Tương lai báo chí là sự hòa quyện giữa sáng tạo của con người và công nghệ

Chiều 22/8, Diễn đàn Tổng Biên tập ‘Nghị quyết 57 về đổi mới sáng tạo: Thời cơ vàng cho báo chí phát triển đột phá’ đã diễn ra tại Khách sạn Sheraton Hải Phòng (số 1 đường Hà Nội, khu đô thị Vinhomes Imperia, phường Hồng Bàng, TP. Hải Phòng).

Tại diễn đàn, ông Lê Quốc Minh - Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã có bài thuyết trình về “Công nghệ báo chí của tương lai”.

Các xu hướng công nghệ mới đang định hình lại báo chí hiện đại

Ông Lê Quốc Minh cho biết, các xu hướng công nghệ mới đang định hình lại báo chí hiện đại với tốc độ chưa từng có. Nhiều công nghệ tiên tiến đang được ứng dụng và dự báo sẽ tiếp tục thay đổi ngành báo chí trong tương lai gần.

Trong đó đáng chú ý là trí tuệ nhân tạo và máy học. Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, AI hỗ trợ tự động hóa viết bài, tóm tắt tin tức, nhận diện xu hướng, tối ưu hóa nội dung theo độc giả, tạo video, sản xuất podcast, kiểm tra chính tả và đề xuất tiêu đề. AI còn giúp tự động gỡ băng phỏng vấn, điều tra dữ liệu lớn và sản xuất bản tin cá nhân hóa, đa nền tảng, giúp nhà báo tập trung vào các chủ đề chuyên sâu và điều tra dài hạn.

Chia sẻ thêm về AI, câu chuyện trí tuệ nhân tạo và máy học, ông Lê Quốc Minh cho biết, khi Chat GPT bùng nổ vào cuối năm 2023 thì gần như cả thế giới “cuống cuồng” để học ứng dụng. Tuy nhiên, theo ông Minh cho biết, thực tế ở nước ngoài đang dùng rất nhiều, nhưng ở Việt Nam ứng dụng AI trong báo chí vẫn còn khá chậm.

Cũng theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, AI không chỉ để làm những thứ hời hợt mà AI có thể hỗ trợ báo chí rất nhiều: tóm tắt tin tức, nhận diện xu hướng, tối ưu hóa nội dung theo độc giả, tạo cả video một cách tự động. “Khi mà chúng tôi làm ở Vietnam Plus, mua một phần mềm của Israel làm video tự động rất là nhanh, thậm chí là có những cái ví dụ chúng ta chỉ cần đưa một đoạn nội dung lên, ấn một cái nút là tự động nó ra video với những cái hình đã được mua bản quyền. Rồi sản xuất podcast, kiểm tra chính tả – ở Thông tấn xã Việt Nam đã thực hiện được rất lâu”, ông Minh chia sẻ.

Cũng theo ông Lê Quốc Minh, AI còn sản xuất các bản tin cá nhân hóa đa nền tảng. “Bây giờ là thời kỳ mà không phải là một bài báo cho muôn người đọc nữa, mà là một vấn đề có thể viết ra nhiều bài báo khác nhau để phục vụ từng sở thích khác nhau”, ông Minh nhấn mạnh.

Nói về câu chuyện tự động hóa và cá nhân hóa, ông Lê Quốc Minh cho biết, các nền tảng sử dụng AI để trả lời bình luận, đề xuất nội dung riêng biệt theo sở thích từng độc giả, hỗ trợ tòa soạn mở rộng tương tác mà không cần tăng nhiều nhân sự.

Theo ông Lê Quốc Minh, câu chuyện cá nhân hóa bây giờ rất quan trọng. “Ví dụ chúng ta thông thường đưa tin về thị trường chứng khoán ngày hôm nay chẳng hạn thì có thể viết một bài báo mang tính tổng kết: hôm nay tình hình như thế nào, lên xuống mất điểm hay tăng điểm ra sao. Nhưng công nghệ AI có thể giúp sản xuất ra những nội dung dành riêng cho những người quan tâm đến cổ phiếu của ngành ngân hàng, hay của ngành thép, hay của nhà đầu tư nước ngoài. Cùng một lúc có thể sản xuất ra 10 bài hoặc nhiều hơn cho một vấn đề và tự động đẩy đến với những người đăng ký mà phù hợp với nhu cầu của họ. AI cũng giúp hỗ trợ tòa soạn mở rộng tương tác mà không cần phải tăng nhiều nhân sự”, ông Minh cho biết.

