"Sự gia trưởng chính là căn nguyên của thực trạng quấy rối phụ nữ tại nơi làm việc,"- Shirakawa Tōko, nhà báo Nhật Bản nhận định.

Nhật Bản là quốc gia nặng quan niệm phong kiến "nam tôn nữ ti" nhất châu Á. Từ xưa, dân tộc này đã áp đặt "đàn bà nội trợ". Trong đại dịch Covid-19, ngay cả đất nước cuồng chuyên cần Nhật Bản cũng phải chuyển đổi sang làm việc từ xa. Bất ngờ, nó giảm thiểu quấy rối, lạm dụng công sở, mở ra cơ hội chấm dứt vấn nạn này vĩnh viễn.

Mặc dù sự tự giác đấu tranh của cánh chị em công sở Nhật Bản đã đem lại thay đổi, nó chưa thật sự giải quyết được gốc rễ vấn nạn lạm dụng phụ nữ tại chỗ làm. Theo phân tích của nhà báo Nhật Bản Tōko, một phần đàn ông công sở Nhật Bản còn quấy rối nữ đồng nghiệp vì lý do phụ quyền cổ hủ.

Văn hóa công sở Nhật coi trọng sự hiện diện và quyền lực của đàn ông. Nó có xu hướng hợp lý hóa hành vi quấy rối, cho phép nam giới cấp trên toàn quyền đối xử với phụ nữ cấp dưới. "Nếu chưa có quy định pháp luật cứng rắn, các công ty sẽ không nghiêm túc trong việc thực hiện chính sách chống quấy rối toàn diện," - Tōko phân tích.

Bên cạnh nguy cơ bị lạm dụng ở chỗ làm, phụ nữ xứ sở Mặt trời mọc còn phải đối mặt với sự phân biệt giới tính. Người Nhật Bản quan niệm "đàn bà nội trợ", chỉ cần làm tốt nghĩa vụ sinh đẻ và chăm sóc con cái. Ít đàn ông Nhật Bản chịu chia sẻ việc nhà, trách nhiệm nuôi dạy con với vợ.

Theo quy định nghỉ sản của Nhật Bản, phụ nữ mang thai được phép nghỉ việc có lương từ 6 tuần trước khi sinh và quay trở lại làm việc từ tuần thứ 8 sau khi sinh, hưởng 66% lương chính thức. Họ cũng được phép nghỉ thêm để chăm sóc con cái tối đa 1 năm, hưởng 50% lương. Tuy nhiên, đó là trong trường hợp chủ lao động đồng ý duy trì hợp đồng. Còn thực tế, đa phần phụ nữ công sở Nhật mang thai phải nghỉ việc hẳn và tái tuyển dụng sau khi sinh. Sự nghiệp của họ bị gián đoạn, có khả năng phải làm lại từ đầu.

Bước sang năm 2020, Covid-19 xuất hiện, và Nhật Bản cũng bị tấn công. Trên cả nước, các doanh nghiệp phải linh hoạt cho phép nhân viên làm việc ở nhà. Tính đến đầu Tháng 3/2020, 70% các công ty đã áp dụng hoặc đang có kế hoạch áp dụng telework - làm việc từ xa.

"Hành động ứng phó đại dịch này vô tình mở ra một sự chuyển biến lớn," - Tōko khẳng định. "Làm việc từ xa đã đa dạng hóa cách thức lao động theo những kiểu chưa từng có, tạo điều kiện cho phụ nữ công sở mở rộng vai trò của họ tại các công ty."

Khi vị trí làm việc thay đổi, vấn đề quấy rối và phân biệt giới tính tại chỗ làm cũng bị xóa sổ. Phụ nữ công sở Nhật Bản được giải thoát khỏi hạn chế về giờ giấc, dễ dàng vừa chăm sóc con cái vừa hoàn thành chỉ tiêu đúng thời gian. Telework cũng cho phép họ tự do sáng tạo, nâng cao chất lượng, thành tích.

Tōko lạc quan dự đoán, nó sẽ định hình lại văn hóa công việc Nhật Bản, tạo nên sự đổi mới triệt để. Thông qua đó, Nhật Bản sẽ chấm dứt được vấn nạn lạm dụng, quấy rối nơi công sở, còn cánh chị em thẳng đường thăng tiến sự nghiệp.

DL