Viện dẫn Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA) cho phép Tổng thống Mỹ điều chỉnh hoạt động thương mại để đối phó tình trạng khẩn cấp đe dọa đất nước, sắc lệnh sẽ chỉ đạo Bộ Thương mại cùng các cơ quan chính phủ khác xây dựng kế hoạch thực thi cụ thể.

Lệnh hành pháp này không nêu tên cụ thể bất kỳ quốc gia hay công ty nào. Tuy nhiên, giới chức Mỹ trước đây đã dán nhãn tập đoàn viễn thông Huawei của Trung Quốc là "mối đe dọa", "không đáng tin cậy" và tích cực vận động các đồng minh của Washington không sử dụng thiết bị của Huawei trong mạng 5G.

Thời điểm mà sắc lệnh dự kiến được ký khá nhạy cảm: Giữa lúc đàm phán thương mại Mỹ - Trung rơi vào bế tắc, hai nước tiến hành thêm đợt đánh thuế hàng hóa của nhau. Nhà Trắng và Bộ Thương mại Mỹ từ chối bình luận về thông tin Reuters đưa ra.

Các đối thủ nước ngoài ngày càng tạo ra và khai thác các sơ hở trong những dịch vụ và công nghệ thông tin, viễn thông

Donald Trump

Washington cho rằng các thiết bị của Huawei, nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn thứ ba thế giới, có thể bị nhà nước Trung Quốc tận dụng để do thám. Huawai nhiều lần bác bỏ cáo buộc này. Mỹ đang tích cực vận động các nước khác không sử dụng thiết bị của Huawei để phát triển mạng 5G. Tháng 8 năm ngoái, ông Trump ký một luật cấm chính phủ Mỹ sử dụng thiết bị của Huawei và các nhà cung cấp Trung Quốc khác, trong đó có ZTE. 

Sắc lệnh mới đã được chính quyền Tổng thống Trump cân nhắc trong hơn một năm qua nhưng nhiều lần bị trì hoãn ban hành. Sắc lệnh được đưa ra nhằm ngăn chuỗi cung ứng từ "các lực lượng thù địch nước ngoài tiếp cận công nghệ thông tin, viễn thông và các chuỗi cung ứng dịch vụ của quốc gia", theo Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross.

Với cáo buộc sản phẩm Huawei tạo điều kiện cho chính phủ lẫn quân đội Trung Quốc thực hiện hoạt động gián điệp, Tổng thống Trump từng ký sắc lệnh cấm mọi cơ quan chính phủ Washington dùng thiết bị của hãng này cũng như của một nhà sản xuất khác là ZTE.

Bên cạnh sắc lệnh nêu trên, một diễn biến khác cũng có nguy cơ làm leo thang căng thẳng là việc một nhóm nghị sĩ đảng Cộng hòa đề xuất dự luật cấm cấp thị thực du học hay nghiên cứu cho những ai làm việc hay nhận tài trợ từ tổ chức khoa học - kỹ thuật có liên hệ với quân đội Trung Quốc.

Trong một diễn biến liên quan, Bộ Thương mại Mỹ cùng ngày cho biết đã thêm Huawei cùng 70 tổ chức liên quan vào cái gọi là "Danh sách thực thế" - một động thái mà theo các quan chức Mỹ là sẽ khiến Huawei khốn đốn hơn trong việc mua lại các thành phần chế tạo từ công ty Mỹ.

Một báo cáo gần đây cho thấy nước Anh có thể cho phép Huawei cung cấp thiết bị viễn thông cho mạng 5G của nước này, nhưng kèm theo một số hạn chế.

"Chúng tôi sẵn sàng ký các thỏa thuận không gián điệp với các chính phủ, bao gồm chính phủ Anh, để cam kết rằng thiết bị của chúng tôi đáp ứng tiêu chuẩn không gián điệp," Chủ tịch Huawei Lương Hoa nói thông qua phiên dịch tại một hội nghị kinh doanh ở London hôm 14/5.

Hoàng Long