5 vấn đề lớn trong việc tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi)

Đề cập về tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn cho biết, ngay sau kỳ họp thứ 4 của Quốc hội khóa XV, Thường trực Ủy ban đã chủ trì, phối hợp với Bộ Thông tin truyền thông - cơ quan soạn thảo Dự án Luật và các cơ quan hữu quan tổng hợp, nghiên cứu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội để tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật. Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường dự kiến báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội 5 vấn đề lớn trong việc tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự án Luật; quan điểm các cơ quan trong tiếp thu là thống nhất, cụ thể gồm:

Thứ nhất, về phạm vi điều chỉnh (Điều 1): Đa số ý kiến nhất trí với việc mở rộng phạm vi điều chỉnh và không áp dụng một số trường hợp loại trừ tại thời điểm hiện tại. Một số ý kiến tán thành việc mở rộng phạm vi điều chỉnh nhưng đề nghị cân nhắc lộ trình thực hiện để đảm bảo tính khả thi. Có ý kiến đề nghị nên hạn chế phạm vi điều chỉnh mở rộng đối với các lĩnh vực đất đai, thừa kế, ly hôn, kết hôn, khai sinh… Có ý kiến đề nghị nghiên cứu thể hiện lại Điều 1 để bảo đảm dễ hiểu, đúng phạm vi điều chỉnh hơn.

Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thấy rằng, giao dịch điện tử đã và đang thực hiện phổ biến trong tất cả các lĩnh vực, hoạt động đời sống kinh tế, xã hội. Một số giao dịch thuộc phạm vi bị loại trừ tại Luật Giao dịch điện tử năm 2005 đã và đang được triển khai một phần như: Đăng ký kết hôn, cấp giấy khai sinh, cấp giấy khai tử,…

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn, thực tế, các dịch vụ công trực tuyến do các bộ, ngành địa phương cung cấp đang được đẩy mạnh theo hướng toàn bộ quá trình. Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế cho thấy, một số quốc gia trên thế giới cũng không quy định các lĩnh vực loại trừ áp dụng giao dịch điện tử; có quốc gia chỉ nêu các trường hợp loại trừ ở các văn bản dưới luật nhằm dễ dàng thay đổi khi điều kiện thực tiễn cho phép; có quốc gia đã thu hẹp phạm vi các lĩnh vực loại trừ trong Luật. Do vậy, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ban soạn thảo đã chỉnh lý phạm vi điều chỉnh như Điều 1 dự án Luật.

Thứ hai, về trách nhiệm quản lý nhà nước về hoạt động giao dịch điện tử (Điều 7): Có ý kiến đề nghị xác định rõ hơn trách nhiệm quản lý nhà nước về hoạt động giao dịch điện tử; đề nghị bổ sung trách nhiệm quản lý nhà nước về nền tảng số cho toàn diện, phù hợp với xu thế hiện nay; có ý kiến đề nghị làm rõ vai trò quản lý nhà nước của cơ quan thuộc Chính phủ quản lý về giao dịch điện tử tại Khoản 4 Điều 7. Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã giải trình rõ trong báo cáo về nội dung này và xin giữ như Dự thảo.

Thứ ba, về chữ ký số chuyên dùng Chính phủ (Điều 26): Có ý kiến đề nghị nghiên cứu thay tên Điều 26 “Chữ ký số chuyên dùng Chính phủ” bằng “Chữ ký số chuyên dùng công vụ” cho phù hợp với phạm vi sử dụng chữ ký số chuyên dùng.

Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã tiếp thu ý kiến trên. Đồng thời bổ sung khoản 4 Điều 26 giao Chính phủ quy định chi tiết điều này và bổ sung điều khoản chuyển tiếp thay thế cụm từ này trong các luật có liên quan (Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam) để đảm bảo thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Thứ tư, về dịch vụ tin cậy (Điều 29): Có ý kiến đề nghị rà soát khoản 2 và khoản 4 quy định về dịch vụ tin cậy là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện cho phù hợp với Luật Đầu tư; đề nghị quy định rõ theo hướng khi doanh nghiệp hội đủ điều kiện thì cấp cả 3 loại dịch vụ tin cậy; đề nghị quy định theo hướng chỉ giao cho một cơ quan có thẩm quyền thực hiện việc cấp phép cho các tổ chức cung cấp dịch vụ; đề nghị làm rõ hơn đối với loại hình dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử. Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã tiếp thu ý kiến nêu trên và chỉnh sửa như trong Dự thảo (Điều 26, khoản 3 Điều 56).

Thứ năm, về tài khoản định danh điện tử (Điều 48 và khoản 3 Điều 49): Có ý kiến đề nghị cân nhắc bỏ Điều 48 về tài khoản định danh điện tử vì được điều chỉnh tại Nghị định số 59/2022/NĐ-CP quy định về định danh và xác thực điện tử; có ý kiến đề nghị đối chiếu Luật căn cước công dân (sửa đổi) do Bộ Công an đang chủ trì xây dựng, trong đó cũng có quy định về định danh và xác thực điện tử; có ý kiến cho rằng quy định tại khoản 3 Điều 49 là trùng với nội dung Điều 48, do đó đề nghị bỏ quy định này.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn khẳng định: Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã tiếp thu các ý kiến trên để đảm bảo tính thống nhất, không có sự trùng lặp trong hệ thống pháp luật về định danh và xác thực điện tử.