Vào đầu tháng 4, Tim Cook, giám đốc điều hành của Apple đến Ấn Độ để mở cửa hàng thực tế đầu tiên, ông đã được chào đón như một người hùng.

Chuyến thăm của ông minh họa cho làn sóng yêu thích ngày càng tăng mà các tập đoàn và Chính phủ đang thể hiện khi kinh doanh với Ấn Độ. Chỉ vài ngày sau chuyến đi của Tim Cook,  Pret A Manger, một chuỗi cửa hàng bánh sandwich thời thượng của nước Anh đã thành lập cửa hàng đầu tiên tại thủ đô thương mại Mumbai (Ấn Độ).

Ấn Độ sẽ vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới vào cuối tuần này, theo tính toán của Liên Hợp Quốc. Đây là trong một cột mốc sẽ chỉ củng cố hình ảnh ngày càng tăng của Ấn Độ như là "viên đá quý" của nền kinh tế toàn cầu, nhất là giữa những thay đổi chính trị gần đây.

Ấn Độ giờ đây không chỉ là đất nước có dân số đông, lực lượng lao động dồi dào. Thị trường tiêu dùng rộng lớn và nguồn lao động giá cả phải chăng cũng đang thu hút nhiều sự chú ý hơn từ các thương hiệu và đối tác thương mại toàn cầu.

“Được lòng” các nền kinh tế lớn

Trong nỗ lực thúc đẩy lĩnh vực công nghiệp và nâng cao xuất khẩu, chính phủ Ấn Độ đã tìm cách ký kết các hiệp định thương mại tự do, một động thái được đón nhận nồng nhiệt trên khắp thế giới.

Kể từ năm 2021, Ấn Độ đã ký thỏa thuận với Australia, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Mauritius. Ngoài ra, quốc gia này cũng đang đàm phán các thỏa thuận với Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh và Canada.

Nga, quốc gia có hoạt động thương mại với phương Tây đã sụt giảm kể từ chiến sự Nga-Ukraine vào năm ngoái, cũng quan tâm đến việc tăng cường quan hệ với Ấn Độ.

Theo Shilan Shah, phó giám đốc kinh tế thị trường mới nổi của Capital econom, động thái này được coi là rủi ro, vì nó đòi hỏi một hành động cân bằng khó khăn đối với New Delhi để giữ cho Washington hài lòng trong khi ấm áp hơn với Moscow.

Trong những tháng gần đây, Mỹ và Ấn Độ đã thực hiện các bước để tăng cường quan hệ song phương, đặc biệt là về quốc phòng và công nghệ.

Vào tháng 1, Nhà Trắng đã khởi động quan hệ đối tác với Ấn Độ mà Washington hy vọng sẽ giúp các nước này cạnh tranh với Trung Quốc về trí tuệ nhân tạo, thiết bị quân sự và chất bán dẫn.

Vào tháng 2, công ty Air India (Ấn Độ) đã mua hơn 200 máy bay từ Boeing (BA) trong đợt bán hàng lớn thứ ba từ trước đến nay của nhà sản xuất máy bay Mỹ.

Tổng thống Joe Biden ca ngợi “sức mạnh của quan hệ đối tác kinh tế Mỹ-Ấn. Ông nói với người đồng cấp Ấn Độ: “Tôi mong muốn tăng cường quan hệ đối tác của chúng ta bền chặt hơn nữa khi song phương tiếp tục đối mặt với những thách thức toàn cầu chung”.

Một tháng sau, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo đã đến thăm New Delhi cùng với một nhóm các giám đốc điều hành cấp cao của các công ty Hoa Kỳ. Tại đây, bà đã ký một thỏa thuận với các nhà lãnh đạo Ấn Độ để thảo luận về việc phối hợp đầu tư vào ngành công nghiệp bán dẫn.

‘Phép màu kinh tế’?

Ngoài địa chính trị, các nguyên tắc cơ bản về kinh tế và nhân khẩu học của Ấn Độ đang thu hút mọi sự quan tâm của doanh nghiệp.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) kỳ vọng quốc gia Nam Á này sẽ vượt trội so với tất cả các nền kinh tế lớn mới nổi và tiên tiến trong năm nay, đạt mức tăng trưởng GDP là 5,9%. Để so sánh, nền kinh tế Đức và Anh sẽ trì trệ, trong khi Mỹ chỉ tăng trưởng 1,6%.

