm chuyên gia 14 người, xây dựng kịch bản trong tương lai của TPHCM từ vấn đề kinh tế số, kinh tế xanh, các chính sách để phù hợp với Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị...

"Chưa bao giờ TPHCM có được điều kiện tốt, gỡ được căn bản, tạo sức bật như hiện nay. Và tôi nghĩ rằng, TPHCM tích cực làm không chỉ đóng góp cho thành phố mà cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam cũng như cả nước", TS Trần Du Lịch nhấn mạnh.  

Đồng quan điểm, TS Trần Đình Thiên đánh giá, Nghị quyết này không chỉ là thành công của TPHCM mà là cả nước. Bởi, đây là cú đột phá, mở ra một hình mẫu phát triển của cả nước về đổi mới. "Quan trọng hơn nữa đây là thành công của tinh thần cải cách của cả nước", TS Trần Đình Thiên nhận định.

Để hiện thực hóa Nghị quyết, TS Trần Đình Thiên gợi mở 3 việc quan trọng cần làm ngay. Đầu tiên là công tác con người. "Một trong những cơ chế vượt trội trong Nghị quyết chính là cách tiếp cận tổ chức bộ máy cho thấy phù hợp với vai trò, tầm vóc của TPHCM, cho phép TPHCM có cơ quan chức năng phù hợp với mình, cho phép chủ động biên chế cấp cơ sở", TS Trần Đình Thiên chỉ ra. 

Do đó, ông cho rằng TPHCM cần nhấn mạnh vào để sắp xếp lại bộ máy tổ chức hiệu quả, chịu trách nhiệm cá nhân, công việc có đầu mối rõ ràng… Từ đây, TPHCM sẽ có "khuôn mặt con người mới". Đây chính là điều kiện hàng đầu để hiện thực hóa Nghị quyết này.

Hai là phải thống nhất quan điểm, nhận thức rằng thực hiện Nghị quyết mới hiệu quả không chỉ là nhiệm vụ của TPHCM, là việc riêng của TPHCM mà phải là sự hỗ trợ, phối hợp có hiệu quả, tích cực từ Trung ương. Trung ương phải có một sự đảm bảo mạnh mẽ để TPHCM thực hiện tốt, hiệu quả Nghị quyết.  

"Cơ chế, chính sách tại Nghị quyết này vượt qua thể chế thông thường, nếu không được hỗ trợ từ Trung ương và cơ chế đảm bảo thì khó thành công. Tất nhiên là bản thân TPHCM phải làm hết lòng, hết sức nhưng Trung ương phải có trách nhiệm như thế nào để Nghị quyết thành công", vị chuyên gia nêu.

Ba là phối hợp hành động. TS Trần Đình Thiên cho rằng, cơ chế, chính sách này cần được mở ra cho cả 3 tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu. "Bốn địa phương này đã liên kết trên nhiều lĩnh vực. Giờ đây sự liên thông, cộng hưởng sức mạnh của bốn địa phương không có gì cản được, không thế lực nào kìm lại được", ông Trần Đình Thiên nói. 

Tại hội thảo, GS. TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội bày tỏ mong muốn TPHCM trở thành sandbox (cơ chế thí điểm) cho những cơ chế mới. Ông cho rằng, đây là môi trường năng động, sáng tạo, sẵn sàng thử nghiệm những cái mới. Đi kèm với việc đó là giao quyền, trách nhiệm, chế độ đãi ngộ thỏa đáng, đúng tầm để cán bộ phục vụ người dân tốt hơn.

"Cũng cần cơ chế khuyến khích người tài. Cần lồng ghép 2 cơ chế này để tạo ra cơ chế vượt trội, làm sao để sử dụng cơ chế, chính sách, trả lương cho cán bộ công chức toàn tâm, toàn ý, cuộc sống được bảo đảm. Đây có lẽ không phải riêng cơ chế này chỉ TPHCM mà cả nước đều mong muốn, cần hướng vào để thực hiện mạnh mẽ hơn", GS. TS Hoàng Văn Cường nêu. 

Để chuẩn bị cho việc triển khai nghị quyết mới, ngay sau khi thông qua, TPHCM đã phân công từng đầu việc cho các sở, ban, ngành, địa phương với nhiệm vụ rõ ràng nhằm triển khai đồng bộ, bảo đảm tiến độ và yêu cầu tương ứng 7 lĩnh vực.

7 lĩnh vực gồm: Quản lý đầu tư; tài chính, ngân sách; quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy TPHCM và tổ chức bộ máy TP Thủ Đức.

Sở Tư pháp được giao tham mưu, trình UBND TPHCM dự thảo nghị định hướng dẫn cụ thể những cơ chế, chính sách mà nghị quyết của Quốc hội giao Chính phủ quy định. Sở Kế hoạch và Đầu tư làm đầu mối phối hợp bộ, ngành trình Chính phủ sớm ban hành nghị định này.

Sở Nội vụ tham mưu cơ chế nâng cao sức hấp dẫn của chính sách thu hút con người vào bộ máy. Còn Sở Giao thông Vận tải soạn thảo danh mục dự án thực hiện theo hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) để trình HĐND thành phố thông qua khi có nghị quyết mới...