Một ngày làm việc ở Fangshan bắt đầu trước bình minh và kết thúc vào giữa trưa, khi những người đánh cá hoặc nông dân trồng xoài và hành tây ngồi trong bóng râm, cùng thưởng thức một xô tôm nấu chín và những chai bia Đài Loan.

Là quê hương của tổng thống Đài Loan, Fangshan được bao bọc bởi một dải bờ biển dài và nằm lọt thỏm giữa những ngọn núi và đại dương, với 4 thôn là nơi sinh sống của khoảng 5.500 người. Yên tĩnh và đẹp như tranh vẽ, nó bỏ lại sự xô bồ từ các con đường mòn du lịch và công viên quốc gia Kenting ở phía sau.

Nhưng trong vài tháng qua, một điều đáng chú ý đã xảy ra ở đây. Fangshan, một trong những cộng đồng nghèo nhất ở huyện Bình Đông nghèo nhất của Đài Loan đã bùng phát một số ca nhiễm virus Corona thuộc biến thể Delta và họ cũng nhanh chóng đánh bại nó trong sự ngạc nhiên và thán phục. Làm thế nào ngôi làng nhỏ bé như vậy có thể mang lại bài học rất đơn giản cho các quốc gia khác trong nhiệm vụ ngăn chặn bùng phát?

Ca nhiễm Delta đầu tiên

Vào tháng 6, giữa lúc đại dịch Covid-19 bùng phát tại Đài Loan với hàng nghìn trường hợp nhiễm chủng Alpha, các nhà chức trách ở huyện Bình Đông đã phát hiện thấy một loạt ca nhiễm Covid-19 ở Fangshan, đặc biệt ở chỗ không có trường hợp nào có liên quan đến nhau.

Ít nhất ba người có lịch sử dịch tễ đi du lịch, vì vậy giám đốc y tế khu vực, ông Shy Cherng-Guei, đã yêu cầu giải trình tự bộ gen. Hai ngày sau, kết quả trả về: biến thể Delta! Đây là những ca nhiễm Delta đầu tiên của Đài Loan được phát hiện.

“Tôi đã bị sốc”, lãnh đạo của huyện Bình Đông, thẩm phán Pan Men-An, nhớ lại. “Tất cả các biện pháp phòng ngừa đều dành cho Alpha. Chúng tôi không có gì để tham khảo hoặc bất kỳ ai để hỏi".

Fangshan có nhiều lợi thế - mật độ dân số nông thôn thấp, sinh hoạt ngoài trời và tính tuân thủ cộng đồng cao. Nhưng ngôi làng cũng có rất nhiều mối lo. Hệ thống y tế của Fangshan không đủ nguồn lực để đối phó với dịch bệnh. Có đến 20% dân số trên 65 tuổi và không có quy trình nào trong việc chống lại biến thể Delta. Điều đáng nói, hầu như không ai được tiêm phòng.

Song điều ngạc nhiên sau đó là mọi chuyện diễn ra mà không có gì bất thường. Đợt bùng phát đã kết thúc chỉ sau 19 ngày. Dịch bệnh tại đây dừng lại ở con số 17 ca nhiễm, chỉ một người tử vong.

Bệnh nhân đầu tiên được xác định là Chang Feng-nan, 63 tuổi, một trong ba hoặc bốn tài xế taxi ở ngôi làng này. Các trường hợp ban đầu khác bao gồm một phụ nữ 56 tuổi và cháu trai 8 tuổi của cô ấy, cả hai đều mới trở về từ Peru và cách ly tại nhà.

Tổng cộng 667 người đã được cách ly hoặc nhập viện. Chỉ riêng các số liên lạc của Chang - được xác định thông qua một cuốn sổ ghi chép của mình - đã lên tới con số khoảng 100 và bao gồm hành khách, bạn bè và gia đình, bạn bè và gia đình của họ.

Chang được cho là đã nhiễm virus từ một hành khách mà ông ta lái xe đến bệnh viện, người đã mắc phải khi đang dọn rác và trò chuyện thoáng qua với con trai của cặp vợ chồng về từ Peru nói trên. Thêm một cặp vợ chồng ở Fangliao, cách đó 50 km, ngồi trong cùng phòng chờ bệnh viện với cặp vợ chồng đã đến Peru nói trên. Người vợ 72 tuổi qua đời ngày 21/7.

“Chúng tôi như những người lính”

Phản ứng của Bình Đông có một số yếu tố đơn giản nhưng quan trọng: tốc độ, tính quyết đoán, sự hợp tác áp đảo của cộng đồng, kiểm soát và truy vết.

Giám đốc y tế khu vực Shy nói rằng “phản ứng của địa phương thay vì trông chờ vào các nguồn lực từ chính quyền trung ương là chìa khóa. Bởi vì nó hạn chế được sự chậm trễ. Sự hợp tác của người dân và tận dụng công cụ chống dịch đơn giản như khẩu trang và nưới rửa tay đã cho chúng tôi rất nhiều thời gian”.

Trước khi kết quả kiểm tra bộ gen trở lại, thẩm phán Pan đã thông báo về việc phong tỏa ngôi làng trong ba ngày qua loa cộng đồng, và các hộp thực phẩm và nhu yếu phẩm hàng ngày đã được chuyển đến từng hộ gia đình.