Nếu duy trì đà phát triển, Ấn Độ sẽ vượt Đức trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới vào năm 2026 và đánh bật Nhật Bản khỏi vị trí thứ ba vào năm 2032, theo phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh.

Dân số trong độ tuổi lao động của Ấn Độ là hơn 900 triệu người, theo dữ liệu năm 2021 từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế. Theo Capital econom, trong vài năm tới, lực lượng lao động của nó có thể lớn hơn của Trung Quốc.

Nhưng tốc độ tăng trưởng dân số và GDP ấn tượng của Ấn Độ đang khiến nước này đau đầu.

Kaushik Basu, giáo sư kinh tế tại Đại học Cornell, cho hay: “Nếu nhìn vào dữ liệu tổng thể - tăng trưởng GDP, toàn bộ thu nhập quốc dân tăng lên, thì Ấn Độ đang hoạt động khá tốt. Ông nói thêm: “Về mặt công ăn việc làm của người dân, Ấn Độ vẫn chưa thể xuất sắc”.

Ở mức 7,1%, tỷ lệ thất nghiệp của Ấn Độ vẫn cao hơn mức trung bình trước đại dịch. Theo CNN, vấn đề việc làm - một số nhà phân tích gọi là quả bom hẹn giờ đang rình rập, đang trở thành một trong những vấn đề lớn nhất của Ấn Độ và có thể trở nên trầm trọng hơn khi dân số tăng lên.

Sản xuất ngày càng phát triển

Các nhà kinh tế nói rằng có một câu trả lời rõ ràng cho vấn đề việc làm: xây dựng nhiều nhà máy hơn.

Thamashi De Silva, trợ lý kinh tế của Capital Economics, cho biết: “Tiềm năng nhân khẩu học và chìa khóa để mở khóa sẽ phát triển lĩnh vực sản xuất thâm dụng lao động và cạnh tranh toàn cầu này.

Tính đến năm 2021, ngành sản xuất chiếm chưa đến 15% nền kinh tế hoặc việc làm của Ấn Độ — tương đối nhỏ so với tiêu chuẩn toàn cầu, Shah từ Capital Economics lưu ý.

May mắn thay, nhu cầu về nhiều dây chuyền lắp ráp hơn xuất hiện khi các công ty đang tìm kiếm các trung tâm sản xuất mới.

Apple (AAPL) đã mở rộng sản xuất đáng kể ở Ấn Độ sau khi gặp khó khăn trong chuỗi cung ứng ở Trung Quốc đại lục. Tuần trước, trong chuyến thăm của mình, giám đốc điều hành Cook đã cam kết đầu tư hơn nữa trên khắp Ấn Độ.

Vài tuần trước, người đứng đầu Foxconn cũng đã đến thăm Ấn Độ và gặp gỡ ông Modi. Nhà sản xuất thiết bị điện tử Đài Loan, cung cấp cho Apple, là một trong những nhà sản xuất phát triển nhanh nhất ở Ấn Độ vào cuối năm ngoái và đang tìm cách mở rộng.

Chuyên gia De Silva cho biết: “Việc Apple tăng cường sản xuất và đầu tư vào Ấn Độ chắc chắn đã làm dấy lên hy vọng hình thành một hệ sinh thái điện tử ở nước này và rộng hơn là khuyến khích các công ty đa quốc gia khác”.

Chướng ngại vật phía trước

Alexandra Hermann, nhà kinh tế hàng đầu tại Oxford Economics, cho rằng Ấn Độ sẽ được hưởng lợi khi các công ty đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ khỏi Trung Quốc, nhưng “một số trở ngại” sẽ cản trở sự thay đổi này.

Bà trích dẫn luật lao động nghiêm ngặt, thuế nhập khẩu cao và những thách thức về hậu cần. Mặc dù xuất khẩu công nghệ của Ấn Độ đã tăng trưởng đều đặn trong những năm gần đây, những nơi như Đài Loan và Việt Nam “cho đến nay vẫn được hưởng lợi nhiều hơn từ việc tìm kiếm các nguồn nhập khẩu thay thế,” bà nói với CNN.

Theo Ngân hàng Thế giới, bất chấp những cải thiện về cơ sở hạ tầng, chi phí hậu cần của Ấn Độ vẫn cao hơn so với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia và Thái Lan.

Nhiều nhà phân tích cho hay: chìa khóa bây giờ là Chính phủ phải đưa ra kế hoạch hấp thụ lao động dư thừa bằng cách tạo ra các công việc sản xuất.

Lê Na (Theo CNN)