Tại một buổi lễ chung với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và các cựu chiến binh tại Nghĩa trang Normandy của Mỹ, ông Biden kêu gọi các đồng minh phương Tây và NATO lấy lại tinh thần của D-Day và hợp tác cùng nhau, khi cho rằng thế giới đang bị đe dọa lớn hơn bất cứ lúc nào kể từ khi Thế chiến II kết thúc.

Ngày 6/6/1944, hơn 150.000 lính Đồng minh đổ bộ vào Pháp không để đánh đuổi Đức Quốc xã đang chiếm đóng quốc gia này, bằng đường thủy hoặc đường không vào 5 bãi biển có mật danh Omaha, Juno, Sword, Utah và Gold.

Với số lượng cựu chiến binh đang giảm nhanh - nhiều người ở độ tuổi từ 100 trở lên - đây có thể sẽ là buổi lễ lớn cuối cùng ở Normandy tôn vinh sự hiện diện của họ.

Tổng thống Biden cho biết đây là vinh dự cao nhất khi được chào đón các cựu chiến binh Mỹ trong trận đánh lịch sử này và nói rằng: “Những người chiến đấu ở đây đã trở thành anh hùng. Họ biết chắc chắn rằng có những thứ đáng để chiến đấu và hy sinh".

Các cựu chiến binh, khoảng 200 người trong số họ đã có mặt tham gia sự kiện. Các nhà lãnh đạo, trong đó có Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte, đã thể hiện sự tri ân đối với những cựu chiến binh này.

Phát biểu tại lễ tưởng niệm của người Anh ở Ver-sur-Mer trước đó trong ngày, Vua Charles của Vương quốc Anh, trong bộ quân phục, cũng kêu gọi hợp tác quốc tế nhiều hơn. Thủ tướng Đức Olaf Scholz và nhiều lãnh đạo khác cũng tham gia ngày tưởng niệm.

Nga không được mời trong các sự kiện kỷ niệm này. Tuy nhiên, trong một bài phát biểu, ông Macron đã bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với sự đóng góp của Hồng quân và binh lính trên khắp Liên Xô trong việc đánh bại Đức Quốc xã.

Cách đây 80 năm, ngày 6/6/1944, quân đội Đồng minh đã tiến hành chiến dịch, thường được gọi nhiều nhất với cái tên “Cuộc đổ bộ D-Day” lên bãi biển Normandy (Pháp). Mục tiêu của chiến dịch là giải phóng nước Pháp, đặt nền móng cho mặt trận phía tây chống phát-xít, tiến tới giải phóng toàn bộ châu Âu khỏi sự chiếm đóng của quân đội Đức Quốc xã.

Đến ngày 12/6, quân Đồng minh chiếm giữ mặt trận dài 97 km, sâu 24 km tính từ bãi biển. Đến cuối tháng 7, với hàng trăm nghìn binh sĩ được tăng cường, kết hợp với quân kháng chiến của Pháp, quân Đồng minh đã đẩy được quân Đức Quốc xã vào thế bất lợi. Và đến cuối tháng 8/1944 chiến dịch đổ bộ mới kết thúc, phe Đồng minh tiến công vào sâu trong đất liền.

Theo ABC News, tính chung cả trận đánh Normandy, hơn 226.000 người thuộc phe Đồng minh thiệt mạng, bị thương hoặc mất tích; hơn 4.100 máy bay và 4.000 xe tăng, thiết giáp bị phá hủy. Phía Đức Quốc xã thiệt hại khoảng 200.000 người, cùng 2.100 máy bay và 2.400 xe thiết giáp bị tiêu diệt. Ngoài ra, khoảng 15.000 - 20.000 người Pháp thiệt mạng, hàng nghìn người phải bỏ nhà lánh nạn.

Huy Hoàng (theo Reuters, ABC)