Canberra, gần đây đã bắt đầu thảo luận về khả năng “chiến tranh” với Trung Quốc, có khả năng sẽ đạt thêm được 37 tỷ AUD (28,75 tỷ USD) doanh thu trong năm qua do giá quặng sắt tăng vọt, vượt mức 230 USD/tấn vào tuần trước, đứng đầu kỷ lục trước đó là 200 USD được thiết lập cách đây khoảng một thập kỷ.

Quặng sắt được bán với giá khoảng 80 USD/tấn trước khi chính phủ Trung Quốc đưa ra biện pháp kích thích đại dịch trị giá 500 tỷ USD vào tháng 5 năm ngoái, thúc đẩy cả nhu cầu và giá quặng sắt.

Các chuyên gia cho biết, đối với mỗi 10 USD giá quặng sắt tăng, doanh thu của chính phủ Úc - dưới hình thức thuế công ty và tiền bản quyền - tăng khoảng 2,5 tỷ ASD, trong khi thu nhập xuất khẩu hàng năm của Úc tăng 11 tỷ AUD.

Nhà phân tích về quặng sắt của Navigate Commodities, Atilla Widnell, cho biết: “Do đó, đây là một trong những đợt chuyển giao sự thịnh vượng đáng kinh ngạc nhất từ túi tiền của chính phủ Trung Quốc sang túi tiền của Úc. Bộ Tài chính Úc có thể được hưởng lợi từ việc bổ sung thêm 34 tỷ đến 37 tỷ USD vào kho quỹ của mình nếu giá quặng sắt được duy trì trên 200 USD/tấn.”

Bất chấp mối quan hệ gay gắt của họ trong năm qua đã dẫn đến việc Trung Quốc chặn các mặt hàng xuất khẩu khác nhau của Úc, bao gồm cả than và rượu, hoạt động buôn bán quặng sắt vẫn bình yên vô sự. Xuất khẩu vẫn tăng mạnh trong bối cảnh nhu cầu thép nguyên liệu thô tại đại lục tăng mạnh do chính sách kích thích của Trung Quốc đã thúc đẩy xây dựng bất động sản và cơ sở hạ tầng.

Úc là nước xuất khẩu quặng sắt lớn nhất sang Trung Quốc, nước này nhập khẩu khoảng 60% quặng sắt từ Úc.

Ba trong số bốn nhà xuất khẩu quặng lớn nhất sang Trung Quốc là BHP, Rio Tinto và Fortescue Metals Group của Úc, các công ty này trả thuế công ty cho Canberra cũng như tiền bản quyền cho quyền khai thác khoáng sản từ đất thuộc sở hữu của chính phủ liên bang và tiểu bang.

Mức lợi nhuận hiện đang được chính phủ Úc thực hiện và các công ty khai thác đã vượt qua mức thu được trong đợt bùng nổ vừa qua, kết thúc vào năm 2013. Ngoài giá quặng sắt cao kỷ lục, chi phí cho các công nhân khai thác hiện đã thấp hơn và Trung Quốc đang tiêu thụ nhiều khối lượng lớn hơn.

Theo nhà phân tích quặng sắt và thép của CRU Group, Erik Hedborg, các công ty khai thác mỏ cần giá quặng sắt chỉ đạt 50 USD/tấn để hòa vốn trong khoảng 2/3 lượng hàng xuất khẩu bằng đường biển.

Một số công ty khai thác quặng sắt Úc chi phí thấp có thể vận chuyển quặng sắt với giá thấp hơn nữa, khoảng 30 USD/tấn, mang lại cho họ “lợi nhuận thuần túy hiệu quả là 180 USD/tấn.

Hôm thứ 2 vừa qua, giá quặng sắt đóng cửa ở mức khoảng 217 USD sau khi giá bắt đầu trượt vào cuối tuần trước khi chính phủ Trung Quốc cho biết họ sẽ ngăn chặn đầu cơ quặng sắt kỳ hạn.

Sự gia tăng doanh thu đối với các thợ mỏ và chính phủ Úc đặt ra câu hỏi liệu Úc - được mệnh danh là “quốc gia may mắn” vì đã bất chấp cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2007-08 do các điều kiện tương tự - có nằm giữa một đợt bùng nổ khai thác khác hay không.

Trong khoảng thời gian này, nhà kinh tế kỳ cựu người Úc Stephen Koukoulas đang nhìn thấy những dấu ấn tương tự của sự bùng nổ vừa qua.

Ông nói: “Theo quan điểm của tôi, đang có sự bùng nổ khai thác - giá đang tăng cao, khối lượng xuất khẩu tốt và chúng tôi đang thấy có sự thặng dư thương mại quốc tế hàng tháng.”

Theo Battellino – cựu phó thống đốc Ngân hàng dự trữ Úc, đất nước đã có khoảng 5 đợt bùng nổ đó, bắt đầu từ cơn sốt vàng vào những năm 1850 và kết thúc bằng đợt bùng nổ từ năm 2005 đến 2013, không chỉ là bùng nổ khoáng sản mà còn là bùng nổ năng lượng, với giá khí đốt tự nhiên hóa lỏng ( LNG), than và các khoản đầu tư cũng tăng. Chìa khóa cho sự bùng nổ vừa qua là nhu cầu của Trung Quốc đối với những mặt hàng này.”

Battellino nói: “Ở một mức độ lớn, nó được thúc đẩy bởi nhu cầu tài nguyên của các nền kinh tế mới nổi, và Trung Quốc là nền kinh tế đóng vai trò quan trọng nhất.”

Nhà kinh tế trưởng Shane Oliver của AMP Capital gọi đợt tăng giá quặng sắt hiện nay là một “đợt bùng nổ theo chu kỳ” do các tác nhân kích thích hậu đại dịch toàn cầu.

Ông nói: “Nó cũng có thể phản ánh nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ đối với hàng hóa. Điều này rất khác so với những năm 2000 khi nó phản ánh quá trình công nghiệp hóa nhanh chóng của Trung Quốc, dẫn đến nhu cầu hàng hóa vượt xa tiềm năng cung cấp toàn cầu. Vì vậy, thời gian bùng nổ quặng sẳ này có thể sẽ mất dần đi nhanh chóng hơn khi kích thích kết thúc và nhu cầu của người tiêu dùng quay trở lại với các dịch vụ có khả năng mở cửa trở lại ”.

Cả Bộ Công nghiệp, Khoa học, Năng lượng và Tài nguyên của Úc, cũng như nhóm vận động hành lang khu vực khai thác Hội đồng Khoáng sản của Úc, đều cho rằng giá quặng sắt hiện tại tăng là một sự bùng nổ. Tuy nhiên, ấn phẩm hàng quý về Tài nguyên và Năng lượng mới nhất của chính phủ Úc vào tháng 5 dự báo rằng xuất khẩu khai thác quặng sắt sẽ vẫn mạnh trong 5 năm tới.

Ngân hàng Dự trữ Úc được cho là đã cung cấp cái nhìn sâu sắc nhất trong tuyên bố về chính sách tiền tệ được công bố cách đây hai tuần đã cho biết rằng có rất ít dấu hiệu cho thấy các công ty khai thác lớn đang có kế hoạch mở rộng các khoản đầu tư liên quan đến quặng sắt để đáp ứng với giá quặng sắt cao hơn.