Một nội dung khác được ông Lê Quốc Minh chia sẻ đó là, báo chí dữ liệu và trực quan hóa - đang được nhiều toà soạn ứng dụng mạnh mẽ. Theo đó, báo chí dữ liêụ là sự kết hợp phân tích dữ liệu lớn, xử lý và trực quan hóa, giúp bài báo trở nên sinh động, dễ hiểu và có chiều sâu, đặc biệt với các vấn đề xã hội hoặc kinh tế phức tạp, nhiều số liệu.

Cùng với đó, Blockchain cũng đang là xu hướng rất lớn trên báo chí thế giới để xác thực nội dung. Blockchain lưu giữ metadata về quyền tác giả, thời điểm xuất bản, tăng minh bạch, chống tin giả và bảo vệ bản quyền báo chí toàn cầu….

Kính thông minh - công nghệ tiềm năng để hiện đại hóa tác nghiệp báo chí trong kỷ nguyên số

Đáng chú ý, chia sẻ về kính thông minh, ông Lê Quốc Minh cho biết, đây là công nghệ hỗ trợ báo chí hiện đại; kính thông minh được đánh giá là một công nghệ tiềm năng để hiện đại hóa tác nghiệp báo chí trong kỷ nguyên số.

“Sự phát triển của kính thông minh đang diễn ra với một tốc độ rất vũ bão. Trước kia chúng ta chỉ có kính Meta, nhưng bây giờ có rất nhiều: HTC vừa tung ra kính, Google sắp ra kính, rồi một số hãng nữa”, ông Minh chia sẻ và cho biết, với kính thông minh, một nhà báo tác nghiệp trong bối cảnh bão lũ, cháy nổ, không phải cứ cầm máy quay, mà đeo kính trên mắt - kính sẽ ghi hết lại được, cho nên giúp tác nghiệp một cách rất đơn giản. Qua video, chú thích ngay tức thì, không cần cầm thêm bút, hỗ trợ phát sóng trực tiếp, chia sẻ tức thời.

Đi vào cụ thể, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, kính thông minh giúp tác nghiệp hiện trường và trực quan: Phóng viên có thể dùng kính thông minh để quay video, chụp ảnh, ghi chú âm thanh ngay lập tức mà không cần thiết bị hỗ trợ truyền thống. Điều này giúp ghi lại diễn biến sự kiện, phỏng vấn nhanh và kể chuyện từ góc nhìn thực tế, tăng tính khách quan và chân thật.

Cùng với đó, kính thông minh giúp phát sóng trực tiếp và chia sẻ tức thời: Kính thông minh cho phép livestream qua mạng xã hội, chuyển hình ảnh/video về tòa soạn trong thời gian thực, đáp ứng nhu cầu cập nhật thông tin nhanh chóng của độc giả.

Kính thông minh giúp nhận diện dữ liệu và dịch ngôn ngữ, đó là việc tích hợp AI, kính thông minh có thể nhận diện khuôn mặt, quét văn bản, dịch ngôn ngữ trực tiếp, hỗ trợ hiệu quả cho phóng viên quốc tế hoặc tại các hội thảo đa quốc gia.

Kính thông minh cũng giúp ra lệnh bằng giọng nói. Cụ thể, các thao tác như tìm kiếm, ghi chú, biên tập hoặc điều hướng ứng dụng tin tức được thực hiện bằng giọng nói, thuận tiện khi di chuyển hoặc ở môi trường đông người.

Đồng thời, kính thông minh giúp cá nhân hóa trải nghiệm tin tức. Theo đó, thay vì đọc trên màn hình, người dùng nhận tin tức hiển thị nổi trước mắt, với thiết bị đề xuất nội dung phù hợp dựa trên thói quen xem tin.

Cùng với đó, kính thông minh còn giúp tương tác hai chiều. Cụ thể, kính thông minh hỗ trợ gửi phản hồi, tham gia khảo sát, góp ý hoặc tương tác trực tiếp với phóng viên tại hiện trường.

