Và khu vực xếp hàng tính tiền tại cửa hàng tạp hóa hay siêu thị khó có thể là nơi mà họ thấy có tiềm năng. Tuy nhiên, hiện các tạp chí một chủ đề, còn gọi là đặc san hay sách tạp chí, như “The Complete Guide to It’s A Wonderful Life” và “Bob Saget: Tribute to America’s Dad” đã trở thành người chiến thắng đáng ngạc nhiên trên thị trường tạp chí nhờ kênh phát hành này.

Những ấn phẩm giá trị

Trên thực tế, người phát ngôn của tập đoàn truyền thông a360media cho biết, chỉ các tạp chí theo thiên hướng một chủ đề - tức là tạp chí chỉ đề cập tới một vấn đề giống như một cuốn sách vậy - là đạt được sự tăng trưởng trong vài năm qua.

Theo người phát ngôn của a360media, các ấn phẩm đặc biệt loại trên đã tăng 8% vào năm 2020 và 20% vào năm 2021 so với cùng kỳ năm trước đó. Các tạp chí không thuộc danh mục này giảm từ 10 đến 20% so với cùng kỳ.

Sự đầu tư ngày càng tăng vào các ấn phẩm chỉ tập trung vào một vấn đề thời sự, chứ không phải về mọi chủ đề chung chung, đang được quan tâm cho thấy chiến lược thương mại của ngành tạp chí đã thay đổi.

Samir Husni, người được mệnh danh là “Vua Tạp chí” tại Mỹ và là sáng lập Trung tâm Đổi mới Tạp chí ở Đại học Mississippi nhận định: “Nó hoàn toàn trái ngược với mô hình kinh doanh của thế kỷ 20. Chúng tôi từng có tạp chí gần như miễn phí, gần như chỉ phục vụ các nhà quảng cáo. Bây giờ chúng tôi đang kinh doanh bằng việc bán nội dung cho khách hàng”.

Đặc san và “tạp chí sách”

Những tạp chí này có phạm vi rộng, nhưng thường cung cấp một cái nhìn sâu sắc về một chủ đề duy nhất trong mỗi ấn bản. Ví dụ, ấn bản nhân dịp sinh nhật lần thứ 100 của nữ diễn viên Doris Day sẽ bao gồm các bài báo và thông tin về bà, bước khởi đầu sự nghiệp và công việc của bà… Có nghĩa, nó giống hơn một cuốn sách hoặc một cuốn tự truyện hơn là một quyển tạp chí.

Hay một ấn bản khác bàn về chó cưng, nó sẽ nói về thuốc cho chó con, cách bảo vệ chúng khỏi các mối nguy hiểm trong gia đình và mối quan hệ giữa người và chó. Dù đề tài là gì, thì chủ đề đó luôn luôn được duy trì trong suốt ấn bản.

Giá cả cũng làm cho các tạp chí này khác biệt. Do không tập trung vào quảng cáo mà mang lại giá trị giải trí hay kiến thức cho người đọc (giống một cuốn sách), loại đặc san này trung bình có thể có giá từ 13 đến 14 đô la, trái ngược với các tạp chí truyền thống, thường có giá vài đô la. “Bạn sẽ không còn nói về một cuốn tạp chí hời hợt nữa. Bạn đang nói về một sản phẩm sáng tạo được tuyển chọn cẩn thận”, ông Husni nhận định.

Có nghĩa, đó chính là dịch vụ mà độc giả sẵn sàng trả tiền. Người đọc không muốn dành hàng giờ để lướt Internet để tìm kiếm câu hỏi về một chủ đề yêu thích, trong khi họ có thể mua một tạp chí có chức năng như một vật kỷ niệm được tuyển chọn và có tất cả các câu trả lời trong đó, và dễ dàng đọc lại bất cứ lúc nào và ở nơi đâu.

Thực ra, những tạp chí này không phải là mới. Trong những năm 1970 đến 1990, một số tạp chí ở Mỹ và trên thế giới nói chung đã thăm dò thị trường và sử dụng những ấn phẩm kiểu này. Họ sẽ đưa ra một vấn đề về một thứ gì đó rất cụ thể, như “Cuộc sống ở nông thôn”, để xem liệu nó có ăn khách không. Husni cho biết, nếu ấn phẩm đầu tiên không bán tốt, họ sẽ không in thêm. Nhưng nếu một ấn phẩm thành công, thì họ sẽ mở rộng việc phát hành.

Các công ty như a360media vẫn thực hiện chiến lược đó với các ấn phẩm đặc san. Nhưng có một điểm khác biệt chính đó là giá cả. Những tạp chí kiểu này chỉ được bán trực tiếp cho người đọc và việc hiếm khi có quảng cáo (giống một cuốn sách) khiến giá của nó thường khá cao.

