Giá cổ phiếu được “bơm thổi” quá đà?

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trải qua một trong những giai đoạn sôi động bậc nhất trong lịch sử với thanh khoản trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HoSE) thường xuyên duy trì ở mức cao trên/dưới 15.000 tỷ đồng. Dòng tiền dồi dào kích hoạt không ít cổ phiếu vốn hóa nhỏ (penny) giao dịch bùng nổ trong đó không thể không nhắc đến FIT của Công ty cổ phần Tập đoàn F.I.T. (mã CK: FIT)

Cổ phiếu FIT bắt đầu "nổi sóng" từ cuối tháng 11/2020, cùng thời điểm thị trường bước vào giai đoạn giao dịch bùng nổ. Cổ phiếu này liên tục tăng nóng với nhiều phiên tăng kịch biên độ cùng thanh khoản đột biến (bình quân 8,1 triệu đơn vị/phiên). Sau chưa đầy 2 tháng, thị giá FIT đã leo lên lập đỉnh lịch sử mới tại mức giá 21.750 đồng/cổ phiếu, ghi nhận mức tăng 2,6 lần so với thời điểm “chân sóng”.

Tuy nhiên bữa tiệc nào cũng đến lúc tàn, cổ phiếu FIT sau khi đạt đỉnh đã nhanh chóng “trở mặt” giảm sàn 2 phiên liên tiếp vừa qua. Thậm chí, cổ phiếu này còn tắt thanh khoản và “trắng bên mua” trong phiên 25/1 qua đó lùi về mức 18.850 đồng/cổ phiếu. Điều này không còn quá xa lạ đối với giới đầu tư khi FIT lâu nay vẫn được biết đến là một trong những penny đầu cơ hạng nặng với những con sóng tăng sốc giảm sâu trong quá khứ.

Cú “ngã ngựa” của FIT làm dấy lên một giả thiết rằng cổ phiếu này đã được “bơm thổi” quá đà và sẽ dần trở về với giá trị thực. Thực tế, tại thời điểm đạt đỉnh ngày 21/1, thị giá cổ phiếu FIT cao hơn tới 78% giá trị sổ sách và tương đương mức định giá theo P/E lên tới 51 lần.

Trong giai đoạn FIT dậy sóng, đã có những phản ánh từ lãnh đạo một công ty chứng khoán về việc đội, nhóm nặc danh nào đó ngang nhiên kích động mua cổ phiếu này.

Theo cá nhân này, ông nhận được tin nhắn từ số điện thoại lạ, kêu gọi mua vào cổ phiếu FIT. Gọi, nhắn tin hỏi lại nhưng không ai trả lời. Dự cảm cổ phiếu FIT sẽ được “đánh lên”, ông theo dõi diễn biến giao dịch cổ phiếu này vài phiên để xem “phong cách của đội lái”, sau đó quyết định mua vào 50.000 cổ phiếu tại mức giá 11.000 đồng/cổ phiếu. Mới đây, ông đã bán ra với giá hơn 20.000 đồng/cổ phiếu.

“Tôi thấy mã đó không có yếu tố cơ bản gì, nhưng nhìn cách giao dịch thấy bắt đầu được đánh lên nên mua. Trong ngân sách của tôi luôn có khoản dành cho hàng nóng”, cá nhân này cho biết thêm.

Nhiều nhà đầu tư khác cũng nhận được tin nhắn kêu gọi, kích động mua cổ phiếu FIT. Nhà đầu tư Nguyên Thu tại TP.HCM cho hay, chị liên tiếp nhận được tin nhắn về FIT từ các số điện thoại khác nhau với nội dung: “Cổ phiếu FIT: Bứt phá về mục tiêu 3x”, “FIT phá vỡ ngưỡng 12k thành siêu cổ phiếu không có đỉnh”, “FIT: Cổ phiếu tích lũy tích cực, hướng về vùng giá 15-17k”...

Ngày 24/12/2020, khi chỉ số VN-Index giảm điểm khá mạnh, thị trường rung lắc, nhưng cổ phiếu FIT vượt mức giá 12.000 đồng/cổ phiếu thì tin nhắn được gửi đến có nội dung: “Cổ phiếu FIT: Cơ hội tích lũy khi thị trường rung lắc”. Đến cuối tháng, tin nhắn có nội dung: “FIT vào rổ chỉ số VNFin Select và VN50. Game thoái vốn quỹ tây”, “FIT: Các tổ chức, quỹ tây bắt đầu mua. Giá mục tiêu 35-40k trong quý I/2021”.

Chính hàng loạt tin nhắn dồn dập này, hiệu ứng đám đông được tạo ra đã góp phần đưa cổ phiếu FIT tăng giá từ dưới 10.000 đồng/cổ phiếu lên hơn 12.000 đồng/cổ phiếu. Sau đó, FIT thiết lập chuỗi tăng giá kéo dài mà không gắn với bất kỳ thông tin đặc biệt nào được công bố chính thức từ phía Công ty.

