Công ty Cổ phần Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh (Xi măng Lam Thạch), là doanh nghiệp địa phương, có nhiệm vụ chính là sản xuất xi măng với những công việc đặc thù liên quan đến khai thác, vận chuyển đất sét, than, đá, lò nung, máy nghiền Clinker, đóng gói sản phẩm..., tiềm ần nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường.

Sáng tạo trong cách làm

Để giảm thiểu tác hại đến môi trường, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, Công ty đã có sáng kiến thành lập “Ngân hàng rác - gửi rác, rút tiền”. Gọi là “ATM rác" vì thực chất là người dân đem rác đến “gửi”, “Ngân hàng” sẽ cân trọng lượng rác và quy đổi thành tiền tích lũy vào tài khoản của người gửi và được tính lãi theo các quy định và lãi suất ngân hàng.

Mô hình đã được triển khai thí điểm từ đầu năm 2022, với nhiều chính sách nhằm thu hút người tham gia như: hỗ trợ xe vận chuyển rác từ nhà đến “Ngân hàng”, thu mua với giá cao hơn từ 10-15% giá thị trường, hỗ trợ lãi suất đối với những tài khoản tích lũy lâu dài… 

Sau hơn một năm hoạt động, “ATM rác" của Công ty đã mở được trên 1.300 tài khoản chi trả đổi rác lấy tiền với sự tham gia của người dân trên địa bàn 6/10 phường và 28 cơ sở giáo dục trên địa bàn TP. Uông Bí. Qua đó, đã thu gom gần 120 nghìn tấn rác thải tái chế các loại (chi trả gần 500 triệu đồng); góp phần làm sạch môi trường và tăng thu nhập cho công nhân, người dân.

Đầu tư đổi mới thiết bị công nghệ

Công nghệ nhà máy xi măng của Công ty ban đầu được thiết kế sử dụng hệ thống lọc bụi tích điện, sau thời gian sử dụng bộc lộ nhiều hạn chế, đặc biệt là bất cập khi điện áp lưới không ổn định hoặc mất điện thì hiệu quả lọc bụi giảm, không đạt yêu cầu. 

Trong khi đó, yêu cầu về tiêu chuẩn phát thải ngày càng nghiêm ngặt hơn. Theo quy định, đến năm 2025, tất cả các dây chuyền sản xuất xi măng công suất từ 2.500 tấn clinke/ngày trở lên phải xử lý khí thải đạt nồng độ bụi đầu ra nhỏ hơn 30mg/Nm3. Đồng thời hiện nay Chính phủ đang dự thảo Nghị định thu phí BVMT đối với khí thải; khi được áp dụng thì việc giảm nồng độ khí thải, càng làm giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Từ thực tế đó, Công ty đã đầu tư chuyển đổi hệ thống lọc bụi của hai lò nung clinker từ lọc bụi tĩnh điện sang lọc bụi túi thế hệ mới nhất, có thể đạt nồng độ bụi đến mức 20mg/Nm3 và luôn duy trì ổn định cả khi lò có sự cố; mức đầu tư lên đến 30 tỷ đồng cho một lọc bụi. Trong tháng 4/2023, Công ty tiếp tục đầu tư lắp đặt một số bụi túi cho các vị trí khác với giá trị dự kiến trên 30 tỷ đồng.

Kịp thời xử lý phản ánh của người dân liên quan đến môi trường

Nhằm tiếp thu nhanh, xử lý kịp thời phản ánh của người dân liên quan đến công tác môi trường, Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh đã phối hợp với UBND phường Phương Nam, thành lập Tổ giám sát môi trường. Tổ gồm 15 thành viên, trong đó có đại diện Công ty, đại diện phường Phương Nam và các hộ dân khu vực gần nhà máy.

Tổ có nhiệm vụ theo dõi, giám sát (24/24h) việc thực hiện BVMT của nhà máy Xi măng Lam Thạch; lập bảng theo dõi sự cố môi trường của nhà máy và hoạt động khai thác đá của Công ty. Khi phát hiện hoặc nhận được phản ánh về môi trường (phát tán bụi, ô nhiễm môi trường...), Tổ sẽ tiến hành xác minh nguyên nhân, lập biên bản và yêu cầu doanh nghiệp khắc phục sự cố ngay. Năm 2022, Tổ giám sát đã 3 lần phát hiện và yêu cầu Công ty khắc phục sự cố.

Mới đây nhất, (tháng 3/2023), ngay sau khi nhận thông tin của một số hộ dân phản ánh về việc Công ty nổ mìn khai thác đá gây ô nhiễm môi trường; Tổ giám sát đã xuống khảo sát hiện trường, xác định nguyên nhân ảnh hưởng về khói bụi, môi trường do hoạt động khai thác đá ảnh hưởng đến khu vực đất canh tác của các hộ dân xung quanh. 

Qua đó, Công ty đã đền bù, hỗ trợ cho các hộ dân có phần đất canh tác bị ảnh hưởng với số tiền 850 triệu đồng. Đồng thời,  quây tôn phía giáp đường; lắp máy phun sương tại khu vực kho than ngoài trời; hỗ trợ sửa chữa, nâng cấp  đoạn đường gần 1.500m (từ đường nhựa đến Núi Rùa) nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại sản xuất nông nghiệp. 

Những giải pháp tích cực trong công tác BVMT sẽ là nền tảng để Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh tận dụng lợi thế, khắc phục khó khăn, không ngừng vươn lên phát triển bền vững; góp phần xây dựng tỉnh Quảng Ninh giàu đẹp theo mô hình tăng trưởng xanh, bền vững.

Nguyễn Quân