Nhu cầu lớn nhưng ngân sách có hạn

 

Đầu tư công vẫn còn dàn trải (Ảnh TL)

Có thể thấy, việc triển khai thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 là một bước chuyển biến tích cực theo hướng đổi mới, cơ cấu lại đầu tư công. Mặc dù, mới lần đầu triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn và cũng còn một số vướng mắc nhất định cần được tháo gỡ, song đầu tư công trong 3 năm qua đã có chuyển biến tích cực, tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế khác tham gia đầu tư, đảm bảo các mục tiêu, định hướng đầu tư theo Nghị quyết 26 của Quốc hội.

Tại phiên thảo luận về phân bổ ngân sách, đầu tư công của Kỳ họp thứ 6, Quốc hội Khóa XIV, đề cập đến kế hoạch 5 năm, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng khẳng định đây là bước mang tính đột phá rất lớn. Do trước đây xây dựng kế hoạch hàng năm nên đã xảy ra tình trạng “ăn đong”, xin cho, vốn ít dự án nhiều, dẫn đến dàn trải, nợ đọng… Theo phương pháp hiện nay là làm theo kế hoạch 5 năm kết hợp hàng năm, tức là trong 5 năm có bao nhiêu tiền để chủ động chọn lựa dự án, sắp xếp thứ tự ưu tiên để triển khai thực hiệu sao cho hiệu quả nhất. Tuy nhiên, đây là kế hoạch, còn số chi thực tế phụ thuộc ngân sách trên cơ sở thu thực tế hàng năm.

Phát biểu lại phiên thảo luận, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (đoàn Hà Nội) cho rằng, thực tế đầu tư công vẫn còn việc đầu tư dàn trải (tổng múc đầu tư 2 triệu tỷ đồng được phân chia cho 9.620 dự án), dẫn  tới nhiều dự án vẫn còn dở dang, thiếu vốn. Bà Mai cũng cho rằng cần ưu tiên tập trung vốn đầu tư công trung hạn cho các dự án trọng điểm có quy mô lớn, có khả năng lan tỏa vùng, miền, tránh đầu tư dàn trải, cào bằng...

Góp ý thêm về các giải pháp nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả bố trí, sử dụng vốn đầu tư công trung hạn, vốn dự phòng, các đại biểu cho rằng cần đổi mới phương thức bố trí vốn ODA để đảm bảo tiến độ thực hiện các dự án. Phải có sự cụ thể hóa phương án nguồn kinh phí, chống dàn trải, nợ đọng, xin cho trong bố trí vốn đầu tư công trung hạn. Bên cạnh đó, ưu tiên bố trí vốn cho các dự án ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai vì đây là vấn đề cấp bách, mang tính toàn cầu, ảnh hưởng lớn tới đời sống dân sinh và sự phát triển bền vững của đất nước.

Cùng với đó phải cơ cấu lại nguồn thu, tăng cường thanh tra, kiểm tra, có giải pháp chống thất thu, nợ thuế để nâng cao hiệu quả thu ngân sách; rà soát tổng thể để có giải pháp tháo gỡ vướng mắc, đồng thời xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân sai phạm gây thất thoát, lãng phí đầu tư công.

Về chi thường xuyên, nhiều đại biểu đề nghị Chính phủ nghiên cứu thay đổi chế độ trả lương theo thang bảng lương hiện nay, tiến tới trả lương theo vị trí việc làm để nâng cao mức sống công chức, viên chức, ngăn chặn tình trạng tham nhũng vặt. Phải tăng cường kỷ luật ngân sách; đẩy mạnh lộ trình giao quyền tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập, thay đổi cơ chế cấp ngân sách hiện nay sang chế độ đặt hàng;...

Các đại biểu cũng phản ánh thêm về những khó khăn, vướng mắc tại địa phương, qua đó đề nghị cấp thẩm quyền có giải pháp tháo gỡ.

Tiền ngân sách vẫn “kẹt cứng” tại các dự án thua lỗ

 

Cần phân bổ nguồn vốn đầu tư công sao cho hợp lý (Ảnh TL)

Trong phần phát biểu của mình, Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng - Phó trưởng Ban Dân nguyện có nhắc tới quá trình cổ phần hóa và tỏ ra quan ngại trước thực tiễn năm 2018 chỉ thoái vốn được 18 trong số 85 doanh nghiệp trong kế hoạch. Trong khi đó, đối với 12 dự án nghìn tỉ yếu kém của Bộ Công thương, ông đánh giá quá trình xử lý vẫn giậm chân tại chỗ.

“Đi khảo sát tại dự án xơ sợi Đình Vũ, mỗi tấn xơ sợi lại lỗ, hiện mỗi năm hết 550 tỉ đồng tiền khấu hao. Có cần thiết giữ lại hay không? Hay dự án gang thép Thái Nguyên, đã có chỉ đạo của nhiều ngành, nhưng kiên quyết không cổ phần hóa. Với số dự án thua lỗ lớn như vậy, dự án nào kém hiệu quả thì nên cho phá sản ngay. Còn dự án nào bán được, cho thuê được thì đẩy nhanh tốc độ xử lý, tránh thất thoát vốn Nhà nước” – Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng kiến nghị.

Giải trình trước Quốc hội liên quan đến 12 dự án nghìn tỉ kém hiệu quả, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho biết, đã triển khai tích cực, đồng bộ, toàn diện đề án Chính phủ đã phê duyệt, theo lộ trình đến 2018 và 2019 sẽ xử lý tương đối toàn diện và triệt để các tồn tại để kết thúc vào năm 2020.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho rằng, phải thực hiện các nguyên tắc cụ thể như: Các giải pháp, giải quyết phải trong khuôn khổ của luật pháp; thứ hai là phải đảm bảo đúng nguyên tắc của thị trường và không có chuyện trợ cấp và cung cấp vốn từ ngân sách nhà nước. Thứ ba, đảm bảo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các chủ đầu tư, của các doanh nghiệp. Cuối cùng là phải phù hợp với các cam kết hội nhập quốc tế.

Đức Minh