“Kính thông minh sẽ biến mỗi nhà báo thành “camera di động” và làm tin tức trở nên sống động, gần gũi với độc giả hiện đại. Trong tương lai gần, khi thiết bị này phổ biến và giá thành giảm, tác nghiệp bằng kính thông minh sẽ trở thành chuẩn mực mới trong báo chí số, nâng cao hiệu quả kể chuyện và trải nghiệm tin tức”, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh.

Báo chí Việt Nam nếu tiên phong khai thác các công nghệ mới sẽ đủ sức cạnh tranh và hội nhập

Tại diễn đàn, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết những công nghệ sẽ sớm xuất hiện trong thời gian tới. Đó là thực tế tăng cường (AR) và Thực tế ảo (VR). Điều này sẽ đưa độc giả vào thế giới ảo của bài báo, trải nghiệm sự kiện, chiến sự, điều tra hoặc phóng sự trong không gian thực được ảo hóa. Báo chí điều tra, du lịch, giáo dục sẽ truyền cảm hứng mạnh mẽ nhờ trải nghiệm nhập vai, tương tác đa chiều.

Báo chí tương tác 3D và Metaverse, theo ông Lê Quốc Minh, tòa soạn, phóng viên và độc giả có thể gặp gỡ, phỏng vấn, hội thảo hoặc trao đổi ý kiến trong không gian 3D, tạo ra “báo chí tương tác” thực thụ, phá vỡ rào cản địa lý.

Về MC ảo tích hợp AI, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, MC ảo dẫn bản tin, phỏng vấn khách mời hoặc trả lời câu hỏi độc giả 24/7, ở mọi lĩnh vực từ thời sự, tài chính đến giải trí. Cùng với đó là truy vết và xác thực tin tức bằng Blockchain. Bằng Blockchain nhận biết nguồn gốc tin tức, chống giả mạo, đảm bảo quyền tác giả và xác thực nguồn phát, là giải pháp hiệu quả chống tin giả.

Đồng thời là việc tổng hợp giọng nói và hình ảnh cá nhân hóa. Đó là việc đọc báo bằng giọng “trợ lý ảo” hoặc xem video tổng hợp tự động bằng AI theo chủ đề, hành vi, thói quen đọc của từng cá nhân.

Công nghệ tiếp theo là việc phân tích cảm xúc và hành vi độc giả bằng AI, ông Lê Quốc Minh cho biết, AI sẽ tự động điều chỉnh nội dung, hình ảnh, cách thể hiện tin tức theo tâm trạng và phản hồi thời gian thực của độc giả. “Không phải là một tin cho muôn người đọc, mà rất nhiều tin khác nhau cho từng đối tượng khác nhau. Rồi sắp tới khả năng AI còn phân tích được cảm xúc và hành vi độc giả. Độc giả đọc của chúng ta, trao đổi với chúng ta, xem truyền hình, nghe phát thanh của chúng ta, thì AI sẽ tự đánh giá xem người này đang có nhu cầu như thế nào để nó đẩy những cái thông tin phù hợp, phản ánh theo thời gian thực”, ông Minh cho biết.

Siêu ứng dụng báo chí (“One-app”), theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, siêu ứng dụng sẽ tích hợp đọc, xem, nghe, đặt câu hỏi AI, tham gia thảo luận, livestream, chia sẻ, biến ứng dụng tin tức thành mạng xã hội thu nhỏ.

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh, tương lai báo chí là sự hòa quyện giữa sáng tạo con người và công nghệ - càng kết hợp mạnh, sức lan tỏa và độ tin cậy càng vượt trội. Báo chí Việt Nam nếu tiên phong khai thác các công nghệ mới sẽ đủ sức cạnh tranh và hội nhập, cung cấp tin tức chính xác, công bằng, cân bằng, sinh động và cá nhân hóa, phục vụ mọi tầng lớp công chúng.

“Điều tôi mong mỏi là chúng ta thay vì những câu nói là “chuyện đó xa vời quá” hoặc là “tiền đâu ra mà đầu tư”, thì hãy tự xem là cái gì thiết yếu với mình, hãy tự làm từ những thứ nhỏ nhất và hãy thay đổi mình ngày hôm nay trước khi quá muộn”, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh.