Cục Bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa có cuộc họp nhanh với lãnh đạo Khu bảo tồn và khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai cùng các chuyên gia, nhà khoa học để lấy ý kiến về việc tỉnh Bình Phước đề xuất xây cầu Mã Đà, làm đường xuyên tâm Khu bảo tồn.

Theo Sở Giao thông vận tải Đồng Nai, quy hoạch mở quốc lộ 13C để phát triển hạ tầng, kết nối các tỉnh Đông Nam Bộ là hợp lý. Tuy nhiên, tuyến 13C quy hoạch sẽ đi qua khu rừng là khu dự trữ sinh quyển thế giới mà đây là khu vực không được tác động vào. Tỉnh Đồng Nai nhận thấy điều này bất cập nên chưa thống nhất.

Tại cuộc họp khẩn này, đại diện KBT cho rằng, Khu bảo tồn thuộc nhóm di sản về đa dạng sinh học cao, di sản thiên nhiên cấp quốc gia đặc biệt. Khu bảo tồn không đồng ý việc mở quốc lộ 13C xuyên lõi Khu bảo tồn nhằm bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học và giữ gìn các giá trị lịch sử văn hóa của vùng đất cách mạng Chiến khu D.

Trước đó, Khu bảo tồn và khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai có văn bản kiến nghị lên UBND tỉnh Đồng Nai liên quan đến việc mở quốc lộ 13C xuyên lõi Khu bảo tồn.

Trong đó, Khu bảo tồn và khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai cho rằng nếu làm đường nối quốc lộ 13C, sẽ tạo ra tuyến đường đi xuyên qua vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai (được UNESCO công nhận năm 2011) và vùng lõi của khu bảo tồn. Điều này không phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế.

Bên cạnh đó, tuyến đường sẽ làm ảnh hưởng đến diện tích rừng hiện hữu, gây chia cắt sinh cảnh sống của các loài động vật quý, hiếm. Ngoài ra, tuyến đường còn gây khó khăn cho công tác quản lý và bảo vệ rừng, công tác bảo tồn 3 di tích lịch sử cấp quốc gia tại đây.

Khu bảo tồn và khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai kiến nghị UBND tỉnh gửi văn bản xin ý kiến Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam và Tổ chức UNESCO về việc xây dựng đường nối quốc lộ 13C đi xuyên qua khu bảo tồn thuộc vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai.

Khu bảo tồn cũng kiến nghị Sở GTVT Đồng Nai nghiên cứu tham mưu, đề xuất UBND tỉnh phương án kết nối giao thông tuyến đường vành đai 4, nhằm đảm bảo kết nối lưu thông giữa các địa phương, nhưng không xâm phạm đến khu bảo tồn.

Tại cuộc họp, nói rõ về vấn đề này, Phó chủ tịch thường trực Hội Đất ngập nước Việt Nam (VNWA), GS. Hoàng Văn Thắng nhận định: Nếu mở quốc lộ 13C sẽ vi phạm cùng lúc nhiều luật như Luật Đa dạng sinh học, Luật Lâm nghiệp, Luật Bảo vệ môi trường và các nghị định liên quan. Việc xây dựng dự án cầu Mã Đà và đường kết nối xuyên KBT cũng đồng thời vi phạm các cam kết quốc tế về khu dự trữ sinh quyển thế giới, sẽ bị Tổ chức UNESCO rút danh hiệu.

Việc kết nối đường tỉnh 753 và đường tỉnh 761 và nâng cấp mở quốc lộ 13C, sẽ tạo tuyến đường hơn 70 km đi xuyên qua Khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai; trong đó chiều dài xuyên lõi Khu bảo tồn khoảng 40 km. Ông Nguyễn Hoàng Hảo, Giám đốc Khu bảo tồn, đánh giá rằng việc tạo ra tuyến đường gần 40 km đi xuyên qua vùng lõi rừng đặc dụng Khu bảo tồn sẽ làm ảnh hưởng đến việc bảo vệ nghiêm diện tích rừng hiện hữu, sinh cảnh sống của các loài động vật quý hiếm và gây khó khăn cho công tác quản lý và bảo vệ rừng do khu bảo tồn đang quản lý. 

“Việc xây dựng cầu Mã Đà trong giai đoạn hiện nay là chưa phù hợp với Đề án bảo tồn và phát triển khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai, đã được phê duyệt”, ông Hảo nhấn mạnh.

Đây không phải lần đầu tiên Đồng Nai lo ngại công trình giao thông ảnh hưởng khu dự trữ sinh quyển. Trước đó, dự án nâng cấp đường ĐT 753 và xây cầu Mã Đà do Bình Phước triển khai phải dừng vì tỉnh bạn không đồng ý. Phía Đồng Nai cũng chặn đường và cấm phà hoạt động qua lại khúc sông trên do sợ ảnh hưởng khu bảo tồn thiên nhiên văn hóa ở địa bàn.

Cùng với Vườn quốc gia Cát Tiên, Ramsar Bàu Sấu, Khu bảo tồn vùng nước nội địa Trị An - Đồng Nai, Khu bảo tồn và khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai được Uỷ ban UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới vào năm 2011.

Dương Lâm