Các nhà chức trách đã thành lập một trung tâm chỉ huy và các quan chức y tế cấp cao đã nói chuyện hàng đêm để thảo luận và ban hành các biện pháp mới. Lu Meng-lun, người đứng đầu trung tâm chỉ huy cho biết: “Chúng tôi cảm thấy như những người lính được giao nhiệm vụ”.

Hơn 14.000 người đã được kiểm tra sức khỏe, một số được cho là đã xếp hàng dài hàng km. Chính quyền trung ương đã chuyển hướng tiêm 1.200 liều vắc xin cho tất cả người lớn có kết quả xét nghiệm âm tính. Chỉ trong 3 ngày, các ngôi làng đã được khử trùng một cách toàn diện.

Tai Feng-chin, y tá trưởng phòng khám sức khỏe Fangshan, người dẫn đầu các cuộc điều tra truy vết, cho biết: “Mọi người đã rất sợ hãi. Bà nói: “Người dân các thôn liên tục gọi điện đến trung tâm để hỏi tình hình diễn biến như thế nào, họ cần làm gì, làm thế nào để ngăn chặn virus”.

Feng-chin liên tục nhận được điện thoại, ước tính có ngày lên tới 200 đến 300 cuộc. Việc đầu tiên mà bà làm là động viên và nhấn mạnh dịch bệnh sẽ kết thúc nếu tất cả mọi người tuân thủ sự hướng dẫn của chính quyền: sử dụng khẩu trang mọi lúc, mọi nơi và tuyệt đối tuân thủ nghiêm ngặt giãn cách xã hội và tự giác thông báo lịch trình di chuyển. 

Những người nông dân ở Fangshan tưởng chừng quê mùa nhưng lại tỏ ra rất "văn minh" trước những khuyến cáo. Họ tuân thủ một cách triệt để các chỉ dẫn và điều này giúp chính quyền nhanh chóng "cắt đứt sợi dây lan truyền của virus". 

Chính quyền đừng do dự

Tại một ngôi chùa Phật giáo, trụ trì Lin Jung-ji nói rằng ông ấy tự hào về cộng đồng vì đã chăm sóc lẫn nhau, nhưng lẽ ra phải có nhiều sự hỗ trợ của chính phủ hơn. “Tôi ước có nhiều trợ cấp hơn cho những người bị ảnh hưởng bởi virus hoặc những người bị mất thu nhập”, ông nói.

Nhiều người ở Fangshan cũng đổ lỗi cho Trung tâm chỉ huy dịch tễ trung ương (CECC) của chính phủ về việc bùng phát dịch bằng cách cho phép cách ly tại nhà đối với những cư dân như những người trở về từ Peru.

Tuy nhiên, CECC đã nhanh chóng thay đổi chính sách, yêu cầu tất cả những người đến khu vực phải cách ly trong các khách sạn. Họ cũng đã áp dụng các biện pháp khác được sử dụng ở Bình Đông, bao gồm xét nghiệm lần thứ hai đối với các trường hợp đã được cách ly trước khi xuất viện và xét nghiệm mở rộng.

Từng đánh bại Covid-19 trong đợt bùng phát đầu tiên bằng những biện pháp quyết liệt triệt để như bắt buộc đeo khẩu trang, cách ly và truy vết nhanh chóng, người dân Đài Loan dường như đã thích nghi với việc đối mặt với một đợt dịch mới được cảnh báo nguy hiểm. Sự tuân thủ nghiêm túc của người dân bên cạnh sự linh hoạt trong chiến lược đối phó của chính quyền giúp Đài Loan sớm ngăn chặn được sự lây lan của virus. 

Những ngày đầu khi biến thể Delta ấp đến, dân làng Fangshan hoang mang và hoảng sợ. Quyết định "đóng cửa" nhanh chóng của chính quyền địa phương càng đẩy nỗi lo lắng lên cao độ do nhiều gia đình không có sự chuẩn bị cuộc sống bị phong tỏa. Tuy nhiên, lúc này ông Chang cùng với nhiều người dân đều cảm thấy đó là quyết định "đúng đắn nhất". 

Vào tháng 3 năm 2020, Tiến sĩ Michael Ryan, giám đốc điều hành chương trình khẩn cấp của WHO, cảnh báo thế giới rằng lỗi lớn nhất mà các quốc gia có thể mắc phải là sự do dự. “Hãy nhanh chóng, không có hối tiếc. Bạn phải là người đi đầu tiên. Virus sẽ luôn đi theo, nếu bạn không di chuyển nhanh chóng”.

Hơn 3 tháng sau "cú sốc Delta", ngôi làng Fangshan đã trở lại nhịp sống bình thường. Ông Chang lại tiếp tục công việc của mình, hàng ngày lái xe đón đưa khách ở công viên quốc gia Kenting và thảnh thơi trở về nhà trên con đường mòn du lịch ở phía sau.

Chứng kiến sự hứng khởi của ông Chang và những nông dân vui vẻ chăm sóc xoài, không ai nghĩ rằng chỉ mới đây thôi những khuôn mặt ấy thất thần và hốc hác bởi ám ảnh của biến thể Delta...