Chưa hết, ngày 6/1/2021, tin nhắn được gửi đi với nội dung: “Cổ phiếu FIT bùng nổ, ngắn hạn hướng đến mốc 2x, trung hạn 4x”. Đến thứ Sáu, ngày 11/1/2021, FIT vượt mốc 22.000 đồng/cổ phiếu, tin nhắn tiếp tục kích động mua: “Mã cổ phiếu FIT: Hướng tới vùng giá 5x sau khi vượt đỉnh mọi thời đại”.

Câu hỏi đặt ra là những tin nhắn kích động nhà đầu tư mua vào cổ phiếu FIT như vậy có hợp pháp hay không?

Lợi nhuận quá khiêm tốn so với quy mô vốn

Sẽ là thiếu khách quan nếu vội vàng kết luận cổ phiếu FIT bị làm giá chỉ với những căn cứ trên tuy nhiên hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp này vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề dẫn đến sự nghi ngờ của giới đầu tư.

Trong 9 tháng đầu năm 2020, FIT đạt doanh thu thuần 853 tỷ đồng, gần như đi ngang so với cùng kỳ tuy nhiên biên lãi được cải thiện đáng kể. Cùng với việc tiết giảm chi phí đồng thời ghi nhận doanh thu tài chính tăng, lợi nhuận trước thuế của Tập đoàn này đã tăng tới 84,5% so với cùng kỳ, đạt 76,6 tỷ đồng. Dù vậy, con số này chỉ đủ thực hiện chưa đến một nửa kế hoạch lãi đề ra cho cả năm 2020.

Mới đây, FIT đã công bố thông tin về một dự án mới, với tổng mức đầu tư 1,2 tỷ USD, trên quy mô gần 800 ha ở Ninh Thuận. Dự án dự kiến sẽ được triển khai giai đoạn 1 trong quý II/2021, với khu resort bao gồm biệt thự biển và biệt thự trên núi nhìn biển; khách sạn 5 sao 500 phòng, tổng mức đầu tư 60 triệu USD. Các sản phẩm này sẽ được bán và/hoặc cho thuê vận hành. Mức lợi nhuận dự kiến của dự án giai đoạn 1 là 2.500 tỷ đồng.

Vẫn biết rằng diễn biến cổ phiếu sẽ phần nào phản ánh kết quả kinh doanh, triển vọng tăng trưởng trong tương lai của doanh nghiệp. Tuy nhiên, “bánh vẽ” hấp dẫn trên vẫn còn là câu chuyện của tương lai còn hiện tại những chỉ số về hiệu suất sinh lời của FIT đang không thực sự tương xứng với đà tăng của cổ phiếu.

So với quy mô 5.189 tỷ đồng tổng tài sản và 4.023 tỷ đồng vốn chủ sở hữu đến cuối quý 3/2020, hiệu suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA) và nguồn vốn (ROE) của FIT vẫn còn khá nhỏ, thu nhập trên mỗi cổ phần (EPS) 9 tháng đầu năm 2020 chỉ là 165 đồng.

Với cấu trúc của mô hình tập đoàn, trong đó công ty mẹ FIT chủ yếu nắm vai trò đầu tư sở hữu cổ phần của các công ty con/công ty liên kết, nên kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất của FIT sẽ phụ thuộc vào hoạt động của các công ty này.

Trong số lợi nhuận của FIT trên báo cáo tài chính hợp nhất có một phần không nhỏ là lợi ích của cổ đông thiểu số, tức không thuộc cổ đông công ty mẹ. Đơn cử trong báo cáo tài chính hợp nhất quý 3, lãi ròng hợp nhất của FIT đạt 60,4 tỷ đồng tuy nhiên lợi nhuận sau thuế thuộc về cổ đông công ty mẹ chỉ ở mức 42 tỷ đồng.

Đa dạng các hoạt động kinh doanh giúp FIT phân tán rủi ro, tuy vậy, khi một mảng kinh doanh gặp khó khăn cũng có thể phân tán tăng trưởng lợi nhuận của các mảng hoạt động kinh doanh khác.

Hiện tại, TSC và DCL là 2 khoản đầu tư lớn nhất nhưng chưa đem lại hiệu quả cao đã và đang là nguyên nhân kéo lùi tăng trưởng lợi nhuận của FIT. Ngoài TSC và DCL, Tập đoàn này còn đầu tư vào nhiều doanh nghiệp khác với tỷ lệ sở hữu thực tế đang ở dưới mức chi phối như 25,33% tại FIT Comestic, 31,6% tại Nước khoáng Khánh Hòa, 24,89% tại Chứng khoán Đại Nam và hạch toán dưới dạng liên doanh, liên kết...

Không ít giao dịch, hợp tác mua bán hàng hóa và thu hồi, thanh toán, nhận, trả tiền hợp tác đầu tư vốn có giá trị khá đáng kể trong lưu chuyển tài chính, dòng tiền của FIT với các bên liên quan (Nước khoáng Khánh Hòa, FIT Comestic) đang khiến một số nhà đầu tư băn khoăn về tính minh bạch.