Nhiều kết quả đáng ghi nhận
Nghị quyết 19/NQ-CP năm 2014 được ban hành với mong muốn cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Trải qua gần 5 năm thực hiện, môi trường kinh doanh của Việt Nam đã có những bước tiến rõ rệt.
Theo bà Nguyễn Thị Minh Thảo, Trưởng Ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), sau khi có Nghị quyết 19, điểm số môi trường kinh doanh của Việt Nam liên tục được cải thiện.
Nếu như năm 2014 chúng ta xếp hạng 78 và năm 2015 tụt hạng xuống vị trí 90, thì tới năm 2018 môi trường kinh doanh của Việt Nam đã lên thứ hạng 69. Nếu tính từ trước thời điểm năm 2014, vào năm 2013 thứ hạng của Việt Nam là 99, thì đến nay Việt Nam đã tăng 30 bậc trong bảng xếp hạng của World Bank.
Môi trường kinh doanh liên tục tăng về điểm số và thậm chí tăng rất nhanh trong năm 2017 (tăng 14 bậc). Năm 2018, tuy môi trường kinh doanh giảm 1 bậc, nhưng hầu hết các chỉ số của môi trường kinh doanh đều cải thiện với 8/10 chỉ số cải thiện về điểm số.
Một điểm nhấn của cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam là chỉ số Khởi sự kinh doanh. Chia sẻ về về điều này, bà Trần Thị Hồng Minh, Cục trưởng Cục Đăng ký DN, Bộ KH&ĐT, Việt Nam đã thực hiện giảm lệ phí đăng ký DN, theo đó, kể từ ngày 20/1/2018, mức lệ phí đã được giảm 50% so với quy định trước đây và miễn 100% nếu DN đăng ký qua mạng điện tử.
Thời gian làm con dấu DN cũng như thủ tục thông báo mẫu con dấu đều được giảm. Theo đó, hiện thời gian làm con dấu DN chỉ là 1 ngày thay vì 5 ngày và thủ tục thông báo mẫu con dấu cũng đã được ghi nhận là 2 ngày thay vì 5 ngày của báo cáo năm trước.
Về cải thiện Chỉ số nộp thuế, theo Báo cáo Doing Business - Môi trường kinh doanh 2018 của World Bank, chỉ số nộp thuế xếp thứ 86/190 (tăng 81 bậc so với năm 2017), và đây là năm thứ 4 liên tiếp các cải cách về thuế được ghi nhận trong Báo cáo Môi trường kinh doanh.
Những cơ chế, thủ tục phá sản như hiện nay khiến DN gặp khó khăn trong thực hiện thủ tục phá sản. Ảnh Đức Minh
Vẫn còn nhiều rào cản với hoạt động kinh doanh
Bên cạnh những kết quả đạt được, trên thực tế có nhiều hạn chế của môi trường kinh doanh vẫn chưa được khắc phục và đang là rào cản đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của DN. Ngay cả với chỉ số Khởi sự kinh doanh, một trong những điểm nhấn của môi trường kinh doanh thời gian qua, theo báo cáo của World Bank, Việt Nam đã tăng 19 bậc trong năm nay nhưng thứ hạng vẫn xếp trên 100, do đó, vẫn còn nhiều việc phải làm để cải thiện chỉ số này.
Bà Nguyễn Thị Minh Thảo cho rằng, điểm trừ lớn nhất của môi trường kinh doanh Việt Nam trong 5 năm thực hiện Nghị quyết số 19 của Chính phủ là chỉ số Giải quyết phá sản DN không có sự cải thiện, thậm chí đi xuống và cần phải được nỗ lực thay đổi.
Những cơ chế, thủ tục phá sản như hiện nay khiến DN gặp khó khăn trong thực hiện thủ tục phá sản. Đây là một chỉ số liên quan đến các hoạt động của tòa án, và 5 năm qua chúng ta vẫn chưa nhìn thấy những cải cách trong hoạt động tòa án cũng như chưa có cơ chế cho DN khi lâm vào tình trạng phá sản có thể phục hồi hoặc nếu không phục hồi được thì thủ tục phá sản nhanh hơn.
Tại Bảng xếp hạng Doing Business - Môi trường kinh doanh năm 2019 do World Bank vừa công bố, chỉ số Giải quyết phá sản DN của Việt Nam được đánh giá thấp nhất trong 10 chỉ số được đánh giá tại bảng xếp hạng khi đạt 34,93 điểm, giảm 0,23 điểm, xếp hạng thứ 133/190 quốc gia, giảm 4 bậc trong bảng xếp hạng.
Bên cạnh đó, một chỉ số khác là thời gian Giải quyết tranh chấp hợp đồng ở Việt Nam, tại một nghiên cứu của mình, Luật sư Nguyễn Quang Hưng và Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) lưu ý rằng, thời gian giải quyết tranh chấp hợp đồng ở Việt Nam qua 10 năm không có thay đổi khi vẫn kéo dài 400 ngày.
Các chuyên gia cho rằng, dù có nhiều thành tựu song kết quả đạt được vẫn còn khá xa so với mục tiêu. Theo đó, Việt Nam chưa đạt được trung bình ASEAN 4 về môi trường kinh doanh. Về cắt giảm điều kiện kinh doanh, số điều kiện kinh doanh bãi bỏ còn thấp so với mục tiêu bãi bỏ (ít nhất 50% điều kiện kinh doanh hiện hành) và chất lượng cắt giảm chưa đảm bảo đúng yêu cầu. Số hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành giảm chưa đáng kể so với mục tiêu là giảm ít nhất ½ Danh mục hàng hóa thuộc diện phải kiểm tra.
Đức Minh
