Ban cố vấn hàng đầu của chính phủ Mỹ về chính sách đối với Trung Quốc đang kêu gọi sự minh bạch hơn từ các doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại Trung Quốc.

Ban này đồng thời khuyến nghị hạn chế hơn nữa đối với việc đầu tư vào các cổ phiếu Trung Quốc niêm yết tại Mỹ, cũng như các biện pháp trừng phạt toàn diện đối với các công ty Trung Quốc và các công ty con của họ khi vấn đề công nghệ “nhạy cảm” xảy ra.

Báo cáo thường niên của Ủy ban Đánh giá An ninh và Kinh tế Mỹ-Trung, được công bố hôm vừa qua, đã nêu ra 32 khuyến nghị với Quốc hội Mỹ, bao gồm cả luật mới nhằm sàng lọc sự phân chia của các chuỗi cung ứng và năng lực sản xuất quan trọng đối với Trung Quốc.

Kerr Gibbs, chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Thượng Hải, đã hỏi ủy ban này mong đợi điều gì từ cộng đồng doanh nghiệp Mỹ, trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Trung đang thay đổi về bản chất.

Một số ủy viên từ Ủy ban Đánh giá Kinh tế và An ninh Hoa Kỳ-Trung Quốc đã trả lời trong cuộc thảo luận được phát trực tiếp hôm thứ Ba, nói rằng các doanh nghiệp Mỹ cần có sự minh bạch hơn khi cung cấp thông tin để soạn thảo luật điều chỉnh đầu tư và thương mại của Mỹ với Trung Quốc.

Derek Scissors, một trong những ủy viên đã phát biểu sau khi công bố báo cáo thường niên, cho biết: “Đừng cản trở sự minh bạch. Đừng nói, ‘Tôi không muốn tiết lộ điều này’. Hãy ngừng nói, “Tôi không thích phơi bày các hoạt động của tôi ở Trung Quốc vì nó khiến hình ảnh của tôi trông xấu đi. Bạn biết đấy, hãy đoán xem, nếu một điều gì đó khiến bạn trông xấu đi, có lẽ bạn không nên dính líu đến nó”.

“Khi một doanh nghiệp nói,‘Tôi không thích những hạn chế này’, tôi hiểu điều đó,” Scissors nói thêm: “Nhưng khi các doanh nghiệp nói, ‘Tôi không muốn cho bạn biết chuyện gì đang xảy ra’- thì đó chính là vấn đề.”

Theo Khảo sát Môi trường Kinh doanh năm 2021 của Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc, gần 85% số người được hỏi không xem xét chuyển địa điểm sản xuất hoặc tìm nguồn cung ứng ra khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, một số người được hỏi thừa nhận rằng họ có những lo ngại, bao gồm cả vấn đề bảo mật dữ liệu và chủ nghĩa bảo hộ ngày càng gia tăng ở Trung Quốc.

“Các khuyến nghị của chúng tôi không nhằm ngăn cản các doanh nghiệp Mỹ đầu tư vào các doanh nghiệp Trung Quốc, cũng như để các doanh nghiệp Mỹ không hoạt động tại Trung Quốc”. Bob Borochoff, một ủy viên khác đã phát biểu tại sự kiện hôm thứ Ba, cho biết nhiều công việc kinh doanh tại đó mang lại rất nhiều lợi nhuận, khiến người Mỹ kiếm được rất nhiều tiền.

Báo cáo cũng khuyến nghị Quốc hội Mỹ xem xét cấm đầu tư vào các công ty niêm yết tại Mỹ điều hành bởi các doanh nghiệp Trung Quốc thông qua cái gọi là các thực thể có lợi ích thay đổi (VIE).

Nhiều công ty Trung Quốc sử dụng cấu trúc VIE, vì các thực thể này thường được hợp nhất tại các thiên đường thuế như Quần đảo Cayman để vượt qua các hạn chế của Trung Quốc đối với đầu tư nước ngoài trong một số ngành nhất định và để huy động vốn từ thị trường chứng khoán nước ngoài.

Ủy viên Michael R. Wessel cho biết điều quan trọng là phải “hài hòa hóa” các danh sách trừng phạt của Mỹ, để đảm bảo rằng một công ty không thể lách luật của Mỹ bằng cách nằm trong danh sách này mà không phải là danh sách khác.

Ngoài ra, báo cáo nói rằng các công ty con hỗ trợ hệ sinh thái công nghiệp-quân sự của Trung Quốc - bao gồm các công ty nhà nước và phi nhà nước, các viện nghiên cứu và quỹ đầu tư - cần được xác định và đánh giá.

“Nếu công ty mẹ đã làm điều gì đó mà chúng tôi thực sự không thích và đó là lệnh trừng phạt chính đáng của Mỹ, thì tất cả các công ty con phải bị trừng phạt,” Scissors nói. “Tương tự, nếu các công ty con đã làm điều gì đó mà thực sự không thích đáng và bị Mỹ trừng phạt, thì bạn cũng đừng bỏ qua công ty mẹ. Đó là một bước rõ ràng trong hoạch định chính sách của Mỹ mà chúng tôi chưa thực hiện được ”.

Ông nói thêm rằng những cân nhắc như vậy nên áp dụng đối với đầu tư của Mỹ vào các công ty Trung Quốc đang phát triển công nghệ được coi là “nhạy cảm” theo luật kiểm soát xuất khẩu của quốc gia mình.

“Nếu công nghệ bị hạn chế, thì tiền hỗ trợ công nghệ đó cũng nên bị hạn chế,” Scissors nói. “Đó chỉ là chính sách hợp lý của Mỹ.”

Huy Hoàng (Theo SCMP)