Theo Bloomberg, tình trạng thiếu điện trầm trọng ở Trung Quốc, nước xuất khẩu lớn nhất thế giới, không chỉ làm tổn đến chính tăng trưởng kinh tế của nước này mà còn có nguy cơ làm gián đoạn trực tiếp đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang vật lộn để thoát khỏi đại dịch, hay thậm chí dẫn đến tê liệt và gia tăng áp lực lạm phát.

Cuộc khủng hoảng năng lượng của Trung Quốc diễn ra đúng vào thời điểm hệ thống vận tải toàn cầu đang phải đối mặt với tình trạng tắc nghẽn. Hàng hóa như quần áo, đồ chơi không giao kịp cho mùa mua sắm cao điểm cuối năm. Trong khi đó, Trung Quốc lại cũng đang bắt đầu mùa thu hoạch. Điều này làm gia tăng lo ngại về việc giá hàng hóa sẽ tăng mạnh.

“Nếu tình trạng thiếu điện và cắt giảm sản lượng để tiết kiệm điện vẫn tiếp tục diễn ra, thì nguồn cung toàn cầu có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng và có thể là một nhân tố khác gây ra các vấn đề về nguồn cung trên toàn cầu. Đặc biệt khi cuộc khủng hoảng này bắt đầu ảnh hưởng đến việc sản xuất các mặt hàng xuất khẩu”, ông Louis Kuijis, nhà kinh tế cấp cao về châu Á tại Oxford Economics, nhận định.

Tăng trưởng chậm lại

Các nhà quan sát đã cảnh báo về tốc độ tăng trưởng chậm lại của Trung Quốc. Citigroup cho rằng các nhà xuất khẩu sẽ đặc biệt chịu rủi ro khi nền kinh tế Trung Quốc đang suy yếu. Các nhà xuất khẩu kim loại như Australia, Chile và các đối tác thương mại quan trọng như Đức cũng sẽ bị ảnh hưởng phần nào.

Còn đối với người tiêu dùng toàn cầu, câu hỏi đặt ra là liệu các nhà sản xuất và bán lẻ sẽ chịu phần chi phí tăng cao, hay đẩy sang phía họ.

“Nó giống như một cú sốc lạm phát kèm suy thoái khác đối với ngành sản xuất, không chỉ ở Trung Quốc mà còn trên toàn thế giới”, ông Craig Botham, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Pantheon Macroeconomics, bình luận.

“Khả năng tăng giá trên phạm vi rộng hiện nay là khá lớn. Đây là hệ quả của việc Trung Quốc tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu”’, ông Craig chia sẻ thêm.

Hiện, Bắc Kinh đã yêu cầu các mỏ than tăng sản lượng và tìm kiếm nguồn cung cấp năng lượng trên thị trường toàn cầu để ổn định tình hình bằng mọi giá. Tác động đối với nền kinh tế thế giới sẽ phụ thuộc vào kết quả của những nỗ lực đó.

Nhiều nhà máy ở Trung Quốc đã giảm sản lượng trong kỳ nghỉ Quốc khánh Trung Quốc kéo dài một tuần qua. Giới quan sát vẫn theo dõi sát sao liệu tình trạng thiếu điện có quay trở lại khi hết kỳ nghỉ hay không.

Dù vậy, hiện đã có một số ngành đang chịu áp lực và những thiệt hại mà họ chịu có thể nhanh chóng lan sang một số lĩnh vực khác.

Giấy: Việc sản xuất hộp các tông và vật liệu đóng gói vốn đã căng thẳng do nhu cầu tăng vọt trong thời kỳ đại dịch. Hiện nay, việc các nhà máy Trung Quốc ngừng hoạt động tạm thời lại càng gia tăng áp lực, ảnh hưởng nghiêm trọng hơn đến sản lượng và dẫn đến nguồn cung có thể giảm từ 10-15% trong tháng 9 và tháng 10, theo Rabobank. Điều này sẽ tạo thêm áp lực cho các doanh nghiệp vốn đang phải chịu sự thiếu hụt giấy trên toàn cầu.

