Chiều 21/7, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) đã tổ chức Hội thảo trực tuyến công bố báo cáo kinh tế vĩ mô Việt Nam trong quý II/2021, và đưa ra dự báo triển vọng kinh tế trong 6 tháng còn lại của năm 2021.

Báo cáo của VEPR cho biết: Kinh tế vĩ mô Việt Nam trong quý II/2021 vẫn đạt mức tăng trưởng 6,61%, cao hơn 0,36% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, dịch COVID-19 bắt đầu trở lại vào đầu tháng 5 năm 2021, cùng với các biện pháp kiểm soát đại dịch đã làm cho chuỗi cung ứng tiếp tục bị gián đoạn.

Nhận định về kinh tế vĩ mô trong quý II/2021 và 6 tháng đầu năm 2021, PGS.TS Phạm Thế Anh, trưởng bộ môn kinh tế vĩ mô, trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng Chính phủ kiểm soát tốt dịch bệnh từ giai đoạn cuối quý I/2021 đã giúp duy trì hoạt động kinh tế trong nước.

Đồng thời, Việt Nam tiếp tục là điểm đến đầy hứa hẹn của các doanh nghiệp FDI, sau khi các Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực. Tất cả những yếu tố này sẽ là động lực cho kinh tế vĩ mô Việt Nam tăng trưởng.

Tuy nhiên, tình hình dịch COVID-19 bùng phát trở lại trong giữa và cuối quý II/2021 đã tiếp tục làm gián đoạn quá trình sản xuất của các doanh nghiệp tại địa phương đang bùng phát dịch. 

Mặt khác, điểm yếu của kinh tế Việt Nam còn đến từ các rủi ro nội tại như mất cân đối tài khóa lớn, tốc độ và mức độ đầu tư phát triển, đặc biệt là hạ tầng, còn chậm; sức khỏe hệ thống ngân hàng, tài chính tuy dần được củng cố nhưng còn dễ tổn thương.

Bên cạnh đó, kinh tế Việt Nam phụ thuộc nặng nề của tăng trưởng vào khu vực FDI, thiếu tự chủ công nghệ và nguyên liệu; chất lượng lao động thấp và chậm cải thiện; hiệu quả đầu tư công thấp; tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước bị ngưng trệ;...

Trước những điểm yếu này, PGS.TS Phạm Thế Anh đưa ra dự báo 3 kịch bản của tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Tất cả các kịch bản này đều dựa vào diễn biến kiểm soát dịch bệnh của Việt Nam, cũng như tốc độ tiêm vắc-xin trong nước.

Kịch bản thứ nhất, nếu dịch bệnh được kiểm soát vào cuối quý III/2021, việc tiêm chủng được triển khai nhanh chóng và đạt miễn dịch cộng đồng vào quý II/2022, kinh tế vĩ mô duy trì ổn định. Tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 4,5 – 5,1%.

Kịch bản thứ hai, nếu dịch bệnh được kiểm soát ngay trong tháng 8/2021, việc tiêm vắc-xin được đẩy nhanh và đạt miễn dịch cộng đồng vào quý I/2022, kinh tế vĩ mô duy trì ổn định. Tăng trưởng kinh tế cả năm được dự báo ở mức 5,4 – 6,1%.

Trong khi đó, kịch bản thứ 3, nếu dịch bệnh chưa thể được kiểm soát và các hoạt động kinh tế chưa thể trở lại bình thường cho tới quý IV/2021, quá trình tiêm chủng vắc-xin được triển khai chậm do thiếu nguồn cung; các chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, quá trình tái cơ cấu, chuyển đổi số được thúc đẩy nhưng dịch vụ, thương mại và thu hút vốn FDI phục hồi chậm. Khi đó, kinh tế Việt Nam năm 2021 chỉ có thể tăng trưởng từ 3,5-4,0%.

Dựa trên 3 kịch bản, PGS.TS Phạm Thế Anh đưa ra 3 khuyến nghị về chính sách. Thứ nhất, Việt Nam cần có một chiến lược tổng thể và nhất quán đối phó với các tình huống bệnh dịch; các bất cập liên quan đến lây nhiễm chéo trong khu cách ly, khai báo y tế, đứt gãy trong lưu thông hàng hóa do các biện pháp cực đoan, thiếu trang thiết bị y tế cần phải được tập trung nguồn lực để giải quyết nhanh chóng.

Thứ hai, Chính phủ và các Bộ ngành nên khẩn trương triển khai và giải ngân các gói hỗ trợ đối với người lao động mất việc, đặc biệt là những lao động trong khu vực phi chính thức. 

Thứ ba, chính sách tài khoa nên tập trung thúc đẩy giải ngân các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng lớn ở cấp quốc gia, làm nền tảng cho giai đoạn phục hồi sau đại dịch. 

“Cùng với đó, chính sách tiền tệ thích ứng nên được thực hiện với tăng trưởng cung tiền được kiểm soát ở mức phù hợp (10%) và các biện pháp kiểm soát rủi ro ở mức vừa phải”, PGS.TS Phạm Thế Anh nói.

Trao đổi với PV Báo Nhà báo và Công luận, TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế thừa nhận, việc triển khai tiêm vắc-xin tại Việt Nam còn chậm. Tuy nhiên, dựa vào tình hình thực tế, ông Lực đánh giá kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng ở mức 5,4 - 6,1%.

Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng, các mục tiêu kép của Chính phủ đưa ra đang là rào cản cho sự phát triển kinh tế. Ví dụ, việc hạn chế nhập cảnh, thắt chặt an ninh cửa khẩu, hoặc giãn cách xã hội đều ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng kinh tế.

Không hoàn toàn đồng tình với quan điểm này, TS Cấn Văn Lực nói: "Mục tiêu kép chúng ta vẫn phải thực hiện, vừa đảm bảo an sinh xã hội, phòng chống dịch bệnh, vừa đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế. Tuy nhiên, việc thực hiện mục tiêu kép có thể thay đổi theo từng địa phương, từng khu vực nên ưu tiên chống dịch, hay phát triển kinh tế trước".