Ba Lan là một trong những đồng minh thân thiết nhất của Ukraine kể từ khi nước này xung đột với Nga vào tháng 2 năm 2022, nhưng hai nước hiện đang có nhiều bất đồng về vấn đề ngũ cốc. Như đã biết, cả Ba Lan, Hungary lẫn Slovakia đều vừa gia hạn lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc từ Ukraine để bảo vệ nông dân của mình.

Thủ tướng Ba Lan, ông Mateusz Morawiecki, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Polsat về sự việc nói trên: “Chúng tôi không còn chuyển giao vũ khí cho Ukraine nữa”.

Tuy nhiên, ông cho biết Ba Lan sẽ không can thiệp vào việc vận chuyển vũ khí từ các nước khác thông qua trung tâm quân sự ở thị trấn Rzeszow. Ba Lan là tuyến đường quan trọng để vận chuyển vũ khí tới Ukraine từ các đồng minh ở Mỹ và châu Âu.

Thông báo của ông Morawiecki được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Ba Lan triệu tập Đại sứ Ukraine tại nước này và đe dọa mở rộng lệnh cấm ngũ cốc đối với các mặt hàng nhập khẩu khác từ nước láng giềng.

Ba Lan đưa ra những phản ứng mạnh mẽ trên sau khi Tổng thống Zelenskyy có những phát biểu gay gắt tại Đại hội đồng Liên hợp quốc vào thứ Ba, trong đó ông cáo buộc một số nước thuộc Liên minh châu Âu đang giả vờ đoàn kết với Ukraine và đang làm lành với Nga.

Mặc dù ông Zelenskyy không trực tiếp chỉ trích Ba Lan nhưng ngôn ngữ của ông đã gây ra phản ứng giận dữ ở nước này. Sau cuộc trao đổi ban đầu giữa ông Zelenskyy và Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda vào hôm thứ Ba, Thủ tướng Morawiecki đe dọa sẽ bổ sung thêm nhiều sản phẩm hơn vào lệnh cấm ngũ cốc nếu Kiev leo thang.

“Tôi cảnh báo chính quyền Ukraine”, ông Morawiecki nói với tin tức Polsat. “Chúng tôi là những người đầu tiên làm rất nhiều điều cho Ukraine và do đó chúng tôi mong muốn lợi ích của mình được mọi người thông cảm. Chúng tôi sẽ bảo vệ lợi ích của mình bằng tất cả quyết tâm”.

Trong khi đó, Tổng thống Duda đã nói với ông Zelenskyy tại New York, so sánh phản ứng của Ukraine trước lệnh cấm ngũ cốc với phản ứng của một người sắp chết đuối, người “có thể cực kỳ nguy hiểm... vì có thể nhấn chìm cả những người cứu mình”.

Tổng thống Ba Lan cho biết thêm: “Chúng tôi không thể cho phép ngũ cốc Ukraine được bán trên thị trường Ba Lan mà không có bất kỳ sự kiểm soát nào. Chúng tôi cũng có công dân của mình, chúng tôi phải quan tâm đến lợi ích của họ”.

Bất kỳ tình trạng xấu đi giữa mối quan hệ hai nước nào cũng có thể có tác động trực tiếp đến cuộc chiến ở Ukraine, vì Ba Lan là điểm đến chính của người tị nạn và là cửa ngõ tiếp nhận khoảng 90% tất cả viện trợ và thiết bị quân sự của phương Tây tới Kiev.

Đối với Ba Lan, vấn đề còn nằm ở chính trị. Đảng Luật pháp & Công lý cầm quyền đang tìm kiếm nhiệm kỳ thứ ba trong cuộc bầu cử vào tháng tới. Họ không muốn đánh mất các cử tri ở khu vực nông thôn của mình, nhất là trong bối cảnh nông dân Ba Lan đang bất mãn về chi phí viện trợ cho Ukraine.

Bùi Huy (theo Bloomberg, AFP, Reuters)