Thực phẩm: Chuỗi cung ứng toàn cầu cũng đang gặp nguy cơ khi khủng hoảng năng lượng khiến mùa thu hoạch trở nên khó khăn hơn với nhà sản xuất nông nghiệp lớn nhất thế giới. Giá lương thực toàn cầu đã tăng lên mức cao nhất trong một thập kỷ và gia tăng lo ngại rằng tình hình sẽ tồi tệ hơn khi Trung Quốc gặp khó khăn trong việc sản xuất các loại cây trồng từ ngô, đậu nành đến lạc và bông.

Trong những tuần gần đây, một số nhà máy như nhà máy chế biến đậu nành để sản xuất thức ăn chăn nuôi và dầu ăn d dã phải đóng cửa hoặc giảm sản lượng để tiết kiệm điện. Giá phân bón, một trong những nhân tố quan trọng trong nông nghiệp, cũng đang tăng phi mã, khiến người nông dân khốn khổ khi đối mặt với giá cả leo thang.

Theo các nhà phân tích của Rabobank, ngành công nghiệp chế biến sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn so với các mặt hàng chủ lực như ngũ cốc và thịt. Trong lĩnh vực chế biến sữa, việc cắt điện có thể làm gián đoạn hoạt động của các nhà máy sữa. Trong khi đó, các nhà cung cấp thịt lợn cũng sẽ phải đối mặt với sức ép từ việc thắt chặt nguồn điện cung cấp cho các kho đông lạnh.

Len: Bên ngoài Trung Quốc, những người chăn nuôi cừu tại Australia đang phải chuẩn bị cho nhu cầu yếu hơn khi họ tìm cách bán lông cừu. Các nhà máy len sợi ở Trung Quốc đã giảm đến 40% sản lượng do tình trạng cắt điện vào tuần trước, theo Australian Broadcasting Coroporation báo cáo.

Công nghệ: Ngành công nghệ toàn cầu cũng sẽ đối mặt với một cú hích lớn bởi Trung Quốc là nơi sản xuất lớn nhất thế giới về các thiết bị công nghệ từ iPhone cho đến máy chơi game. Trung Quốc cũng là trung tâm chính chuyên đóng gói chất bán dẫn sử dụng trong ô tô và các thiết bị máy móc.

Một vài công ty công nghệ đã phải tạm ngừng hoạt động tại các cơ sở sản xuất ở Trung Quốc, nhằm tuân thủ các biện pháp tiết kiệm điện tại địa phương. Pegatron Corp, một đối tác quan trọng của Apple, hồi tháng trước cho biết họ đã bắt đầu áp dụng các biện pháp tiết kiệm điện. Trong khi đó, ASE Technology Holding, nhà đóng gói chip lớn nhất thế giới, cũng đã tạm ngừng sản xuất trong vài ngày.

Tác động tổng thể đối với lĩnh vực công nghiệp đến nay vẫn còn hạn chế do thông lệ đóng cửa sản xuất vào thời điểm Quốc khánh Trung Quốc kéo dài. Nếu tình trạng thiếu điện còn trầm trọng hơn, nó có thể ảnh hưởng đến sản lượng khi mùa mua sắm cuối năm đang đến gần.

Đối với những gã khổng lồ công nghệ như Dell hay Sony, họ không thể chịu thêm một cú sốc nguồn cung nữa khi vốn đã “ngấm đòn” do tình trạng thiếu chip trên toàn cầu dự kiến kéo dài đến năm 2022 hoặc hơn.

Ôtô: Bất kể sự suy thoái nào của thị trường bán dẫn cũng sẽ khiến các nhà sản xuất ôtô, vốn đã chứng kiến sản lượng giảm sút do tình trạng thiếu chip trên toàn cầu, phải đau đầu. Ngành công nghiệp sản xuất ôtô, nằm trong danh sách các ngành được bảo vệ trong thời điểm như này, cho đến nay vẫn chưa bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng thiếu điện.

Song, vẫn có một ngoại lệ. Các nhà máy của “ông lớn” Toyota tại Thiên Tân và Quảng Châu, nơi sản xuất hơn 1 triệu chiếc/năm, cho biết một số hoạt động sản xuất của họ đã bị ảnh hưởng do tình trạng thiếu điện trầm trọng.

Hương Vũ (Theo Bloomberg)