Theo đó, Đăk Sia là con suối lớn của huyện Sa Thầy, chảy qua địa bàn các xã Rờ Kơi, Sa Nhơn, Sa Nghĩa, Ya Xiêr và thị trấn Thầy. Nhiều năm nay, do mưa lũ, dọc dòng suối bị sạt lở nghiêm trọng. Nhiều diện tích đất canh tác, hoa màu của hàng chục hộ dân hai bên bờ cũng bị cuốn trôi. Đặc biệt, nhiều đoạn sạt lở đã “ăn sâu” vào sát khu vực móng nhà khiến người dân lo lắng, bất an.

Điển hình là trường hợp của hộ gia đình ông Mai Xuân Thừa (66 tuổi, thôn Hòa Bình, xã Sa Nghĩa). Theo đó, nhiều năm qua phần đất nông nghiệp của gia đình ông liên tục bị dòng suối “ăn mòn”. Mỗi năm một chút, hiện gia đình ông có khoảng 2.000 m2 đất canh tác bị dòng nước cuốn trôi.

Chia sẻ với PV, ông Thừa cho hay: “Mỗi năm cứ đến mùa mưa lũ, người dân chúng tôi lại bất lực nhìn đất canh tác bị dòng nước cuốn trôi. Thậm chí hoa màu trồng trên đất chưa kịp thu hoạch cũng bị cuốn theo dòng nước. Các hộ dân dọc dòng suối này đã nhiều lần ý kiến lên chính quyền địa phương nhưng cũng không có gì thay đổi. Mấy năm trước chính quyền địa phương cũng đã đến làm kè bằng rọ đá để vá lại những khu vực xung yếu. Tuy nhiên cứ kè chỗ này thì nước lại phá bờ chỗ khác nên người dân chỉ biết đứng nhìn đất canh tác trôi theo dòng nước”.

Theo ông Lại Văn Nghĩa - Chủ tịch UBND xã Sa Nghĩa: “Địa phương đã ghi nhận những phản ánh của người dân và đã báo cáo lên các cấp thẩm quyền. Trước mắt, xã đã huy động lực lượng cùng với bà con nhân dân gia cố các vị trí sạt lở nặng trước mùa mưa lũ năm nay”.

Không những mất đất canh tác do dòng suối Đăk Sia bào mòn, tại xã Sa Nhơn tình trạng sạt lở đã “ăn sâu” vào tận móng nhà và các công trình phụ của nhiều người dân.

Nhiều năm trước gia đình ông Đỗ Văn Tâm (46 tuổi, trú thôn Đức Lý, xã Sa Nhơn) còn xây dựng chuồng trại, chăn nuôi heo kiếm thêm thu nhập. Song từ khi tình trạng sạt lở ngày một nghiêm trọng ăn sâu vào phần móng chuồng nên gia đình ông bắt buộc phải dừng việc chăn nuôi.

“Mùa mưa năm 2020, do ảnh hưởng của mưa bão, dòng suối Đăk Sia bất ngờ chuyển dòng rồi ăn sâu vào phần đất của gia đình. Cứ mỗi năm bờ suối lại sạt lở thêm một ít khiến khu vườn phía sau đã trôi theo dòng nước. Đáng nói, hiện nay tình trạng sạt lở bờ suối đã ăn sâu vào phần móng bếp và chuồng heo của gia đình tạo thành một bờ vực sâu từ 8-10m. Heo thì không dám nuôi nữa rồi, giờ lại sợ nhà bị sụp xuống thôi, nhất là vào mùa luôn trong tình cảnh thấp thỏm, lo âu”, ông Tâm lo lắng nói.

Theo thống kê của UBND huyện Sa Thầy, trên địa bàn xã Sa Nhơn có khoảng 14 hộ bị ảnh hưởng bởi tình trạng sạt lở. Trong đó có 10 hộ bị sạt lở đất canh tác, 4 hộ dân có nhà ở bị ảnh hưởng trực tiếp.

Tại thị trấn Sa Thầy có khoảng 30 hộ bị ảnh hưởng với diện tích khoảng 2,6 ha do sạt lở bờ suối Đăk Sia. Còn trên địa bàn xã Sa Nghĩa có khoảng 10 hộ bị ảnh hưởng bởi tình trạng sạt lở bờ suối Đăk Sia. Diện tích bị ảnh hưởng chủ yếu là đất trồng lúa, cà phê và cây trồng khác.

Trước tình trạng sạt lở dọc bờ suối Đăk Sia, UBND huyện Sa Thầy đã kiến nghị tỉnh Kon Tum có giải pháp nhằm khắc phục sạt lở, giúp người dân ổn định cuộc sống. Tháng 6/2021, UBND tỉnh Kon Tum có tờ trình về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án “Kè chống sạt lở suối Đăk Sia đoạn qua xã Sa Nhơn, Sa Nghĩa và thị trấn Sa Thầy (Giai đoạn 1).

Dự án này sau đó đã được HĐND tỉnh Kon Tum đã phê duyệt chủ trương đầu tư. Cụ thể, mục tiêu của dự án là chống sạt lở đất, chuyển dòng, bảo vệ các công trình hạ tầng, khu dân cư và khu sản xuất hai bên bờ suối Đăk Sia thuộc địa bàn các xã Sa Nghĩa và thị trấn Sa Thầy. Hạn chế ngập úng, bồi lấp đất sản xuất, đảm bảo tính ổn định lâu dài cho người dân sinh sống ở hai bên bờ suối. Tạo điều kiện phục vụ vận chuyển, sản xuất cho người dân.

Quy mô đầu tư xây dựng tuyến kè với chiều dài khoảng 4.900m (chiều dài tuyến kè bờ trái khoảng 2.450m và bờ phải khoảng 2.450m), với các hạng mục chính: Chân kè, thân kè, đỉnh kè. Kết cấu chính: Bê tông các loại, đá hộc, đá dăm, cấp phối thiên nhiên…

Theo đó, dự án có tổng mức đầu tư 77 tỉ đồng (được thực hiện trong 3 năm, thời gian thi công từ năm 2022). Trong đó 70 tỉ đồng được lấy từ nguồn thu tiền sử dụng đất cấp tỉnh, 7 tỉ đồng từ ngân sách cấp huyện. Tuy nhiên, đến nay dự án “Kè chống sạt lở suối Đăk Sia đoạn qua xã Sa Nhơn, Sa Nghĩa và thị trấn Sa Thầy” vẫn chưa được thi công, nguyên nhân là do chưa thể cân đối, bố trí được nguồn vốn.