Chúng hoạt động như thế nào?

Doug Olson, chủ tịch kiêm giám đốc truyền thông của a360media, thích gọi những tạp chí này là “Bookazines” (Tạp chí sách). Ông nói, điều đó phản ánh đúng hơn bản chất của chúng.

“Tôi biết nhiều người gọi chúng là đặc san, nhưng đó thực sự về những chủ đề cho kiểu người đam mê. Tôi thực sự nghĩ rằng đây là tương lai của các tạp chí - những nhóm nhỏ hơn, đam mê xung quanh thứ gì đó mà họ quan tâm nhiều đến mức họ sẵn sàng trả tiền để có được”, Olson nhận định.

A360media đang bỏ tiền vào dự báo đó. Họ đã mua lại hai nhà xuất bản tạp chí lớn, Centennial Media và Bauer USA, vào năm 2022. Centennial được xếp hạng trong 10 nhà xuất bản hàng đầu của Mỹ dựa trên doanh số bán lẻ. Bauer đã xuất bản hơn 100 ấn phẩm đặc san mỗi năm.

A360media không có dấu hiệu dừng lại. Họ tiếp tục tin tưởng vào các ấn phẩm đặc san. Diego Romero, phát ngôn viên của a360media viết: “Chúng tôi biết rằng người tiêu dùng ngày nay rất đam mê và đầu tư vào lối sống cũng như sở thích cá nhân của họ, đồng thời tin rằng các tạp chí đặc biệt này sẽ mang lại trải nghiệm sản phẩm tuyệt vời mang tính giáo dục, sự thích thú và thỏa mãn trí tò mò”.

Cơ hội cho các nhà báo tự do

Các ấn phẩm tạp chí sách cũng là một nguồn thu nhập hiệu quả cho các nhà báo tự do. Các tạp chí thường được quản lý bởi những người làm việc tự do hơn là nhân viên toàn thời gian. Joanna Powell, một người làm việc tự do thường xuyên cho Centennial, đã từng được mời phụ trách các số báo theo chủ đề khác nhau.

Powell gọi Centennial là “phao cứu sinh cho các nhà báo”. Là một nhà báo lâu năm, bà đã mua lại Tạp chí People vào năm 2007 và dự định quay lại với nghề sau một thời gian nghỉ ngơi. Bà nhanh chóng nhận ra rằng không đó không phải là nơi bà có thể quay lại. Thay vào đó, bà bắt đầu làm việc tự do. Phần lớn công việc của Powell bây giờ là cho Centennial, nơi bà dành từ sáu tuần đến hai tháng để chỉnh sửa từng vấn đề.

Nhà báo tự do Katherine Cullen cũng có cách tiếp cận tương tự với các ấn phẩm đặc san. Công việc đầu tiên của cô là biên tập viên của tờ Tâm lý học Ngày nay. Nhưng vào năm 2015, cô quyết định làm việc trực tiếp trong lĩnh vực sức khỏe tinh thần.

Trong một thời gian, cô yêu thích công việc tại Centennial. Cô ấy đã viết một đến bốn bài báo cứ sau vài tháng về các chủ đề như sức khỏe và tâm lý. Các chủ đề chạy theo gam màu - chủ đề yêu thích của cô. Thời hạn hợp lý và mức lương khá cao - khoảng 50 cent một từ - khiến Katherine Cullen cảm thấy hài lòng với công việc và môi trường mới.

Tương lai sẽ là gì?

Rõ ràng là các ấn phẩm đặc biệt vẫn sẽ còn tồn tại - ít nhất là cho đến khi chiến lược lớn tiếp theo xuất hiện. Husni nhận thấy tương lai của các sạp báo sẽ tập trung nhiều hơn vào các tạp chí sách và ít tập trung vào các tuần báo và tạp chí kiểu truyền thống.

Tuy nhiên, Olson đã lưu ý rằng tương lai không phải lúc nào cũng tươi sáng. Ông lo lắng rằng chi phí gia tăng do lạm phát có thể làm giảm thu nhập khả dụng dành cho độc giả của các tạp chí đặc biệt. Liệu họ có muốn chi 13 đô la hay 14 đô la cho một tờ tạp chí, sau khi họ đã chi quá nhiều ở cửa hàng tạp hóa hoặc cho bình xăng của mình không?

Husni tiếp cận vấn đề này từ một quan điểm triết học hơn: Điều quan trọng là những ấn phẩm đặc biệt đó thực sự mang lại cho độc giả giá trị gì. Theo ông, thực tế vẫn còn rất nhiều cơ hội sáng tạo cho báo in, dù rằng rất nhiều người đang phớt lờ điều đó.

Hải Anh (theo a360media, Poynter)