Kín đáo offline, sôi động online

Tại tụ điểm đổi tiền khá nổi tiếng tại Hà Nội là phố Đinh Lễ (quận Hoàn Kiếm), những ngày này, dù không hoạt động rầm rộ như những năm trước, nhưng chỉ cần hỏi thăm, nhiều hàng quán vỉa hè đều sẵn sàng đáp ứng nhu cầu đổi tiền lẻ. Tuy nhiên, hầu hết các điểm này chỉ nhận đổi vài trăm đến 1 triệu đồng, không đổi số lượng lớn.

Một phụ nữ nhận đổi tiền lì xì tết nói rằng, tiền mới những năm gần đây khan hiếm nhưng nhu cầu thị trường cao nên không có nhiều, muốn số lượng lớn khách phải đặt trước. Tuy nhiên, người này vẫn “rào đón” thêm rằng, có khi cũng không có tiền để đổi dù đã đặt trước.

Không chỉ hoạt động tại các tụ điểm offline, trên mạng cũng bạt ngàn lời rao đổi tiền lì xì tết, đổi tiền lẻ đi lễ chùa. Chỉ cần gõ từ khóa "đổi tiền lẻ" trên các công cụ tìm kiếm, hàng chục website cung cấp dịch vụ này sẽ hiện ra. Những website với tên gọi na ná nhau như "Dịch vụ đổi tiền", "Đổi tiền Tết" hay "Đổi tiền giá rẻ"... sẵn sàng đáp ứng nhu cầu đổi tiền lẻ, tiền mới của người dân trong khoảng thời gian cao điểm cận Tết Nguyên đán.

Tuy trao đổi, mua bán online thuận tiện hơn mua trực tiếp nhưng việc đổi tiền qua mạng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro. Chị L. ở quận Cầu Giấy cho biết, năm 2021, chị cũng đổi tiền online qua mạng. Sau khi chuyển khoản 2% giá trị tiền đổi để đặt cọc, chị được giao hàng đầy đủ. Tuy nhiên, sau khi nhận cọc tiền, kiểm tra lại thì phát hiện ra 4 tờ 50.000 đồng là giả. Sau đó, chị liên lạc lại với bên phía bán hàng nhưng họ không thừa nhận và cũng không đồng ý đổi trả.

Phí đổi tiền tăng cao

Phí đổi tiền lẻ được tính khác nhau ở các tụ điểm, phụ thuộc mệnh giá tờ tiền, độ mới, mã sê ri… nhưng nhìn chung phí đổi tiền năm nay đang ở mức cao hơn cùng thời điểm năm 2021 từ 1 - 5%.

Trên phố Đinh Lễ, tuy tự nhận mình là nơi đổi tiền “ưu đãi” nhất, nhưng một phụ nữ tên Nh. nhất quyết chỉ đổi với mức phí 10% cho tất cả các loại mệnh giá.

Một cửa hàng dịch vụ đổi tiền lâu năm trên địa bàn quận 10, TP HCM ra giá phí đổi tiền mới năm 2022 loại mệnh giá 1.000 đồng là 15%; loại tiền mệnh giá 2.000 - 5.000 đồng phí 10%; 10.000, 20.000 đồng phí 8%; 50.000 đồng phí 7%; 100.000 đồng phí 4%; 200.000 đồng phí 3%.

Theo lời quảng cáo của cửa hàng, mức phí đổi tiền sẽ cực thấp khi khối lượng đổi từ vài trăm triệu đồng trở lên, hoặc trở thành đại lý đổi tiền mới.

Liên hệ với một tài khoản mạng xã hội chuyên đổi tiền lẻ có tiếng ở Hà Nội, người phụ trách tài khoản này cho biết, mọi loại tiền đều có sẵn, phí giao dịch tuỳ vào loại tiền đổi, trong đó tiền lẻ 1.000 - 2.000 đồng 20%, 5.000 đồng phí 12%, 10.000 - 50.000 phí 5%, 100.000 - 200.000 - 500.000 đồng phí 2- 4%. Người này cũng nhận giao hàng khắp Hà Nội.

Nhiều người quan niệm lì xì đầu năm màu đỏ sẽ mang lại nhiều may mắn cho người nhận nên những loại tiền cotton mệnh giá cũ có màu đỏ được rao giá cao gấp nhiều lần, như tiền cotton mệnh giá 10.000 đồng có giá 80.000 đồng/tờ. Các tờ tiền cotton mệnh giá khác cũng được rao với giá khá cao như loại 20.000 đồng được rao 60.000 đồng/tờ; 50.000 đồng giá 250.000 đồng/tờ…

Không những tiền Việt mà một số loại ngoại tệ cũng được đổi với giá cao hơn giá trị tờ tiền. Đồng 2 USD tính theo tỷ giá ngân hàng vào khoảng 46.000 đồng/tờ nhưng các điểm thu đổi rao giá 52.000 - 55.000 đồng/tờ. Riêng những tờ 2 USD đặc biệt có giá đắt hơn như loại 2 USD phát hành năm 1976 có giá 300.000 đồng/tờ, năm 1963 giá 350.000 đồng/tờ, năm 1953 là 400.000 đồng/tờ, còn năm 1928 lên đến 900.000 đồng/tờ. Ngoài ra, loại tiền 1 USD cũng được khách hàng mua tặng bạn bè, người thân làm kỷ niệm, với giá lên đến 30.000 đồng/tờ.

Đối với những tờ tiền có số sêri đẹp như số giống nhau, số thần tài, lộc phát - phát lộc, tam hoa, tứ quý thì cũng được bán với giá rất cao, gấp 5 - 10 lần mệnh giá.

2022 là năm Nhâm Dần nên trên mạng Internet cũng tràn ngập hình ảnh tờ tiền liên quan hình tượng con hổ. Bộ tiền lì xì tết 2 USD năm nay có hình hổ mạ vàng có giá 150.000 - 200.000 đồng/tờ tùy điểm bán. Tiền Macao mệnh giá 100 Pataca và 10 Pataca với hình ảnh hổ được rao bán với giá 15.000 đồng/tờ, mua 10 tờ giá 150.000 đồng. Tiền xu hổ mạ vàng, bạc của Úc có giá 200.000 đồng/cặp… Các trang web chuyên đổi tiền, trang thương mại điện tử, hội nhóm trên mạng xã hội đều cung ứng mặt hàng này.

Nhiều rủi ro

Việc đổi tiền hiện nay thực hiện theo Thông tư 25/2013/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước. Theo đó, chỉ có những tổ chức được Nhà nước cho phép mới được hoạt động đổi tiền, bao gồm: Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, kho bạc nhà nước. Ngoài các đơn vị này, mọi hoạt động đổi tiền của cá nhân, tổ chức khác đều là bất hợp pháp.

Ngày 31/12/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 35/CT-TTG về việc tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm. Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương, cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm trong hoạt động mua, bán ngoại tệ, vàng và dịch vụ đổi tiền mặt mệnh giá nhỏ không đúng quy định của pháp luật.

Theo các chuyên gia pháp lý, những hành vi hưởng chênh lệch khi đổi tiền sẽ bị xử lý, xử phạt nghiêm theo quy định. Về phía người dân đi đổi tiền dịp cận Tết có thể đối mặt với hàng loạt rủi ro như bị đổi thiếu tiền, sử dụng tiền bất hợp pháp, không rõ nguồn gốc hay thậm chí là tiền giả.

Thế Vũ