Các công ty Mỹ và Trung Quốc chiếm hơn một nửa số công ty đa quốc gia có khả năng nằm trong một kế hoạch thuế toàn cầu được đề xuất, dự kiến sẽ mở ra khoảng 100 tỷ USD lợi nhuận hàng năm cho việc đánh thuế.

Nghiên cứu của Nikkei dựa trên dữ liệu thu nhập từ QUICK FactSet cho thấy 81 công ty đáp ứng các ngưỡng doanh thu và tỷ suất lợi nhuận được đề ra trong một thỏa thuận được công bố hôm thứ Năm.

Trong số này, 11 công ty là các công ty thuộc Trung Quốc đại lục, bao gồm cả những gã khổng lồ công nghệ Tencent Holdings và Alibaba Group Holding. Trong khi đó, Facebook, Philip Morris International và Microsoft nằm trong số 35 tập đoàn tên tuổi của Mỹ.

Sáng kiến thuế toàn cầu, được 130 quốc gia và khu vực pháp lý ủng hộ trong một thỏa thuận sơ bộ, sẽ áp dụng cho các công ty có doanh thu trên 20 tỷ euro (23,7 tỷ USD) với tỷ suất lợi nhuận cao nhất 10%. Các ngân hàng, nhà cung cấp bảo hiểm và các công ty tài nguyên sẽ được miễn trừ.

Ban đầu sáng kiến được hình dung như một loại thuế đánh vào các công ty kỹ thuật số, đề xuất này đã được mở rộng khi Mỹ thúc giục áp dụng cho khoảng 100 tập đoàn lớn nhất thế giới. Phạm vi của việc đánh thuế có thể thay đổi vào thời điểm đạt được thỏa thuận cuối cùng vào tháng 10 khi các nền kinh tế lớn bàn luận sâu hơn về các chi tiết.

Một phần do tác động của đại dịch coronavirus, Nikkei nhận thấy một số ít hơn các công ty đáp ứng các ngưỡng đã công bố.

Các công ty Trung Quốc đại lục cũng bao gồm các nhà phát triển bất động sản Longfor Group Holdings và Vanke. Năm công ty có trụ sở tại Hồng Kông bao gồm tập đoàn bất động sản China Overseas Land & Investment và nhà phát triển bất động sản China Resources Land.

Sáu công ty Nhật Bản lọt vào danh sách: Telecoms KDDI, SoftBank Corp. và NTT, cũng như Sony Group, Takeda Pharmaceutical và Toyota Motor.

81 công ty này có tổng cộng 410 tỷ euro lợi nhuận ngoài biên độ 10%, dựa trên báo cáo kết quả kinh doanh gần đây nhất của họ. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế cho biết hôm thứ Năm rằng “quyền đánh thuế đối với hơn 100 tỷ đô la lợi nhuận dự kiến sẽ được phân bổ lại cho các khu vực pháp lý thị trường mỗi năm.”

Mức tăng thuế thực tế đối với các công ty này dự kiến sẽ không lớn. Nhiều công ty tạo ra ít doanh thu hơn ở nước ngoài so với những gã khổng lồ công nghệ của Mỹ và trong nhiều trường hợp, họ đã phải trả những khoản thuế địa phương quá lớn. Một đánh giá sau 7 năm kể từ khi thỏa thuận có hiệu lực có thể giảm ngưỡng doanh thu xuống 10 tỷ euro đối với các công ty đáp ứng các tiêu chí.

Kế hoạch thuế nhằm mục đích điều chỉnh việc các nhà chức trách không thể đánh thuế các công ty đa quốc gia lớn ở mức tương xứng với lợi nhuận của họ, vốn đã tăng lên khi các nền kinh tế trên toàn thế giới chuyển sang kỹ thuật số. Công ty mẹ của Google là Alphabet, Apple, Facebook và Amazon.com gánh chịu thuế trung bình là 15,4% từ năm 2018 đến năm 2020, theo phân tích của Nikkei về dữ liệu QUICK FactSet. Tỷ lệ này thấp hơn gần 10 điểm phần trăm so với mức trung bình toàn cầu là 25,1%.

Pháp, trong số các quốc gia khác, đã áp dụng thuế dịch vụ kỹ thuật số của riêng mình, điều này đã thúc đẩy các gã khổng lồ công nghệ kêu gọi xây dựng một khuôn khổ thống nhất.

Hiệp định đa phương cũng đề xuất mức thuế doanh nghiệp tối thiểu 15%. Việc cắt giảm thuế của Vương quốc Anh trong những năm 1980 đã gây ra một làn sóng “bắt chước” với hy vọng điều này sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh và dẫn đến doanh thu thuế cao hơn trong thời gian dài. Nhưng kịch bản đó hầu như không thành công, khiến các nền kinh tế tiên tiến ngày càng gặp khó khăn.

Việc áp dụng các quy tắc thuế quốc tế như những quy định được nâng cao trong tuần này là chưa từng có tiền lệ và sẽ có khả năng dẫn đến một cột mốc quan trọng trong lịch sử ngành thuế. Các cuộc đàm phán dự kiến sẽ tiếp tục ở hậu trường do sự chia rẽ kéo dài giữa các quốc gia về phạm vi của kế hoạch và các chi tiết khác.

Nếu một thỏa thuận cuối cùng được ký vào tháng 10, các quy tắc mới dự kiến sẽ có hiệu lực vào năm 2023.

Huy Hoàng