Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa 14, đại biểu Quốc hội Phạm Thị Minh Hiền đoàn Phú Yên đã dành tâm huyết nhiều đề cập đến vấn đề đổi mới giáo dục trong đó có vấn đề liên quan đến sách giáo khoa.

Theo đại biểu Quốc hội Phạm Thị Minh Hiền, năm nay là năm đầu tiên áp dụng một chương trình nhiều bộ sách theo hình thức xã hội hóa trong điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu thốn, đội ngũ giáo viên cấp tiểu học chưa thể đạt yêu cầu cao hơn, chắc chắn sẽ gặp nhiều bỡ ngỡ.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đã nhận định, chúng ta học tập, tham khảo rất nhiều nước và áp dụng mỗi nơi một ít vào chương trình giáo dục đổi mới, vì vậy sách giáo khoa khi biên soạn cũng bị gọt, đẽo theo một hệ thống chưa hoàn thiện.

Muốn biên soạn bộ sách hoàn chỉnh thì trước hết phải xây dựng hệ thống khoa học chuẩn chỉnh, nhưng chúng ta lại làm theo kiểu cuốn chiếu từng giai đoạn, chỗ nọ có thể phá vỡ chỗ kia.

Không riêng gì một bộ sách, mà cả 5 bộ sách đều dính vào các lỗi cơ bản về nguyên tắc biên soạn, về bản quyền, về ngữ liệu mà lỗi trong sách giáo khoa không chỉ có sai hoặc đúng, mà còn có lỗi nội dung chưa phù hợp.

Điều đó càng bộc lộ rõ hơn về một quy trình thẩm định, phát hành sách còn lỏng lẻo, dễ dãi, vội vàng đến khó tin.

Đại biểu Hiền chia sẻ: “Đọc báo cáo và lắng nghe giải trình của Bộ Giáo dục & Đào tạo về bộ sách giáo khoa, tôi chỉ có thể nói rằng người lớn đã sai rồi, sai trong cách tiếp cận ngược, sai trong lối tư duy ngược, chẳng có nơi đâu làm sách cho trẻ nhưng lại mang ý chí và tham vọng của những người lớn, nó quá sức đối với một sự tiếp thu của đứa trẻ.

Chẳng có Hội đồng thẩm định sách giáo khoa các quốc gia nào mà thẩm quyền còn thua giáo viên. Chẳng có nơi đâu là cho phép giáo viên thay hoặc điều chỉnh ngữ liệu khác nhau khá phù hợp so với sách giáo khoa.

 Một đội ngũ có trình độ, có bề dạy và nghiên cứu khoa học, học hàm, được nhà nước đào tạo bài bản mà biên soạn sách còn gặp nhiều thiếu sót và hội đồng thẩm định yêu cầu thay vẫn bảo vệ đến cùng, thì với trình độ bằng cấp của giáo viên còn thấp hơn thì giáo viên nào tự tin nói rằng tôi sẽ dùng ngữ liệu đúng hơn so với các giáo sư, tiến sĩ”.

Đại biểu Quốc hội Phạm Thị Minh Hiền cho rằng: “Giá trị một bộ sách giáo khoa khác hoàn toàn với một sản phẩm hàng hóa thông thường.

Nếu chấp nhận một bộ sách như một lốp xe đầy những mảnh chắp vá để tiếp tục vận hành thì tôi cho đó là một thái độ thỏa hiệp rất nguy hại, là sự xem nhẹ giá trị nhân văn trong sáng của tiếng Việt mà rất cần được truyền dạy một cách thấu hiểu, cẩn trọng, tận tâm, tận tụy đối với từng đứa trẻ vừa bước qua tuổi mầm non.

Cá nhân tôi trước khi lên tiếng về vấn đề này đã mua sách về đọc, ghi chép, liệt kê từng nội dung mà mình chưa hiểu thấu, đã gặp gỡ giáo viên và phụ huynh để thảo luận, đã tham khảo ý kiến từ các nhà chuyên môn về ngôn ngữ tâm lý học. Tôi tin họ có thừa năng lực, đủ phẩm chất và tâm thức để có góc nhìn khoa học, thấu đáo trong giáo dục trẻ em".

Với những phân tích nêu trên, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền kiến nghị Chính phủ và các bên liên quan cần có trách nhiệm trong việc bày tỏ thái độ, quan điểm đúng đắn đứng về phía quyền lợi của người học, nhất là trẻ em phải đảm bảo rằng các quyền của trẻ thông qua giảng dạy văn hóa cần phải được bảo vệ và thực thi nghiêm túc.

"Xin đừng trút lên gánh nặng áp lực cho đội ngũ giáo viên, bởi chính họ cũng cần được bảo vệ trong sự cố này. Hãy dành sự công tâm, trước hết dành cho giáo viên, cho học sinh và phụ huynh học sinh.

Tôi mong các cơ quan, bộ phận có trách nhiệm cần mạnh dạn nhìn thẳng sự thật, có thể cân nhắc cho dừng sử dụng những bộ sách giáo khoa có chất lượng thấp, cần thiết thì nên lùi thời gian lại để hoàn thiện chặt chẽ hơn về mọi mặt. Bác Hồ kính yêu đã dạy rằng giáo dục trẻ em như trồng một cây non và đối với việc trồng người “dục tốc sẽ bất đạt”

Mong Chính phủ cần làm rõ trách nhiệm trong sự cố về sách giáo khoa lớp 1, đặc biệt là lỗi sai về trách nhiệm cần phải được giải quyết, xử lý thật nghiêm minh ở từng khâu, từng cấp, từng bộ phận, xem xét, bổ sung, thay đổi, điều chỉnh Hội đồng thẩm định sách giáo khoa, không thể dừng lại ở việc rút kinh nghiệm và càng không thể trấn an dư luận bằng sợi dây kinh nghiệm. Không có người dân nào đủ kiên nhẫn rút mãi sợi dây vô định này bằng sức lực của niềm tin”, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền nói.

Cuối cùng bà Hiền nêu quan điểm: “Giáo dục là xây dựng con người và xây dựng con người hay trồng người, điều đầu tiên hơn hết là nhận thức đúng đắn về hệ giá trị từ trong nhà trường đến xã hội. Và tôi nghĩ, chi phí cho những điều này không phải bằng ngân sách nhà nước, bằng vốn đầu tư công mà bằng sức mạnh của tư duy và lòng trắc ẩn đối với vận mệnh của quốc gia, dân tộc”.

Trinh Phúc