Trích dẫn cả các cuộc phỏng vấn và quyền truy cập trực tiếp vào các tài liệu nội bộ của Apple về các chuyến thăm lặp lại của Tim Cook tới Trung Quốc vào giữa những năm 2010, báo cáo mô tả một thỏa thuận trị giá 275 tỷ USD, theo đó Apple cam kết đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng công nghệ và đào tạo tại quốc gia này.

Thỏa thuận 5 năm không ràng buộc này đã được ông Cook ký trong một chuyến thăm năm 2016 và được thực hiện nhằm giảm nhẹ các hành động và quy định của chính phủ Trung Quốc vốn sẽ có những tác động tiêu cực đáng kể đến hoạt động kinh doanh của Apple tại quốc gia này.

Thông tin nêu chi tiết bản chất các ưu tiên của chính phủ Trung Quốc trong thỏa thuận dài 1,250 từ:

Thỏa thuận cam kết giúp các nhà sản xuất Trung Quốc phát triển “công nghệ sản xuất tiên tiến nhất” và “hỗ trợ đào tạo nhân tài chất lượng cao của Trung Quốc.”

Ngoài ra, Apple hứa sẽ sử dụng nhiều linh kiện từ các nhà cung cấp Trung Quốc trong các thiết bị của mình, ký hợp đồng với các hãng phần mềm Trung Quốc, hợp tác về công nghệ với các trường đại học Trung Quốc và đầu tư trực tiếp vào các công ty công nghệ Trung Quốc ... Apple hứa sẽ đầu tư “nhiều tỷ USD nữa” so với những gì công ty đã chi tiêu hàng năm ở Trung Quốc. Thỏa thuận cho biết một phần trong số tiền đó sẽ được dùng để xây dựng các cửa hàng bán lẻ, trung tâm nghiên cứu và phát triển mới các dự án năng lượng tái tạo.

Đến thời điểm bây giờ, Apple hầu như đã tôn trọng một phần của thỏa thuận và bài báo nêu chi tiết các trường hợp ngoại lệ khi Apple đã được hưởng lợi từ mối quan hệ bền chặt trong việc phá vỡ thành công các giới hạn thường áp dụng đối với các công ty nước ngoài.

Ví dụ, các khóa mã hóa dữ liệu người dùng iCloud trong khu vực Trung Quốc sẽ do Apple kiểm soát, bất chấp những nỗ lực của Chính phủ nước này nhằm gây áp lực hoặc buộc các công ty nước ngoài giao trách nhiệm về dữ liệu đó cho các công ty Trung Quốc. Mặt khác, cam kết của Apple tuân thủ các quy định và chính sách của chính phủ Trung Quốc như một phần của thỏa thuận và Apple thường luôn tuân thủ các yêu cầu xóa các ứng dụng, nội dung trái với các ưu tiên cũng như mục tiêu của Trung Quốc.

Trung Quốc là một trong những thị trường tiêu dùng lớn nhất và phát triển nhanh nhất thế giới, nhưng nền kinh tế và chính phủ của nước này vận hành theo các quy tắc và giá trị rất khác so với những gì các doanh nghiệp phải đối mặt ở các nước phương Tây. Do đó, những thương vụ như thế này không phải là hiếm đối với các công ty nước ngoài hoạt động tại Trung Quốc, mặc dù chúng không phải lúc nào cũng bí mật như vậy.

Các quan chức Trung Quốc từ trước đến nay luôn tìm cách nhấn mạnh đến sức khỏe của các doanh nghiệp địa phương và quốc gia, đồng thời đã có lúc áp đặt hoặc công bố ý định áp đặt các quy định cản trở đáng kể các công ty nước ngoài mong muốn thành công tại Trung Quốc. Các tập đoàn nước ngoài thường phải đưa ra một lợi ích mạnh mẽ rằng thành công của họ sẽ được chia sẻ với các công ty trong nước để tránh những kết quả này.

Apple đã hoạt động tốt hơn ở Trung Quốc so với hầu hết các công ty công nghệ tương đương của Mỹ và báo cáo cho thấy điều này phần lớn là nhờ vận động hành lang, thương vụ và xây dựng mối quan hệ của Cook. Trên thực tế, sức mạnh của Cook trong lĩnh vực này rất quan trọng đối với thành công toàn cầu của Apple, đến nỗi một số thành viên trong ban lãnh đạo của Apple lo lắng về sự thành công trong tương lai của công ty nếu Cook từ chức trong tương lai.

Nói cách khác, trong khi cựu Giám đốc điều hành Apple Steve Jobs có thể nổi tiếng với việc đi trước và phổ biến một cách hiệu quả các danh mục sản phẩm mới, Cook cuối cùng có thể được nhớ đến nhiều nhất vì đã biến Apple thành một doanh nghiệp toàn cầu tiên tiến, hiệu quả và có lợi nhuận hơn bao giờ hết. Cook cũng là kiến trúc sư trưởng của chuỗi cung ứng sản phẩm hiện tại của Apple, chuỗi cung ứng sản phẩm hiện tại có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Thông tin lưu ý rằng Trung Quốc chiếm 19% tổng doanh số của Apple, tăng 4 điểm so với chỉ một năm trước đó. Bài báo cũng trích dẫn dữ liệu của Counterpoint Research cho biết Apple gần đây đã trở thành thương hiệu điện thoại thông minh lớn nhất Trung Quốc.

Huy Hoàng (Theo Ars Technica)