Việc trồng cây thuốc phiện như một cây thuốc đã có lịch sử lâu đời ở Afghanistan.

Nhựa cây được chiết xuất từ ​​vỏ hạt được phơi khô để sản xuất thuốc phiện thô, một phương thuốc hữu hiệu cho những cơn đau dữ dội. Ngày nay, thuốc phiện chủ yếu được sử dụng như một chất gây say và là nguyên liệu để sản xuất các loại thuốc mạnh hơn như thuốc giảm đau theo toa và heroin.

Trong mùa thu hoạch năm ngoái, kết thúc vào tháng 7, ước tính có khoảng 6.800 tấn thuốc phiện đã được sản xuất ở Afghanistan. Đây là mức tăng 8% so với năm 2020, theo một báo cáo gần đây của Văn phòng Liên hợp quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC).

Theo báo cáo, Afghanistan chiếm 85% sản lượng thuốc phiện toàn cầu, và thuốc phiện Afghanistan cung cấp cho 80% người dùng trên toàn thế giới.

UNODC đã tính toán rằng hoạt động kinh doanh thuốc phiện sẽ tạo ra từ 1,8 tỷ đến 2,7 tỷ USD (1,6 tỷ euro và 2,4 tỷ euro) ở Afghanistan vào năm 2021, khoảng 1/10 sản lượng kinh tế của Afghanistan.

Cơ quan này cho biết kể từ khi Taliban tiếp quản vào tháng 8/2021, sự bất ổn kinh tế đã kéo dài, dẫn tới việc đẩy giá thuốc phiện trong tháng 8 và tháng 9 lên mức cao mới. Báo cáo cho biết: “Điều này tăng cường động cơ cho việc trồng cây thuốc phiện".

Một cựu sĩ quan quân đội Afghanistan giấu tên cho biết: “Sản lượng thuốc phiện ở Afghanistan sẽ tiếp tục tăng. Trồng cây thuốc phiện là một nguồn thu nhập an toàn cho nông dân và nhiều người thất nghiệp hiện đang trở về làng của họ từ các thành phố".

"Chúng tôi không kiểm soát được mọi thứ vào thời điểm đó", viên chức này thừa nhận. "Đặc biệt là ở những vùng hẻo lánh, Taliban có nhiều ảnh hưởng hơn và bảo vệ những nông dân trồng cây thuốc phiện. Nếu Taliban muốn, họ có thể cản trở việc sản xuất thuốc phiện".

Trong thời kỳ cai trị đầu tiên của Taliban từ năm 1996 đến năm 2001, họ đã đàn áp việc sản xuất thuốc phiện, do đó sản lượng đã giảm xuống còn 185 tấn vào năm 2001. Tuy nhiên, sau khi Taliban bị lật đổ khỏi quyền lực vào năm đó, sản lượng thuốc phiện lại tăng trở lại.

Thậm chí ngày nay, Taliban tuyên bố họ muốn chống lại việc trồng cây thuốc phiện và buôn bán ma túy ở Afghanistan. Sau khi lên nắm quyền vào tháng 8, Taliban tuyên bố ý định giảm sản lượng thuốc phiện xuống còn 0.

Tuy nhiên, Taliban được biết đến với việc sử dụng buôn bán ma túy để tài trợ cho các hoạt động chiến binh. Theo chính phủ Hoa Kỳ, 60% doanh thu hàng năm của Taliban tới từ việc trồng và buôn bán ma túy.

Ông Thomas Ruttig thuộc Mạng lưới các nhà phân tích Afghanistan cho biết, Taliban không phải là nhân tố duy nhất thúc đẩy nền kinh tế ma túy ở Afghanistan trong những năm gần đây.

Ông nói: “Chính phủ trước đây đã đấu tranh với Taliban để giành ảnh hưởng ở các vùng nông thôn, và nhiều người của họ đã trực tiếp tham gia buôn lậu ma túy".

Nhà phân tích cho biết quân đội phương Tây ở Afghanistan thường làm việc với các lãnh chúa, chỉ huy và quan chức chính phủ có liên quan đến việc buôn bán ma túy, và hiếm khi làm bất cứ điều gì để ngăn chặn nó.

Ông Ruttig nói thêm rằng ông không nghĩ rằng Taliban nghiêm túc về việc muốn giảm sản lượng thuốc phiện ở Afghanistan xuống còn 0.

Ông nói: “Họ không muốn làm và họ không thể làm được, vì họ sẽ mất đi những người ủng hộ quan trọng ở nông thôn".