Thỏa thuận này nhằm mục đích chế tạo một loại máy bay chiến đấu tiên tiến vào năm 2035 bằng cách kết hợp giữa dự án Hệ thống Không quân Chiến đấu Tương lai do Vương quốc Anh dẫn đầu và chương trình FX của Nhật Bản. Theo tuyên bố chung của ba quốc gia vào thứ Sáu, dự án này sẽ được gọi là Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP).

Thỏa thuận này có thể giúp Nhật Bản chống lại mối đe dọa quân sự ngày càng tăng trong khu vực và trao cho Vương quốc Anh vai trò an ninh lớn hơn tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, khu vực đang là động lực chính trong sự phát triển kinh tế toàn cầu.

"Chúng tôi cam kết duy trì trật tự quốc tế cởi mở, tự do và dựa trên luật lệ, điều đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết khi các nguyên tắc này đang bị tranh cãi, và các mối đe dọa cũng như sự gây hấn đang gia tăng", ba nước cho biết trong tuyên bố chung.

Trong bối cảnh an ninh khu vực đang xấu đi, Nhật Bản trong tháng này sẽ công bố kế hoạch củng cố sức mạnh quân đội và tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng lên khoảng 2% GDP trong vòng 5 năm.

Thủ tướng Anh Rishi Sunak nói riêng rằng đất nước của ông cần phải đi đầu trong công nghệ quốc phòng và thỏa thuận này sẽ mang lại nhiều việc làm mới.

Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, các tập đoàn BAE của Anh, Mitsubishi của Nhật Bản và Leonardo của Ý sẽ đảm nhiệm việc thiết kế máy bay. Đây là loại máy bay đi đầu công nghệ trong các lĩnh vực kỹ thuật số, AI và chiến tranh mạng.

Nhà sản xuất tên lửa châu Âu MBDA cũng sẽ tham gia dự án, cùng với nhà sản xuất hệ thống điện tử hàng không Mitsubishi Electric. Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết thêm Rolls-Royce, IHI và Avio Aero cũng sẽ làm việc trong dự án này.

Vương quốc Anh cho biết các quốc gia khác có thể tham gia dự án, đồng thời cho biết thêm rằng loại máy bay mới sẽ thay thế máy bay chiến đấu Typhoon và bổ sung cho phi đội F-35 Lightning của nước này, và cũng tương thích với các máy bay chiến đấu khác của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Dự án trên được đưa ra chỉ vài ngày sau khi các công ty ở Pháp, Đức và Tây Ban Nha có các hoạt động củng cố sáng kiến chế tạo máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo của mình và có thể đưa vào hoạt động từ năm 2040.

Mỹ, quốc gia đã cam kết bảo vệ cả ba quốc gia trên thông qua tư cách thành viên NATO và một hiệp ước an ninh riêng với Nhật Bản, cũng hoan nghênh thỏa thuận chung giữa châu Âu và Nhật Bản.

"Mỹ ủng hộ hợp tác an ninh và quốc phòng của Nhật Bản với các đồng minh và đối tác có cùng chí hướng, bao gồm cả Vương quốc Anh và Ý", Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết trong một tuyên bố chung với Bộ Quốc phòng Nhật Bản.

Hoàng Anh (theo Reuters, CNA)